Φάκελος Αξία, Χρήμα και Μαγεία – [ http://www.happyfew.gr/ ]

Το χρήμα, θεσμική κωδικοποίηση ανορθολογικών σχέσεων ισχύος

«Υπογραμμίζοντας λοιπόν ότι, όπως δείχνουν όλα τα δεδομένα, το χρήμα δεν γεννήθηκε σαν ένα εργαλείο αριθμητικής μέτρησης των αξιών των εμπορευμάτων αλλά πρώτα-πρώτα

• σαν ένα στοιχείο των κοινωνικών σχέσεων −όπου το ποσοτικό δεν ήταν κατ’ ουσίαν παρά μια υλική αποτύπωση ανορθολογικών σχέσεων ισχύος−,

και στη συνέχεια

• σαν ένα (αλλά όχι το μοναδικό) εργαλείο κωδικοποίησης αυτών των σχέσεων,

οφείλουμε να παρατηρήσουμε, ότι ποτέ σε ολόκληρη την ιστορία του το χρήμα δεν έπαψε να αποτελεί μια αντανάκλαση του ανορθολογισμού εκείνων των πρωτόγονων κοινωνικών δομών».

Edouard Will, «Σκέψεις και υποθέσεις σχετικά με τις καταβολές του νομίσματος», Révuenumismatique, τχ 17 (1955).

«Τι εννοούμε όταν λέμε, ότι το χρήμα είναι θεσμός; Εννοούμε ότι το χρήμα δεν είναι ένα εμπόρευμα, ούτε ένα εργαλείο για τη διευκόλυνση των ανταλλαγών, όπως υποστηρίζουν πάμπολλες ανταγωνιστικές θεωρίες, αλλά είναι ο δεσμός που συνδέει μεταξύ τους τους παραγωγούς και που, έτσι, καθιστά δυνατή την πραγμάτωση των ανταλλαγών. Με άλλα λόγια, κάτω από αυτή την οπτική, το χρήμα είναι η πρωταρχική σχέση, εκείνη πάνω στην οποία θεμελιώνεται η εμπορευματική τάξη πραγμάτων. Χωρίς το χρήμα, χωρίς το νόμισμα, δεν μπορεί να υπάρξει εμπορευματική οικονομία.

Εδώ βρίσκεται η πρωτοτυπία της θεσμοκεντρικης [institutionaliste] θέσης μας. Στις οικονομικές θεωρίες το χρήμα θεωρείται συνήθως δευτερεύον σε σχέση με τον ορισμό της έννοιας της Αξίας. Αυτή η έννοια αποτελεί κατά παράδοση το κατεξοχήν αντικείμενο των οικονομικών αναλύσεων και από αυτήν αντλούν την απάντησή τους σε όλα τα θεμελιώδη ζητήματα της οικονομίας: γιατί τα εμπορεύματα είναι σύμμετρα και σύμφωνα με ποια σχέση αναλογίας ανταλλάσσονται. Αυτή την αντίληψη την ονομάζω εργαλειακή [instrumentaliste] προσέγγιση του χρήματος, διότι θεωρεί το χρήμα σαν ένα εργαλείο, το εργαλείο που διευκολύνει τις ανταλλαγές. […]

Το λάθος του Μαρξ

Η προσέγγιση του Μαρξ αποτελεί ένα ενδιαφέρον όσο και χαρακτηριστικό παράδειγμα της εργαλειακής θεώρησης του χρήματος. Ας το δούμε. Στο πρώτο λ.χ. κεφάλαιο του Κεφαλαίου, ο Μαρξ αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίον ο Αριστοτέλης, εξετάζοντας το ζήτημα της ισότητας “5 κλίνες = 1 οικία”, γράφει ότι “ούτε ανταλλαγή θα υπήρχε αν δεν υπήρχε ισότητα∙ ούτε ισότητα θα υπήρχε αν δεν υπήρχε συμμετρία” [βλ. Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Ε΄, 1133b,σημ. HS], δηλαδή αναγωγή σε ένα κοινό μέτρο. Σχολιάζοντας εδώ ο Μαρξ, υπογραμμίζει την “μεγαλοφυΐα” του Αριστοτέλη, στο βαθμό που κατάλαβε πως η χρηματική ανταλλαγή στηρίζεται σε μια σχέση ισότητας. Ωστόσο κατά τον Μαρξ, σ΄αυτό ακριβώς το σημείο ο Αριστοτέλης σκόνταψε αφού δεν κατόρθωσε να καταδείξει πού θεμελιώνεται η εμπορευματική ισότητα-συμμετροποίηση, μιας και ήταν της γνώμης ότι “είναι αδύνατον πράγματα τόσο ανόμοια να γίνουν σύμμετρα”, με αποτέλεσμα να καταλήξει ο συμπέρασμα ότι “κάνουμε αυτή τη συμμετροποίηση απλώς και μόνο για λόγους πρακτικής χρείας” [στο ίδιο, HS].

Για τον Αριστοτέλη λοιπόν, η εμπορευματική ισότητα-συμμετροποίηση είναι καθαρά θέμασύμβασης. Όμως για τον Μαρξ δεν είναι έτσι τα πράγματα. Κατ’ αυτόν υπάρχει πραγματικά κάτι το κοινό μεταξύ των εμπορευμάτων, μια ουσία στην οποία θεμελιώνεται η συμμετροποίησή τους και η οποία προηγείται του χρήματος: η ανθρώπινη εργασία. Έτσι συμπεραίνει, ότι η ανταλλαγή των εμπορευμάτων συντελείται με μέτρο τον “κοινωνικά αναγκαίο χρόνο εργασίας” που απαιτείται για την παραγωγή τους. Σύμφωνα με τον Μαρξ, ο λόγος που ο Αριστοτέλης δεν κατόρθωσε να ξεδιαλύνει το μυστήριο της ιστότητας των εμπορευμάτων έχει να κάνει με το ότι ζούσε σε μια εποχή, όπου οι δουλοκτητικές σχέσεις έκρυβαν την ουσία που εξισώνει τις ανθρώπινες εργασιακές δυνάμεις. Κοντολογής, στη μαρξιστική θεωρία το χρήμα είναι δευτερεύον, μια σε δεύτερο χρόνο έκφραση των σχέσεων Αξίας. […]

Η αξία δεν είναι ουσία

Η δική μας αντίληψη αντιτίθεται τόσο τη μαρξιστική όσο και η νεοκλασσική υπόθεση της Αξίας, και συμφωνεί με τον Αριστοτέλη. Θεωρούμε δηλαδή ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία αντικειμενική ουσία πίσω από την ανταλλαγή των εμπορευμάτων και ότι η ανταλλαγή αυτή θεμελιώνεται απλώς και μόνο στην σύμβαση του χρήματος. Με άλλα λόγια, η σχέση με το χρήμα είναι εκείνη που ομοιογενοποιεί, εξισώνει, ή καθιστά “σύμμετρα”, τα εμπορεύματα.Αυτή η εξίσωση ή συμμετροποίηση δεν προϋπάρχει της θέσμισης του χρήματος και δεν υπάρχει χωρίς τη σύμβαση του χρήματος.

Υποστηρίζουμε λοιπόν μια θεωρία πολύ διαφορετική από εκείνη που προτείνουν οι ποικίλες θεωρίες της Αξίας, όπως κι αν την ορίζουν. Δεν βλέπουμε στο χρήμα μια ουδέτερη μορφή, η οποία απλώς επιτρέπει ή διευκολύνει την έμμεση έκφραση μιας Αξίας που υποτίθεται ότι προϋπάρχει της χρηματικής σύμβασης. Απεναντίας, θεωρούμε ότι το χρήμα και η αξία αποτελούν μια και την αυτήν πραγματικότητα∙ είναι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αξία υπάρχει μόνο και μόνο επειδή υπάρχει το χρήμα. Αξία χωρίς χρήμα δεν υπάρχει.

Επομένως, σύμφωνα με τη δική μας αντίληψη, όταν λέμε ότι το τάδε εμπόρευμα έχει τη δείνα “αξία”, εννοούμε απλώς ότι το εμπόρευμα αυτό επιτρέπει την απόκτηση χρήματος κατά την ανταλλαγή του. Δεν πρέπει λοιπόν να βλέπουμε τη χρηματική τιμή όπως τη βλέπουν οι διάφορες θεωρίας της Αξίας, δηλαδή σαν ένα συμβατικό μανδύα που θα πρέπει να τον σηκώσουμε για να δούμε καθαρά ένα μέγεθος, το οποίο υποτίθεται ότι κρύβεται από πίσω του και είναι η αντικειμενική αξία των εμπορευμάτων. Απεναντίας, θεωρούμε πως η τιμή είναι μια θεμελιακή πραγματικότητα της εμπορευματικής ανταλλαγής, με την έννοια ότι το κάθε εμπόρευμα αξίζει ακριβώς όσο και η τιμή του, δηλαδή όση είναι η ποσότητα χρήματος την οποία αποφέρει κατά την εμπορευματική ανταλλαγή.

Με άλλα λόγια, για τη θεσμοκεντρική προσέγγιση το θεωρητικά ουσιώδες γεγονός, αυτό που πρέπει πρωτίστως να κατανοήσουμε, είναι η εξάρτηση όλων των εμπορευματοκατόχων κι εμπορευματοπαραγωγών από το χρήμα. Πρέπει δηλαδή να καταλάβουμε τι είναι αυτή η ομόφωνη και ακόρεστη επιθυμία για χρήμα, που διακατέχει όλα τα μέλη των εμπορευματικών κοινωνιών. Γι’ αυτό το λόγο η θεσμοκεντρική προσέγγιση, αντίθετα από τις άλλες οικονομικές θεωρίες, επιδιώκει να συλλάβει την πραγματικότητα του χρήματος, όχι στις διάφορες επιμέρους λειτουργίες του (νομισματική μονάδα, μέσον κυκλοφορίας, μέσον αποταμίευσης), αλλά στην ικανότητά του να συγκεντρώνει πάνω του την γενικευμένη συμφωνία της κοινωνικής ομάδας και να την εκφράζει μ’ έναν αντικειμενοποιημένο τρόπο −απ’ όπου και ορισμοί μας όπως “το χρήμα, έκφραση της κοινωνίας ως ολότητα” (Aglietta et al. 1998, 10) ή “το χρήμα, συντελετής ολοποίησης” (Orléan, 2002).

Το χρήμα, μαγικό τάλισμαν

Η θεσμιακή θεωρία μας μπορεί να είναι εντελώς μειοψηφική μεταξύ των οικονομολόγων, ωστόσο έχει σημαντικούς υποστηρικτές στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών. Για παράδειγμα τον Μως, τον Σιμιάν, ή τον Ζίμμελ. Ας δούμε λ.χ. τι λέει σχετικά ο Μαρσέλ Μως στη σύντομη μελέτη του με τίτλο “Οι καταβολές της έννοιας του χρήματος” (1914). […] Βασική ιδέα του είναι, ότι η ικανότητα προσπορισμού αγαθών προέρχεται από την σαγηνευτική δύναμη του τάλισμαν [μαγικό φυλαχτό, HS]. Οι άνθρωποι ποθούν μαζικά το τάλισμαν επειδή πιστεύουν στις μαγικές του ιδιότητες σε τέτοιο βαθμό, που είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν όσα έχουν για να το αποκτήσουν. Να η προέλευση των μαγικών ιδιοτήτων του χρήματος! Η αγοραστική δύναμη του κατάγεται από τη σαγήνη που ασκεί το τάλισμαν. Ο Μως γράφει:

“[…] Κατά τη γνώμη μου, η αγοραστική δύναμη του πρωτόγονου χρήματος έγκειται πάνω απ’ όλα στη δύναμη σαγήνης που μεταβιβάζει σε όποιον το κατέχει και την οποία χρησιμοποιεί για να επιβάλλεται στους άλλους”.

Με δυο λόγια, ο Μως μάς λέει πως για να καταλάβουμε την αγοραστική δύναμη του χρήματος, πρέπει να καταλάβουμε τη συλλογική λατρεία που περιβάλλει ορισμένα αντικείμενα. Εδώ ακριβώς συναντάει την δική μας προβληματική. Να σημειώσω, πως ο μοντέλο του τάλισμαν συμφωνεί με τα συμπεράσματα πολυάριθμων αθρωπολόγων, που έχουν υπογραμμίσει το γεγονός ότι το πρωτόγονο χρήμα είναι κατ’ ουσίαν ένα μέσον πληρωμής με το οποίον μπορούσε να “εξοφλήσει” κανείς μη-οικονομικές υποχρεώσεις, όπως για παράδειγμα τη προίκα της νύφης, ή το weregild [η αξία κάθε προσώπου ή πράγματος σύμφωνα με τους Σάλιους Κώδικες, HS]. […]

Εδώ βλέπουμε ξεκάθαρα την καρδιά του προβλήματος χρήμα: η ενσάρκωση αυτού που “αξίζει”, θεμελιώνεται στη λατρεία της κοινωνικής ομάδας για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή σημείο. Τέτοιου είδους είναι το μυστήριο της αγοραστικής δύναμης. Εκείνο που αλλάζει με το σύγχρονο χρήμα, είναι η φύση της λατρείας: δεν πρόκεται πλέον για κλασσική μαγικοθρησκευτική λατρεία. Γι’ αυτό και μιλάμε τώρα για “συλλογική εμπιστοσύνη” [και “εμπορική πίστη”, HS].[…]»

André Orléan, Εισήγηση στο σεμινάριο

«De l’ auto-organisation au temps du projet»,

11-18 Ιουλίου 2007

μέρος 1

Η πρωταρχικότητα του χρήματος

«Η πρόταση μιας αυθεντικής θεωρίας του χρήματος προϋποθέτει μια ριζική αντιστροφή της οπτικής μας. Πρέπει να ξεκινήσουμε από το χρήμα, δηλαδή να θεωρήσουμε ότι η ανάγκη για χρήμα προηγείται της ανάγκης για αγαθά. Πρέπει να σκεφτούμε μια οικονομία, στην οποία τα εμπορεύματα είναι ένας τρόπος για την απόκτηση χρήματος∙ και όχι το αντίστροφο. […]

Στην οπτική μας ο πλούτος δεν είναι ένα αντικείμενο, ούτε μια ουσία. Είναι κάτι που αναφέρεται σε μια κοινωνική ιδιότητα: τη ρευστότητα, δηλαδή το να είναι κάτι αντικείμενο της επιθυμίας όλων των μελών μιας κοινωνίας. Είναι η μορφή που παίρνει ο κοινωνικός δεσμός και η αλληλεγγύη μέσα σε μια κοινωνία που έχει αποπροσωποποιήσει την αλληλεξάρτηση.

Στην πρότασή μας, το χρήμα ορίζεται ως η κοινωνικά αναγνωρισμένη μορφή, την οποία παίρνει ο πλούτος σε μια δεδομένη στιγμή. Είναι η απόλυτη ρευστότητα.»

André Orléan, Σκέψεις πάνω στα θεσμικά θεμέλια

της εμπορευματικής αντικειμενικότητας,

Φεβρουάριος 2003,

http://www.parisschoolofeconomics.com/orlean-andre/depot/publi/ART2003tREFL.pdf

Η αξία δεν είναι ούτε ουσία, ούτε μέγεθος

«Για τον mainstream οικονομολόγο τα πάντα ξεκινούν από το ανεξάρτητο άτομο, το οποίο ψάχνει ν’ αποκτήσει τα εμπορεύματα που του είναι χρήσιμα. Το μοναδικό εμπόδιο που γνωρίζει αυτό το ανεξάρτητο άτομο στον αγώνα του να πραγματώσει τις επιθυμίες του, είναι τα άλλα άτομα, που είναι εξίσου ανεξάρτητα και που αγωνίζονται κι αυτά εξίσου για να πραγματώσουν τις επιθυμίες του αποκτώντας τα ίδια εμπορεύματα. Πάνω σε τέτοιας λογής βάσεις, ο κοινωνικός κόσμος νοείται σαν σύνθεση των ατομικών πράξεων. Είναι αυτό που ο Φρίντριχ Χάγιεκ, στο βιβλίο του Scientism and the Study of Society (1942), ονομάζει “ατομιστική και συνθετική μέθοδος των κοινωνικών επιστημών”. Σε αυτή την οπτική, η εμπορευματική οικονομία αναλύεται σαν ένα σύνολο χρήσιμων αντικείμενων, τα οποία πρέπει να διανεμηθούν σε ένα σύνολο ατόμων. Γι’ αυτό και θεωρεί πρωταρχική την αγορά ενώ το χρήμα το βλέπει σαν ένα δευτερεύον συμπλήρωμα, ένα απλό εργαλείο που διευκολύνει τις ανταλλαγές χωρίς, σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, να επηρεάζει στο παραμικρό την αξία των εμπορευμάτων.

Αυτή η αντίληψη υποτιμά ριζικά μια πραγματικότητα, που παίζει τεράστιο ρόλο στην οικονομία. Την αβεβαιότητα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εμπορευματικής οικονομίας είναι οι ασταμάτητες, σημαντικές και απρόβλεπτες μεταπτώσεις τόσο στις παραγωγικές τεχνικές όσο και στις καταλανωτικές προτιμήσεις, γεγονός που επηρεάζει ριζικά τις τιμές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η ύπαρξη καθενός παραγωγού-ανταλλάκτη να παίζεται κυριολεκτικά στα χάρια. Μπορεί σήμερα να τα φέρνει βόλτα μια χαρά, αλλά τίποτα δεν τον ασφαλίζει ότι αυτό θα ισχύει και αύριο. Διότι η εμπορευματική οικονομία θεμελιώνεται στο διαχωρισμό. Πρόκειται δηλαδή για ένα κοινωνικό σχηματισμό, όπου ο καθένας κλείνεται στην ατομική του αυτονομία χωρίς να μπορεί να λογαριάζει στους άλλους παρά μόνο αν έχει κάτι ν’ ανταλλάξουν. Σε τελική ανάλυση, το άτομο δεν μπορεί εδώ να υπολογίζει στη βοήθεια των άλλων έτσι και το βρουν δυσκολίες στη ζωή.»

Συνέντευξη στον Rainer Diaz–Bone

Φθινόπωρο 2013

http://regulation.revues.org/10305

Η εμπορευματική σχέση ως ριζική αποξένωση

«Πρέπει να υπογραμμίσουμε τη σημασία που παίζουν οι ατομιστικές αξίες στην ίδια τη συγκρότηση της εμπορευματικής κοινωνιας. Η εμπορευματική σχέση είναι μια παράδοξη κοινωνική σχέση∙ παράδοξη με την έννοια ότι τελικότητά της είναι ο χωρισμός των ατόμων.Αυτό προκύπτει αναγκαστικά εξαιτίας της προτεραιότητας που έχουν, σε αυτήν, οι σχέσεις με τα πράγματα έναντι των σχέσεων μεταξύ των ατόμων. […]

Η αλλεργία προς τους άλλους αποτελεί το διακριτικό χαρακτηριστικό της εμπορευματικής σχέσης. Η αυτονομία, η ανεξαρτησία και η ελευθερία κερδίζονται εδώ εναντίον των άλλων∙ και, από την επαφή με τους άλλους, προτιμάται η επαφή με τα εμπορεύματα. Αυτή η θεσμική μορφή αντιλαμβάνεται την κοινωνική ζωή και την αλληλεγγύη σαν εμπόδια ή αρχαϊσμούς. […]

Ο εμπορευματικός χωρισμός υποτάσσει βίαια τα μέλη της κοινωνίας στο νόμο της σπάνης χωρίς να παρέχει κανένα δίχτυ προστασίας όταν τα πράγματα δεν τους πηγαίνουν κατ’ ευχήν. Γι’ αυτό, κάνει εξαιρετικά εύθραυστες και επισφαλείς τις ατομικές καταστάσεις. Η ανασφάλεια είναι η μόνιμη ψυχική κατάσταση του “ελεύθερου” και “ανεξάρτητου” ατόμου της εμπορευματικής κοινωνίας. […]

Κοινωνική σπάνη και ανάγκη για πλούτο

Οι επιπτώσεις αυτής της ανασφάλειας είναι ακόμα πιο ολέθριες επειδή η εμπορευματική κοινωνία δεν διαθέτει μηχανισμούς προστασίας από τους κινδύνους − μηχανισμούς όπως λ.χ. οι σχέσεις αλληλεγγύης μεταξύ οικογενειών, γειτόνων ή κοντινών προσώπων, χάρη στους οποίους, μέσα στις παραδοσιακές κοινωνίες, ο καθένας κινητοποιούσε τη συμπαράσταση των άλλων σε περίπτωση που τα πράγματα τού πήγαιναν στραβά. Απεναντίας, η εμπορευματική σχέση είναι μια σχέση εξαιρετικής σκληρότητας. Η ανασφάλεια κυριαρχεί, διότι κανείς δεν μπορεί να περιμένει τίποτα από τους άλλους στις δύσκολες ώρες του. Σ’ αυτή την κοινωνία τα αντικείμενα επιβάλλουν το νόμο τους στα άτομα και αυτός ο νόμος είναι η σπάνη. […]

Πρέπει να καταλάβουμε καλά αυτό που έχει περιγράψει εξαιρετικά ο Μάρσαλ Σάλινς στις μελέτες του των αρχαιότερων κοινωνιών, μελέτες που κατέδειξαν ότι εκείνες οι κοινωνίες δεν γνώριζαν τη σπάνη αλλά την αφθονία καθώς, όντας οργανωμένες κοινοτικά, φρόντιζαν διαρκώς να περιορίζουν την ιδιωτική ιδιοκτησία αγαθών όταν αυτή απέβαινε σε βάρος του συνόλου. Να καταλάβουμε δηλαδή, ότι η σπάνη δεν αποτελεί κατά κανένα τρόπο κάποιο φυσικό δεδομένο, το οποίο υποτίθεται ότι θα μπορούσαμε να μετρήσουμε με τη βοήθεια αντικειμενικών παραμέτρων όπως π.χ. το “μέσο επίπεδο διαβίωσης” του πληθυσμού. Να καταλάβουμε επίσης, ότι είναι εντελώς λάθος να πιστεύουμε πως όσο μια κοινωνία αναπτύσσεται και ακμάζει, τόσο περισσότερο αποβάλλει από μέσα της την σπάνη∙ διότι στην πραγματικότητα συμβαίνει το εντελώς αντίθετο! Να καταλάβουμε δηλαδή, ότι η σπάνη προσδιορίζει τον ιδιαίτερο εκείνο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης, τον οποίο θεσμίζει η αγορά και στον οποίον, σε διαστάσεις άγνωστες σε άλλου τύπου κοινωνίες, η ύπαρξη καθενός εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από την ικανότητά του να αποκτά αντικείμενα χωρίς να περιμένει βοήθεια από κανέναν.

Ο όλεθρος κρέμεται διαρκώς πάνω από τα κεφάλια των ατόμων της εμπορευματικής σχέσης εξαιτίας του θεμελιώδους χωρισμού τους∙ και δεν καταπραΰνεται οριστικά με τίποτε και με κανένα τρόπο. Εξαιτίας του διαχωρισμού, ο τρόπος με τον οποίον ο καθένας εξαρτάται από τους άλλους κι από το κοινωνικό σύνολο είναι εκ των πραγμάτων εντελώς αδιαφανής, με αποτέλεσμα το κοινωνικό να έρχεται πάντοτε εκ των υστέρων και με τρόπο βίαιο κι απρόσμενο. Μέσα στην εμπορευματική κοινωνική σχέση κανείς δεν ξέρει τι θα του ξημερώσει, ούτε έστω κατά προσέγγιση και πιθανολογικά.

Αυτό το εντελώς χαρακτηριστικό της νεωτερικής κοινωνίας αίσθημα μιας βαθιάς ανασφάλειας, το οποίο επιβάλλεται από τη δικτατορία της σπάνης, γεννά μια εντελώς ιδιαίτερη ανάγκη για προστασία ή ασφάλεια: την “ανάγκη για πλούτο”. Διότι, εδώ, “πλούτος” είναι αυτό που επιτρέπει στο άτομο να προστατεύεται από την αβεβαιότητα και ανασφάλεια της ζωής στην εμπορευματική κοινωνία. […]

Πλούτος και ισχύς

Με άλλα λόγια, ο πλούτος δεν σχετίζεται απλώς με την απληστία αλλά με μια πολύ ισχυρότερη ζωτική ανάγκη. Γι’ αυτό το λόγο η ελευθερία και η ανεξαρτησία σε σχέση με τους άλλους, τις οποίες τόσο ισχυρά θεσμίζει ο εμπορευματικός χωρισμός των ανθρώπων, μπορούν να πάρουν τη μορφή της ακραίας μοναξιάς και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το γεγονός ότι σε αυτές τις κοινωνίες κάποιοι ζουν μέσα στη φτώχεια, την ανέχεια και την πείνα ενώ άλλοι διαθέτουν πολλά περισσότερα απ’ όσα χρειάζονται, δεν είναι μυστήριο αλλά συνέπεια κοινωνικών ρυθμίσεων, οι οποίες καλύπτονται πλήρως από το νόμο. […]

Αυτό συμβαίνει επειδή ο πλούτος δεν αποτελεί απλώς και μόνον έκφραση μιας ανάγκης για προστασία και ασφάλεια, που είναι κοινή σε όλα τα μέλη της εμπορευματικής κοινωνίας. Παρ’ ότι μέσα από αυτή την ανάγκη εισάγεται ο πλούτος, άπαξ και πραγματωθεί, επιτρέπει μια σημαντική αναδίπλωση του ατόμου στον εαυτό του και έναν ισχυρότατο βαθμό αυτονομίας του έναντι των κινδύνων της εμπορευματικής οικονομίας. Κατ’ αυτό τον τρόπο, του δίνει τη δυνατότητα να “παγώσει το παιχνίδι” μονόπλευρα, απειλώντας σοβαρά ολόκληρη την εμπορευματική ομάδα με διάρρηξη των οικονομικών της δοσοληψιών. Αυτή η απειλή γίνεται ακόμα περισσότερο πειστική στο βαθμό που ο κάτοχος του πλούτου είναι σε θέση να τον χρησιμοποιήσει για να συγκροτήσει νέες συμμαχίες και να επιβάλλει διαφορετικούς τρόπους ανταλλαγής και παραγωγής. Αυτό συμβαίνει π.χ. όταν επενδύει τον πλούτο του σε καινούργιες τεχνικές, που ξεπερνούν τις προηγούμενες μορφές παραγωγής με τέτοιον τρόπο ώστε να μεταλλάσσονται οι εμπορευματικοί δεσμοί βάζοντας σε θανάσιμο κίνδυνο τα έως τότε κεκτημένα. […]

Κατ’ αυτό τον τρόπο ο πλούτος δεν ενσαρκώνει απλώς την ικανοποίηση μιας ζωτικής ανάγκης για ασφάλεια και προστασία μέσα στην εμπορευματική αποξένωση, αλλά παρουσιάζεται επιπλέον ως το κατεξοχήν εργαλείο, με τη βοήθεια του οποίου μπορεί κανείς να επιβληθεί πάνω στην κοινωνία και στους άλλους. […]

Το χρήμα ως κοινωνικά αναγνωρισμένος πλούτος

Για να αντιληφθούμε το όλο ζήτημα, πρέπει να δούμε πως εκείνο που διακυβεύεται με τον πλούτο μέσα στην εμπορευματική σχέση, είναι το να υπάρξει − να τεθεί − ένα “πράγμα”, το οποίο θα επιτρέπει την απόκτηση όλων των αγαθών και των υπηρεσιών που θεωρεί χρήσιμες εκείνος που το κατέχει και το προτείνει. Δηλαδή ένα “πράγμα”, το οποίο οι κάτοχοι αυτών των αγαθών και υπηρεσιών, όποιοι κι αν είναι, θα αποδέχονται ως αντάλλαγμα για αυτά. Υπ’ αυτή την έννοια, ο πλούτος μέσα στην εμπορευματική τάξη πραγμάτων δεν είναι παρά το όνομα που δίνεται στο απολύτως επιθυμητό, σε εκείνο δηλαδή το “πράγμα” που, για την απόκτησή του, κάθε μέρος της ομάδας είναι διατεθειμένο να παραδώσει αυτά που κατέχει. Πρόκειται λοιπόν για ένα εμπόρευμα εντελώς ιδιαίτερου τύπου, δεδομένου ότι αντλεί τη δύναμή του από την ικανότητά του να γίνεται αποδεκτό και επιθυμητό από όλα τα μέλη της ομάδας. Για να ορίσουμε αυτή τη συστατική ιδιότητα του εμπορευματικού πλούτου, χρησιμοποιούμε τον όρο “ρευστότητα”. Η ρευστότητα του πλούτου τον κάνει ένας είδος φυλαχτού, που προστατεύτει τον κάτοχό του από τις αναποδιές και τα βάσανα που επιφυλάσσει η εμπορευματική ανασφάλεια.

Με αυτή την έννοια λοιπόν, ο πλούτος βγαίνει έξω από το καθαρά ωφελιμιστικό πλαίσιο. Διότι η χρησιμότητά του δεν προέρχεται από την καταπρόσωπο σχέση μεταξύ του αντικειμένου και του ατόμου, αλλά από την ικανότητα του πλούτου να επικεντρώνει πάνω του την ομόθυμη επιθυμία όλης της ομάδας. Πρόκειται για μια νέα και εντελώς ιδιαίτερη πραγματικότητα. Αυτός ο πλούτος, που είναι απολύτως ρευστός επειδή είναι απολύτως επιθυμητός από όλα τα μέλη της εμπορευματικής σχέσης, βρίσκεται στα θεμέλια του νομίσματος. Το χρήμα-νόμισμα είναι ένας κοινωνικά αναγνωρισμένος και νομιμοποιημένος πλούτος. […]

Πρέπει λοιπόν να απομακρυνθούμε από τις περί πλούτου αντιλήψεις, που προέρχονται από τις θεωρίες της αξίας και οι οποίες υιοθετούν την ιδέα ότι ο πλούτος είναι μια ωφελιμιστική “ουσία”, μια “αξία χρήσης” πέραν των κοινωνικών συμβάσεων. Ο πλούτος είναι ουσιαστικά ζήτημα κοινωνικής σύμβασης. Πλούτος δεν είναι παρά αυτό που επιθυμούν όλα τα μέλη μιας ομάδας. […]

Στο σημείο αυτό, η περί μίμησης θεωρία του Ρενέ Ζιράρ μάς βοηθάει να βρούμε ένα κατάλληλο πλαίσιο ανάλυσης για να εξειδικεύσουμε τους ορισμούς μας. Εφόσον όταν κανείς επιθυμεί τον πλούτο, ουσιαστικά επιθυμεί αυτό που επιθυμούν οι άλλοι, ο κοινωνικός μιμητισμός επιβάλλεται σαν η μόνη ορθολογική συμπεριφορά που αρμόζει σε αυτή την κατάσταση σχέσεων, δηλαδή στις εμπορευματικές σχέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τον κατά Ζιράρ μιμητικό ανταγωνισμό, αντιλαμβανόμαστε ότι η μιμητική επιδίωξη του πλούτου από όλα τα μέλη του εμπορευματικού κοινωνικού σχηματισμού απολήγει αναγκαστικά στην εστίαση όλων των επιθυμιών πλούτου σε ένα αγαθό. Όλοι καταλήγουν να επιθυμούν το ίδιοαγαθό ως υπέρτατη ενσάρκωση του πλούτου. Αυτή η ομόθυμη πόλωση έχει ως αποτέλεσμα το ριζικό μετασχηματισμό της φύσης αυτού του εκλεκτού αγαθού. Συγκεκριμένα, για να μην οδηγήσει ο γενικευμένος μιμητικός ανταγωνισμός περί αυτού σε διάλυση της κοινωνίας, το αγαθό αυτό τοποθετείται πέραν και υπεράνω των ατόμων. Ενώ προηγουμένως αποτελούσε μια ιδιωτική και δοκιμαστική μορφή του πλούτου − μια απλή “πρόταση” πλούτου εκ μέρους κάποιου ατόμου ή ομάδας, όπως κάθε άλλο εμπορευματικό αγαθό −, στο εξής αποκτά κοινωνικής εμβέλειας νομιμοποίηση και οι ιδιότητές του παγιώνονται σε “νόμο”. Γίνεται, δηλαδή, νόμισμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στο τέλος όλης αυτής της πορείας μιμητικών ανταγωνισμών, αναδύεται το νόμισμα, το οποίο δίνει μορφή στον εμπορευματικό διαχωρισμό. Πολύ μακρυά από την ιδέα ότι αποτελεί κάποιο είδους “γενικό ισοδύναμο” ανταλλαγής “αξιών χρήσης”, το νόμισμα είναι νόμισμα χάρη στη γενικευμένη μιμητική πολωση. […]

Έτσι είναι σαφές, ότι κάθε εμπορευματική σχέση, ακόμα και στην πιο στοιχειώδη μορφή της, συνυφαίνεται με την ύπαρξη νομίσματος. Για να το πούμε ευθέως, με δυο λόγια: η εμπορευματική σχέση είναι πάντοτε μια χρηματική-νομισματική σχέση.»

Michel Aglietta και André Orléan, La Monnaie entre Violence et Confiance

[Το νόμισμα μεταξύ βίας και εμπιστοσύνης], εκδ. Odile Jacob, 2002.

Αξία, πόθος για απτό και μετρήσιμο καθολικό

«Για όλους αυτούς τους λόγους, η αγορά δεν είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για βοήθεια και κάλυψη, την οποία γεννάει ο ίδιος ο εμπορευματικός διαχωρισμός. Από εδώ προκύπτει μια ιδιαίτερη απαίτηση, η “ελεγκτική δύναμη” πάνω στην κυκλοφορία εμπορευμάτων, γιατί μέσα από αυτή τη δυνατότητα ο καθένας ελπίζει ότι η ύπαρξή του θα γίνει λιγότερο αβέβαιη. Και φυσικά, στην οικονομία της αγοράς, αυτή η ελεγκτική δύναμη ενσαρκώνεται στην αγοραστική δύναμη, μιας και η αγορά αποτελεί το μοναδικό νόμιμο τρόπο για να αποκτά κανείς εμπορεύματα.

Όμως, για να μπορεί κανείς να διαθέτει “αγοραστική δύναμη”, πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε δυο προαπαιτούμενα: πρώτον, η αγοραστική του δύναμη να είναι γενική,δηλαδή να του επιτρέπει να αγοράζει οποιοδήποτε εμπόρευμα, άρα να έχει πρόσβαση σε όλατα εμπορεύματα γενικώς∙ και δεύτερον, να μπορεί να παραμένει αδιάπτωτη μέσα στο χρόνο. […]

Αυτό ακριβώς είναι εκείνο που αποκαλούμε “ρευστότητα” και φυσικά το χρήμα είναι εκείνο απ’ όλα τα αγαθά, που η ρευστότητά του είναι απόλυτη. […]

Έτσι, η αντίληψη του οικονομικού, που αντιπροτείνω, είναι ριζικά διαφορετικής φύσης από των mainstream θεωριών. Στη δική μου οπτική, ο κοινωνικός κόσμος δεν οικοδομείται από την απλή προέκταση των επιμέρων ατομικών βουλήσεων, όπως θεωρεί η maistream σκέψη, αλλά είναι προϊόν μιας ισχύος −της σαγήνης του χρήματος−, η οποία υπερβαίνει τις ατομικές αξίες και τις ατομιστικές αναλύσεις. Πράγματι, η επιθυμία του χρήματος είναι μια επιθυμία που σε πολύ μεγάλο βαθμό ξεφεύγει από τη λογική του ανεξάρτητου και αυτεξούσιου ατόμου. Πρόκειται, ακριβέστερα, για μια επιθυμία η οποία περισσότερο επιβάλλεται στους ανθρώπους παρά πηγάζει από την ελεύθερη βούλησή τους. […]

Γι’ αυτό στην οπτική που υποστηρίζω, το χρήμα παίζει τον πρωταρχικό ρόλο ενώ η αξία ενός εμπορεύματος δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ποσότητα χρήματος, που αυτό το εμπόρευμα επιτρέπει να αποκτηθεί κατά την ανταλλαγή. Αυτό λοιπόν που έχει σημασία, είναι η κοινωνική αντικειμενικότητα αυτού του μέτρο, δηλαδή το γεγονός ότι επιβάλλεται στους πάντες. […]

Κι η αντικειμενικότητα της αξίας δεν πρέπει να αναζητηθεί, κατά τη γνώμη μου, στο μέγεθός της, το οποίο είναι εξαιρετικά ευμετάβλητο ανάλογα με τις συνθήκες και τις παραγωγικές σχέσεις. Τι δεν είναι ευμετάβλητο; Αμετάβλητο είναι το γεγονός ότι η αξία αντικειμενοποιείται κοινωνικά στο χρήμα. Αντικειμενικό και αμετάβλητο, δηλαδή, είναι το γεγονός της ύπαρξης της τιμής και όχι το μέγεθός της! […]

Η οικονομική αξία, όπως και οι ηθικές, οι αισθητικές ή οι θρησκευτικές αξίες, είναι καμωμένη από το υλικό που λέγεται κοινό αίσθημα. Η αξία δεν είναι μια ουσία ή μια υπόσταση, που έχουμε να μετρήσουμε. Είναι μια δύναμη, η οποία διαμορφώνει το conatus [το μεράκι, αν μου επιτρέπει ο Σπινόζα –σημ. HS] των δρώντων υποκειμένων. Στο βιβλίο του Οι Στοιχειώδεις μορφές της θρησκευτικής ζωής, ο Εμίλ Ντυρκέμ μας λέει:

“Ο πιστός που κοινωνεί με το θεό του, δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος που βλέπει νέες αλήθειες τις οποίες δεν βλέπει ο άπιστος. Είναι ένας άνθρωπος που μπορεί παραπάνω. Αισθάνεται μέσα του περισσότερη δύναμη…”

Σε αυτή την ενέργεια αναγνωρίζουμε την ύπαρξη των αξιών, μέσω των οποίων κινείται μιας κοινωνία. Και το ίδιο ισχύει για την οικονομία: δεν την προσδιορίζει η αναζήτηση της χρησιμότητας, η οποία αποτελεί ένα μάλλον άτονο πάθος, αλλά ο πόθος του χρήματος. Στα βιβλιά εβραϊκά για παράδειγμα, η λέξη για το χρήμα είναι kessef, που προέρχεται από το ρήμαLehikassed, το οποίο σημαίνει “ποθώ με πάθος”. Παρόμοια, μια από τις αραβικές λέξεις για το χρήμα, η λέξη al–mal (ή al–maal) έχει κι αυτή, όπως η λέξη kessef, για ρίζα της την έννοια του έντονου πόθου ή και του φθόνου.

Αυτή η αντίληψη του χρήματος βρίσκεται στους αντίποδες της εργαλειακής θεώρησης, την οποία λατρεύουν οι οικονομολόγοι, γιατί μας καθιστά ορατή μια πραγματικότητα που ξεφεύγει από την ορθολογικότητα μιας και στ’ αλήθεια δεν υπάρχει τίποτα το ορθολογικό στο να ποθεί κανείς το χρήμα.

Υποστηρίζουμε λοιπόν, ότι οι διάφορες θεωρίες της αξίας −τόσο αυτές που την ανάγουν στη χρησιμότητα, όσο κι αυτές που την ανάγουν στην εργασία− πρέπει να κατανοηθούν με αφετηρία αυτή την αγωνιώδη απορία των ανθρώπων μπροστά σ’ ένα φαινόμενο που τους ξεπερνάει, που δεν το ελέγχουν και που κοροϊδεύει τη λογική τους. Εδώ βρίσκεται και ο λόγος που οι οικονομικές αξίες μάς έχουν κατακυριεύσει: επενδύουμε με τόσο πάθος σε αυτές, που χάνουμε την ικανότητα να τις παρατηρήσουμε από απόσταση και με σκεπτικισμό. […]»

André Orléan, Συνέντευξη στον Rainer Diaz-Bone

Φθινόπωρο 2013

Το θεσμοκεντρικό μοντέλο γένεσης του χρήματος

«Εμπορευματική οικονομία είναι μια οικονομία, στην οποία η παραγωγή αφήνεται στα χέρια ενός πλήθους αυτόνομων παραγωγών-ανταλλακτών, που παίρνουν τις αποφάσεις τους εντελώς ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον. Ωστόσο, άπαξ και αναπτυχθεί έστω κι ελάχιστα ο καταμερισμός της εργασίας, ο κάθε παραγωγός-ανταλλάκτης αρχίζει να εξαρτάται στενά από ένα πολύ μεγάλο αριθμό άλλων παραγωγών-ανταλλακτών τόσο σε ό,τι αφορά την ίδια την παραγωγή (προκειμένου να αποκτήσει όσα χρειάζεται για να παράξει), όσο και σε ό,τι αφορά την πώληση των προϊόντων του, δεδομένου ότι στο παιχνίδι εμπλέκεται πλέον ένα πλήθος δυνητικών καταναλωτών. Επιπλέον, η ταυτότητα αυτού του πολύ μεγάλου αριθμού ατόμων διαφοροποιείται συχνά σε συνάρτηση με την εξέλιξη των τεχνικών παραγωγής και των προτιμήσεων των καταναλωτών. Κοντολογής, σε μια ανεπτυγμένη εμπορευματική κοινωνία ο καθένας εξαρτάται δυνητικά από όλους. Πώς θα μπορούσε επομένως να οργανωθεί μια τέτοια “ρευστή και κλυδωνιζόμενη αλληλεξάρτηση”; Είναι προφανές ότι ο αντιπραγματισμός δεν είναι η απάντηση. Θα ήταν σαν να λέμε ότι είναι δυνατόν πως, κάποιος που φτιάχνει αυτοκίνητα, θα μπορούσε να το κάνει μέσα από μια ατέλειωτη σειρά διμερών αντιπραγματιστικών ανταλλαγών με όλους τους πελάτες του! Ανταλλάσσοντας τι με τι στο κάτω-κάτω της γραφής; Αστείο και να το σκεφτείς.

Ποια είναι λοιπόν η θεμελιακή Αρχή πάνω στην οποία δομούνται οι εμπορευματικές οικονομίες; Είναι η αφηρημένη αξία. Η εμπορευματική παραγωγή είναι μια παραγωγή πουμοναδικό σκοπό έχει την ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας, δηλαδή του γενικού δικαιώματος πάνω στην ολότητα. Αν αυτή την ιδέα περί αξίας δεν υπήρχε εκ των προτέρων αγκιστρωμένη μέσα στα μυαλά των παραγωγών-ανταλλακτών, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ούτε προσφορά εμπορευμάτων, ούτε και μαζική παραγωγή.

Στόχος μας δεν είναι να προτείνουμε μια καινούργια θεωρία της Αξίας, που θα μας υποδεικνύει τρόπους για να βρίσκουμε πόσο αξίζει ένα εμπόρευμα! Αυτό που μας ενδιαφέρει, απεναντίας, είναι να υπογραμμμίσουμε το γεγονός ότι εμπορευματική παραγωγή δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο σε μια κοινωνία για την οποία η ιδέα της αξίας, δηλαδή το ότι κάτι έχει αξία για το μέγιστο δυνατό αριθμό ατόμων, έχει μια κοινωνικά αναγνωρισμένη ύπαρξη.

Με αυτή την έννοια, σε μια εμπορευματική οικονομία η αξία βρίσκεται στα θεμέλια της σχέσης με τον άλλον και είναι εκείνο δια του οποίου ο εμπορευματικός κόσμος επιβάλλεται πάνω στα άτομα. Έτσι, η σχέση του εμπορευματικού ατόμου με τον περίγυρό του χτίζεται μέσα από τον υπολογισμό του σε πόσους και πόσο μπορεί να πουλήσει. Γι’ αυτό το λόγο οι λογαριασμοί είναι, μέσα στο εμπορευματικό σύμπαν, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσει καθενός έναντι των άλλων. […]

Λέει ο Άνταμ Σμιθ στον Πλούτο των Εθνών:

“Μετά την πρώτη εγκαθίδρυση του καταμερισμού της εργασίας, κάθε σώφρων άνθρωπος χρειάστηκε φυσικά να ρυθμίζει τις υποθέσεις του έτσι ώστε να έχει πάντοτε στην κατοχή του, πέρα από κάποιο αγαθό που τον ενδιαφέρει να παράγει για τον εαυτό του, και μια ποσότητα ενός άλφα ή βήτα εμπορεύματος, το οποίο κατά τη γνώμη του οι περισσότεροι άνθρωποι θα δέχονταν να πάρουν ανταλλάσσοντάς το με τα δικά τους προϊόντα” (σ. 26)

[…] Ο καθένας δηλαδή προσπαθεί όσο περισσότερο μπορεί να “μαντέψει” αυτό που θεωρείται “πλούτος”, δηλαδή ποια είναι εκείνα τα αγαθά που αναγνωρίζει ως πλούτο ο μέγιστος αριθμός των συνανθρώπων του. Επομένως, αναζήτηση του πλούτου σημαίνει αναζήτηση αυτού που οι περισσότεροι θεωρούν σαν πλούτο. Αυτός ο αυτοαναφορικός ορισμός του πλούτου (“πλούτος είναι αυτό που οι περισσότεροι θεωρούν σαν πλουτο”) οδηγεί σε μια λογική μιμητικής αντιπαλότητας μεταξύ διαφόρων αγαθών, που προτείνονται ως πλούτος.

Πράγματι, η υιοθέτηση μιας άλφα αντίληψης του πλούτου αποκτά μεγαλύτερη σημασία για το άτομο στο βαθμό που αυτή η αντίληψη είναι αντικείμενο μιας ευρύτατης συμφωνίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η συμφωνία, τόσο μεγαλύτερο είναι το πεδίο κυκλοφορίας του αγαθού που θεωρείται πλούτος, και επομένως τόσο περισσότερα σε ποσότητα και ποικιλία είναι τα εμπορεύματα που μπορεί να αποκτήσει όποιος κατέχει το συγκεκριμένο αγαθό-πλούτο. Με άλλα λόγια, διευρύνεται το πεδίο ισχύος των δικαιωμάτων που ενσαρκώνει η καταχή αυτού του πλούτου.

Από εδώ προκύπτει αναπόφευκτα το κλασικό φαινόμενο των “αυξανόμενων αποδόσεων”: ο καθένας κυνηγάει την πιο διαδεδομένη αναφορά, το αγαθό που ενσαρκώνει τον πλούτο για τους περισσότερους, για να συμμορφωθεί σε αυτήν και να κερδίσει τα δικαιώματα που αυτή προσφέρει. Με αυτό τον τρόπο γίνεται αισθητή η ισχύς του πλήθους. Είναι προς το συμφέρον καθενός να τροποποιήσει την ατομική αντίληψή του για τον πλούτο υιοθετώντας εκείνη που αποδέχονται οι περισσότεροι, διότι με αυτό τον τρόπο πολλαπλασιάζει τις δυνατότητές του να συναλλάσσεται −πράγμα που αποτελεί ζωτικής σημασίας προϋπόθεση της εμπορευματικής ισχύος. Αυτή ακριβώς η λογική, που αναγκάζει τον καθένα να προσαρμόζεται στη υπερισχύουσα αντίληψη του πλούτου, μπορεί να ονομαστεί μιμητική. Κι έτσι, μέσα σε ορισμένες γενικές συνθήκες, αυτή μιμητική διαδικασία οδηγεί κατόπιν συγκρούσεων σε μια κατάσταση, στην οποία οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν τελικά να υιοθετήσουν από κοινού ένα συγκεκριμένο αγαθό, ή σημείο, ως εκπρόσωπο του πλούτου. Πρόκειται για το φαινόμενο που αποκαλούμε “μιμητική πόλωση”, ή ακόμα “φαινόμενο εκλογής”. Από εδώ προκύπτει το χρήμα. […]

Πρέπει εδώ να υπογραμμίσω, ότι οι θέσεις μας αυτές δεν απορρίπτουν υποχρεωτικά όλες τις νομισματικές αναλύσεις που κάνουν οι οπαδοί των εργαλειακών θεωριών. Πράγματι, όταν ένα νόμισμα σταθεροποιηθεί ως αντικείμενο εμπιστοσύνης εκ μέρους όλων των οικονομικών παραγόντων, τότε συμπεριφέρεται de facto σαν ένα απλό εργαλείο των ανταλλαγών −κι έτσι μπορεί κανείς να το αναλύσει μέσω των τριών θεμειακών λειτουργιών του, ως λογιστική μονάδα, ως μέσον αποταμίευσης και ως μέσο κυκλοφορίας. […]

Όμως για να μπορεί ένα νόμισμα να διατηρεί αυτές τις λειτουργίες, πρέπει κατά πρώτο λόγονα διατηρείται η συμφωνία πάνω στην οποία “εκλέχτηκε”. Κι αυτό δεν είναι καθόλου προφανές, μιας και η ενοποίηση του εμπορευματικού πεδίου με άξονα ένα κεντρικό νομισματικό γνώμονα αφήνει πάντοτε απ’ έξω ορισμένα επιμέρους συμφέροντα, τρέφοντας με αυτό τον τρόπο ένα υποβόσκον συγκρουσιακό δυναμικό που, άπαξ και βγει στην επιφάνεια θέτοντας σε αμφισβήτηση την ενότητα του νομισματικού πεδίου, οδηγεί σε αυτό που γνωρίζουμε ως νομισματική κρίση».

André Orléan, Εισήγηση στο σεμινάριο

«De l’ auto-organisation au temps du projet»,

11-18 Ιουλίου 2007

Δανεισμός, χρηματοπιστωτικό σύστημα και καπιταλισμός

«Το νόμισμα, ως ένας κοινωνικά αναγνωρισμένος και νομιμοποιημένος πλούτος, είναι ένα πολιτισμικό γεγονός, το οποίο μας έρχεται από τα βάθη του χρόνου. Πολύ πριν από την επινόηση λεπτομερειακά σκαλισμένων νομισμάτων στις ελληνικές πόλεις του Αιγαίου πελάγους κατά τον 5 ο π.Χ αιώνα, συναντάμε σχετικά τεκμήρια από την εποχή των Σουμερίων της 3 ης χιλιετίας π.Χ. Πρόκειται για νομίσματα όπου είναι σκαλισμένο το κεφάλι της Αστάρτης, μιας μητρικής θεότητας που συμβόλιζε τόσο τη γέννηση όσο και το θάνατο. Τούτο υποδεικνύει τον αμφίπλευρο χαρακτήρα του νομίσματος ήδη από τις καταβολές του: μέσον κοινωνικής συνοχής, μέσον ειρήνευσης μέσα στην κοινότητα, αλλά και διακύβευμα αγώνα για την ισχύ και πηγή θανάσιμης βίας. […]

Πράγματι, το νόμισμα δεν καταργεί τις ενδογενείς αντιφάσεις της επιθυμίας για πλούτο. Τους δίνει όμως μορφές, μέσα στις οποίες μπορούν να κινούνται μετασχηματίζοντας τη βία σε κοινωνική δυναμική. Οι μορφές αυτές είναι οι μορφές των νομισμάτων που σχετίζονται με το δανεισμό. Αυτά τα νομίσματα μετασχηματίζουν την εμπορευματική αντιπαλότητα σε μια αντιφατική σχέση μεταξύ δανειστών και δανειζομένων. Από αυτή τη σχέση γεννήθηκε ο καπιταλισμός. Πρόκειται για μια ειδική σχέση, η οποία ρυθμίζεται από το νόμισμα και με τη σειρά της ρυθμίζει τους κανόνες της κυριαρχίας του. […]

Εδώ το νόμισμα συνδέεται άρρηκτα με την πίστωση και η πίστωση στηρίζεται σε μια εμπιστοσύνη, η οποία εκφράζεται στην πίστη σε ένα αξιακό απόθεμα. Συνεπώς στον καπιταλισμό οι κανόνες κυριαρχίας ρυθμίζονται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, μέσω του οποίου επιβάλλονται στο σύνολο της οικονομίας. […]».

Michel Aglietta και André Orléan, La Monnaie entre Violence et Confiance

[Το νόμισμα μεταξύ βίας και εμπιστοσύνης], εκδ. Odile Jacob, 2002.

[1] Σημείωση του HS Ο φάκελος θα συνεχιστεί με ορισμένα ακόμα θεμελιακά κείμενα πριν ακολουθήσει μια γενική σύνοψη των θέσεών μας επί του θέματος.

 

 

Happy Few/News&tips arhive.

«Εις μικρόν γενναίοι» μου

Έχετε δεί την ταινία για τον Αβραάμ Λίνκολν?
Δεν θα αναγνωρίσουμε το ίδιο πρόσωπο και το βάθος των σκέψεών του μέσα απο μια ταινία φυσικά, ειδικά όπως παρουσιάζεται μέσα απο μια βιομηχανία, δεν είναι? Γιατί αυτό δεν είναι και η Τέχνη του κινηματογράφου πλέον? Μια ακόμα βιομηχανία με σκοπό μόνο το κέρδος?

Ίσως σκεφτήκατε γιατί μιλάω για τον Λίνκολν και όχι για κάποιον φιλόσοφο, Έλληνα, εδώ φουσκώνουμε και απο υπερηφάνεια για κάποιο λόγο που αδυνατώ (…) να καταλάβω.
Ο λόγος που επέλεξε συγκεκριμένα αυτόν βέβαια ο Ρόμπινσον είναι επειδή μιλούσε στις ΗΠΑ και γνώριζε οτι θα συσχετιστούν οι ακροατές του με το θέμα του περισσότερο.Θα μπορούσαμε σίγουρα να μιλήσουμε για τον Αριστοτέλη και τις απόψεις του περί παιδείας, αλλά πρώτον δεν νομίζω οτι καταλαβαίνουμε πραγματικά τι έλεγε, και επίσης είμαστε ιδιαίτερα επιφανιακοί στην προσέγγιση φιλοσοφικών ζητημάτων γιατί ο σκοπός της Φιλοσοφίας βλέπετε είναι η αναζήτηση της αλήθειας και η αλήθεια είναι το μόνο που αποφεύγουμε στην κοινωνία μας όπως ο Διάβολος το λιβάνι.Ο Εωσφόρος ναι.

Λέει τα εξής:

«Πρόσφατα διάβασα μια υπέροχη ρήση του Αβραάμ Λίνκολν, που πιστεύω ότι και εσείς θα την βρίσκατε ενδιαφέρουσα αυτήν τη στιγμή. Είπε τα εξής τον Δεκέμβριο του 1862, κατά τη διάρκεια του δεύτερου ετήσιου συνεδρίου του Κογκρέσου. Να σημειώσω ότι δεν έχω ιδέα τι γινόταν εκείνη την εποχή. Δεν μαθαίνουμε Αμερικανική ιστορία στη Βρετανία. Την αποσιωπούμε. Ξέρετε, είναι πολιτική μας. Λοιπόν, χωρίς αμφιβολία, κάτι συνταρακτικό συνέβαινε το Δεκέμβριο του 1862, το οποίο όσοι είναι μεταξύ μας Αμερικανοί θα το γνωρίζουν.

Αλλά είπε το εξής: «Τα δόγματα του ήρεμου παρελθόντος είναι ανεπαρκή στο καταιγιστικό παρόν. Οι περιστάσεις είναι πολύ φορτισμένες με δυσκολίες και πρέπει να αρθούμε στο ύψος τους μαζί τους». Την αγαπώ αυτήν την ρήση. Όχι να αρθούμε ΣΤΟ ύψος των περιστάσεων αλλά να αρθούμε ΜΑΖΙ με τις περιστάσεις. «Δεν έχουμε ξαναζήσει τέτοιες καταστάσεις, για αυτό και πρέπει να σκεφτούμε με νέο τρόπο και να δράσουμε με νέο τρόπο. Πρέπει να απελευθερώσουμε πρώτα τους εαυτούς μας και στη συνέχεια να σώσουμε τη χώρα μας»

Την αγαπώ πολύ την λέξη «απελευθερώνω». Ξέρετε τι υπονοεί; Ότι υπάρχουν ιδέες που μας σκλαβώνουν το μυαλό, ιδέες τις οποίες τις αποδεχόμαστε σαν τη φυσική τάξη των πραγμάτων, τον τρόπο που υπάρχουν τα πράγματα. Και πολλές από τις ιδέες μας είναι διαμορφωμένες, όχι για να συνάδουν με τις συνθήκες αυτού του αιώνος, αλλά για να ταιριάζουν με τις συνθήκες προηγούμενων αιώνων. Ωστόσο το μυαλό μας είναι ακόμα υπνωτισμένο από αυτές. Και πρέπει να απελευθερώσουμε τους εαυτούς μας από κάποιες από αυτές. Βέβαια είναι ευκολότερο να το λέμε παρά να το κάνουμε. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε καν ποιά πράματα τα παίρνουμε σαν δεδομένα. Και ο λόγος είναι οτι πολύ απλά τα έχουμε στο μυαλό μας σαν δεδομένα.«

Παρατηρήσατε τις διαφορές?
Πόσο προσεγμένος είναι ο λόγος του? Πόσο προσεκτικά επέλεξε τις λέξεις που θα διατυπώσουν την σκέψη του ο Λίνκολν?
Δεν μπορεί να υπάρξει παρανόηση, μόνο αποσιώπηση. Ο Ρόμπινσον ανέλυσε επιτυχώς το μικρό αυτό κείμενο, που θα έπρεπε, κάτω απο λογικές συνθήκες, να φέρνει μύριες άλλες σκέψεις που συσχετίζονται με το θέμα της παιδείας και κοινωνίας μας, κατ’ επέκταση, μέσα στο μυαλό μας.Δεν συμβαίνει όμως. Είμαστε το ακροατήριο, είναι θεατρική παράσταση απο μια οπτική αυτό που συμβαίνει. Υποκύπτουμε στο ένστικτο της επιβίωσης όταν ο μόνος κίνδυνος που έχει απομείνει για τον Σοφό Άνθρωπο (Homo Sapiens) είναι ο ίδιος του ο εαυτός.

Οπότε σε μια ταινία δεν θα πάρουμε δείγματα της πραγματικότητας ενός ανθρώπου, των σκέψεων και του βάθους αυτών. Το πόσο επηρεάζεται η πολιτική βούληση ενός ανθρώπου που απέκτησε (ή κατέκτησε) ένα αξίωμα, αλλάζει απο την αρχική της θέση καθώς η πολιτική έχει μετατραπεί σε οικονομία. Περάσαμε στο Οικονομικό μοντέλο, κάθε είδος και ίχνος πνευματικής διαύγειας εξοστρακίζεται μεθοδικά και αποτελεσματικά και μένουμε να χειροκροτούμε τις τεχνολογικές μας εξελίξεις. Αυτός που έχει περισσότερα, είναι περισσότερα. Όσο κινούμαστε πιο βαθιά στο πέρασμα του χρόνου, τόσο συρρικνώνεται η αντίληψή μας θεωρώ. Η αντιληπτική μας ικανότητα είναι εκ διαμέτρου σε αντίθετη πορεία απο αυτή του σύμπαντος. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το εκάστοτε πρόβλημα είναι το πρόβλημα, όχι το πρόβλημα καθεαυτό.

Η κρίση, αυτή η λατρεμένη λέξη πια, είναι βαθιά πνευματική και διανοητική και όχι οικονομική. Η οικονομία είναι ένα παιχνίδι για αγρίους πλέον. Πολιτισμός είναι η ικανότητα του ανθρώπου να σκέφτεται, να μάθει να μιλάει, να συζητάει, να ακούει, να συμπάσχει, να βοηθάει, να προσφέρει και να μοιράζεται ο ένας με τον άλλον. Οτιδήποτε υλιστικό είναι χρήσιμο μόνο ως μέσο διαβίωσης και όλα παρέχονται σε αφθονία απο τον πλανήτη αν είμαστε μεθοδικοί και λογικοί προς αυτόν.

Reference (Το κείμενο προέρχεται απο την σχετική ομιλία) : Bring on the Learning Revolution του Κέν Ρόμπινσον.

Τι είναι Πολιτισμός για τον Δυτικό άνθρωπο?

Είναι τσιμέντο, άσφαλτος και αυτοκίνητα. Αφύσικες κατασκευές δίχως καμία επαφή και αρμονία με την φύση. Ο πολιτισμένος άνθρωπος αυτών των κοινωνιών αναφέρεται στην φύση ως «άγρια» θέλοντας να της προσδώσει τον ορισμό του «κακού», του μή ασφαλούς, του επικίνδυνου και ανεξέλεγκτου. Αυτό σημαίνει οτι θεωρεί την ζωή ιερή κατά κάποιον τρόπο και τον θάνατο επίσης κάτι εξίσου αφύσικο. Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής, όσο και συνέχειά της, ίσως και αρχή της.

Είναι όπως ο παραλογισμός για το σύμβολο του Γίν Γιάνγκ όπου το πραγματικό του νόημα δεν είναι πως είναι αντίθετα. Κάθε άλλο, το ένα συμπληρώνει το άλλο. Ανάλογη παραπληροφόρηση υπάρχει παντού στον Δυτικό πολιτισμό.

Γιατί να μας ενδιαφέρει η φύση τόσο πολύ? Γιατί, απλούστατα για να ζήσει ο άνθρωπος έχει απόλυτη ανάγκη τους πόρους της, όπως το νερό για παράδειγμα. Είναι αλληλένδετα λοιπόν η φύση και ο άνθρωπος, πρέπει να βρεθούν σε αρμονία και σε επαφή, να αλληλοϋποστηρίζονται και να συνυπάρχουν.

Ειδικά η Βιομηχανική «Επανάσταση» έφερε στην επιφάνεια μια φιλοσοφία, μια ιδεολογία όπου το τεχνητό θεωρείται πιο αποτελεσματικό. Υπάρχει ανάγκη για αποτελεσματικότητα πλέον σε όσο το δυνατόν πιο γρήγορο χρονικό διάστημα.»Ο χρόνος είναι χρήμα» λέμε και η πραγματικότητα είναι πως τόσο ο χρόνος όσο και το χρήμα είναι δύο τεχνητές έννοιες που δεν υπάρχουν στον φυσικό κόσμο.

Αυτή η κουλτούρα που έχει εξαπλωθεί κι ευαγγελίζεται με δυνατή φρόνηση απο την πλειοψηφεία προσπαθεί να αποκοπεί απο την φύση, να βγάλει το «κακό» δηλαδή απο τον υποτιθέμενο πολιτισμό της του τσιμέντου και του ελέγχου ευελπιστώντας ότι μια έννοια τόσο επίπλαστη όσο το χρήμα θα φέρει μια γρήγορη ευτυχία πριν η κλεψύδρα της ζωής του τελειώσει, ώστε στο κατώφλι του θανάτου να είναι ικανός να σκεφτεί οτι κάθε τι που έκανε στη διάρκεια της ζωής του είχε κι έδωσε νόημα στην δίχως άκρη ζωή του.

Έτσι ο Δυτικός άνθρωπος μαθαίνει να φτιάχνει ιδεολογίες και θεσμούς που αναιρούν την πραγματικότητα και την φυσικότητα του κόσμου κι αποκόβεται απο αυτόν βάζοντας τον εαυτό του μέσα σε παραδόσεις, θρησκείες, πολιτικές, έθιμα κι άλλα είδη προκαταλήψεων και περιορισμένων αντιλήψεων ώστε να αισθανθεί αυτό που θεωρεί ως σκοπό της ζωής του. Την διαιώνιση του και την ευτυχία. Υπάρχει η θεωρία οτι τα είδη του πλανήτη («ζώα» όπως τα αποκαλούμε) μοναδικό σκοπό έχουν την επιβίωσή τους και άρα αυτός είναι ο σκοπός που πρέπει κι εμείς να διατηρήσουμε, σε πολιτισμένα όμως πλαίσια (βλέπε «Νόμους» και «Ηθική»). Το μέγεθος των αντιφάσεων εδώ πλέον αποκτάει τις διαστάσεις του σύμπαντος και ώς γνωστών (?) το σύμπαν είναι άπειρο, απο όσο γνωρίζουμε προς το παρόν.

Η γνώση μας είναι τόσο περιορισμένη όσο ο πολιτισμός μας και ο πολιτισμός μας είναι αυτοπεριοριστικός, προτείνεται ως «για το καλό μας» και την «ασφάλειά μας», κι έτσι θέτει όλο και πιο καταδυναστευτικούς νόμους κι επιβολές επάνω όχι μόνο στον ίδιο τον άνθρωπο και στα ζώα αλλά και στην ίδια την φύση. Οι κρίσεις και τα προβλήματα, της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής κι εσωτερικής πλευράς του ανθρώπου είναι τόσο επίπλαστα όσο και κάθε τι άλλο που δημιουργεί με σκοπό τον έλεγχο, τον περιορισμό και την δυνάστευση τρίτων.

Αυτός ο ατελείωτος κύκλος προβλημάτων και κρίσεων θα μας κρατήσει σταθερά απασχολημένους έξω απο την ζωή μέχρι τον θάνατό μας.

Life is not a problem.

If we live, we live,

if we die, we die,

if we suffer, we suffer,

it appears that we are the problem.

~Alan Watts

“The meaning of life is just to be alive. It is so plain and so obvious and so simple. And yet, everybody rushes around in a great panic as if it were necessary to achieve something beyond themselves.”
― Alan Wilson Watts, The Culture of Counter-Culture: Edited Transcripts

Η Παγίδα του «Απασχολημένου» – NYTimes.com

The ‘Busy’ Trap – NYTimes.com.

The ‘Busy’ Trap

By TIM KREIDER

Άγχος: Εμείς ανησυχούμε. Μια γκαλερί συνεισφερόντων μετράνε τους τρόπους.

TAGS:

Εάν ζείτε στην Αμερική του 21ου αιώνα, έχετε ίσως ακούσει πολλούς ανθρώπους να σας λένε πόσο απασχολημένοι είναι. Έχει γίνει η προεπιλεγμένη απόκριση όταν ρωτάτε κάποιον τι κάνει: «Απασχολημένος!» «Τόσο απασχολημένος» «Τρελά απασχολημένος.» Είναι αρκετά προφανές, καύχημα μεταμφιεσμένο ως καταγγελία.. Και η ρομποτική απάντηση είναι ένα είδος συγχαρητηρίων: «Αυτό είναι ένα ευχάριστο πρόβλημα να το έχει κάποιος» ή «καλύτερα από ότι το αντίθετο.»

Δεν είναι οτι αυτό αρέσει στον καθένα μας, είναι κάτι που συλλογικά επιβάλλουμε ο ένας πάνω στον άλλο.

Παρατηρήστε ότι δεν είναι γενικά άνθρωποι που κάνουν συνεχείς βάρδιες στην Εντατική ή μετακινούνται με λεωφορείο ανάμεσα σε τρείς με κατώτατο μισθό δουλειές,που σου λένε πόσο απασχολημένοι είναι,αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απασχολημένοι αλλά κουρασμένοι. Εξαντλημένοι. Νεκροί στα πόδια τους. Είναι σχεδόν πάντα άτομα των οποίων η εργασία είναι καθαρά αυτοεπιβαλλόμενη: εργασία και υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει εθελοντικά, μαθήματα και δραστηριότητες που έχουν «ενθαρρύνει» τα παιδιά τους να συμμετάσχουν. Είναι απασχολημένοι λόγω της δικής τους φιλοδοξίας ή αποφασιστικότητας τους ή άγχους, επειδή είναι εθισμένοι στην επιχειρηματικότητα και φοβούνται αυτό που μπορεί να αντιμετωπίσουν σε περίπτωση απουσίας της.

Σχεδόν όλοι όσοι γνωρίζω είναι απασχολημένοι. Νιώθουν άγχος και ενοχές όταν δεν εργάζονται ή δεν κάνουν κάτι για να προωθήσουν το έργο τους. Προγραμματίζουν το χρόνο με τους φίλους τους όπως οι μαθητές του 20 φροντίζουν να εγγραφούν για την υπηρεσία της κοινότητας, επειδή θα δείχνει καλό για τις εφαρμογές κολλεγίων τους. Έγραψα πρόσφατα σε ένα φίλο για να τον ρωτήσω αν ήθελε να κάνουμε κάτι αυτή την εβδομάδα, και εκείνος απάντησε ότι δεν έχει πολύ χρόνο, αλλά αν συνέβαινε κάτι να τον ενημέρωνα και ίσως να άφηνε την δουλειά για μερικές ώρες. Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι η ερώτησή μου δεν ήταν μια προκαταρκτική προειδοποίηση σε κάποια μελλοντική πρόσκληση. Αυτή ήταν η πρόσκληση. Αλλά η ασχολία του ήταν σαν ένας τεράστιος θόρυβος μέσω του οποίου φώναζε έξω σε μένα, και παραιτήθηκα απο την προσπάθεια να του φωνάζω.

Brecht Vandenbroucke

Ακόμα και τα παιδιά είναι απασχολημένα τώρα, προγραμματισμένα μέχρι το ημίωρο με σχολείο και εξωσχολικές δραστηριότητες. Έρχονται στο σπίτι στο τέλος της ημέρας κουρασμένα όπως οι μεγάλοι. Ήμουν μέλος της γενιάς latchkey (το παιδί που γυρνάει απο το σχολείο σε ένα άδειο σπίτι γιατί οι γονείς του εργάζονται,ή το παιδί που μένει σπίτι με λίγη ή καθόλου γονική φροντίδα) και είχε τρεις ώρες εντελώς αδόμητες, σε μεγάλο βαθμό χωρίς επίβλεψη ώρες κάθε απόγευμα, την ώρα που συνήθιζα να κάνω τα πάντα, απο το να διαβάζω την Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια, στο να φτιάχνω κινούμενα σχέδια, να συναντιέμαι με φίλους στο δάσος και να πετάμε χώμα κατευθείαν στα μάτια ο ένας του άλλου, τα οποία μου έδωσαν σημαντικές δεξιότητες και γνώσεις που παραμένουν πολύτιμα έως σήμερα. Αυτές οι ελεύθερες ώρες έγιναν το πρότυπο για το πώς θα ήθελα να ζήσω το υπόλοιπο της ζωής μου.

Η παρούσα υστερία δεν είναι απαραίτητη ή αναπόφευκτη προϋπόθεση της ζωής, είναι κάτι που έχουμε επιλέξει, έστω και μόνο με τη συναίνεσή μας σε αυτό. Δεν πάει πολύς καιρός μιλώντας στο Skype με ένα φίλο ο οποίος οδηγήθηκε εκτός πόλεως λόγω των υψηλών ενοικίων και τώρα έχει την κατοικία ενός καλλιτέχνη σε μια μικρή πόλη στο νότο της Γαλλίας. Περιέγραψε τον εαυτό της ως χαρούμενη και χαλαρή, για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Ακόμα κάνει την δουλειά της, αλλά δεν καταναλώνει όλη την ημέρα και το μυαλό της σε αυτό. Λέει ότι αισθάνεται σαν το κολέγιο – έχει ένα μεγάλο κύκλο φίλων που όλοι πάνε έξω στο καφενείο μαζί κάθε βράδυ. Έχει έναν φίλο και πάλι. (Κάποτε με θλίψη συνόψιζε το φλέρτ στη Νέα Υόρκη: «Όλοι είναι πολύ απασχολημένοι και ο καθένας νομίζει ότι μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα.») Αυτό που λανθασμένα νόμιζε ως προσωπικότητά της – αποφασιστική,νευρική,αγχώδης και θλιμμένη – αποδείχθηκε ότι ήταν μια παραμορφωτική επίδραση του περιβάλλοντος της. Δεν είναι οτι ο καθένας μας θέλει να ζεί έτσι, όχι περισσότερο απο το να είσαι κολλημένος σε ένα μποτιλιάρισμα ή σε ένα ποδοπάτημα σε κάποιο γήπεδο ή σε μια ιεραρχική αγριότητα στο Γυμνάσιο – είναι κάτι που συλλογικά επιβάλλουμε ο ένας στον άλλο να κάνει.

Οι ξέφρενες μέρες μας δεν είναι παρά μια αντιστάθμιση στην κενότητα μας.

Η δουλειά χρησιμεύει ως ένα είδος υπαρξιακής διαβεβαίωσης, μια αντιστάθμιση έναντι της κενότητας, προφανώς η ζωή σας δεν μπορεί να είναι ανόητη ή ασήμαντη ή χωρίς νόημα αν είσαι τόσο απασχολημένος, με γεμάτο πρόγραμμα, σε ζήτηση κάθε ώρα της ημέρας. Ήξερα κάποτε μια γυναίκα που ήταν έγκλειστη σε ένα περιοδικό όπου δεν της επιτρεπόταν να κάνει διάλειμμα για μεσημεριανό, μήπως επειγόντως την χρειαστούν για κάποιο λόγο. Αυτό ήταν ένα περιοδικό ψυχαγωγίας του οποίου ο σκοπός μετατοπίστηκε όταν το κουμπί «μενού» εμφανίστηκε στα τηλεχειριστήρια, έτσι είναι δύσκολο να δείς αυτό το πρόσχημα της αναγκαιότητας ως οτιδήποτε άλλο εκτός από μια μορφή θεσμικής αυταπάτης. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή τη χώρα δεν κάνουν τίποτα απτό, αν η δουλειά τους δεν εκτελέστηκε από μια γάτα ή ένα βόα σφιγκτήρα σε ένα βιβλίο του Richard Scarry (διάσημος Αμερικάνος συγγραφέας παιδικών βιβλίων) δεν πιστεύω ότι είναι απαραίτητο. Δεν μπορώ παρά να αναρωτιέμαι αν όλη αυτή η δραματοποιημένη εξάντληση δεν είναι παρά ένας τρόπος για να καλύπτει το γεγονός ότι τα περισσότερα από αυτά που κάνουμε δεν έχουν σημασία.

Δεν είμαι απασχολημένος. Είμαι το πιο τεμπέλικο φιλόδοξο άτομο που ξέρω. Όπως οι περισσότεροι συγγραφείς, νιώθω σαν ένας απόκληρος που δεν αξίζω να ζώ για οποιαδήποτε μέρα δεν γράφω, αλλά πιστεύω επίσης ότι τέσσερις ή πέντε ώρες είναι αρκετές για να κερδίσω την παραμονή μου στον πλανήτη για μια ακόμη μέρα. Απο τις καλύτερες συνήθεις ημέρες της ζωής μου, γράφω το πρωί, πάω μια μεγάλη βόλτα με το ποδήλατο και κάνω μερικά θελήματα το απόγευμα και το βράδυ βλέπω τους φίλους, διαβάζω ή παρακολουθώ μια ταινία. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι μια υγιής με ευχάριστο ρυθμό ημέρα. Και αν μου τηλεφωνήσεις να ρωτήσεις αν μπορώ να παρατήσω την δουλειά μου και να πάμε σε κάποιο Μουσείο ή καλλιτεχνική εκδήλωση ή απλά να πίνουμε ρόζ παγωμένα κοκτέιλ μέντας όλη μέρα, θα πώ, «τι ώρα?»

Αλλά μόλις τους τελευταίους μήνες, έχω αρχίσει ύπουλα, λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων, να είμαι απασχολημένος. Για πρώτη φορά, ήμουν σε θέση να πώ στους ανθρώπους, ευθέως, ότι ήμουν «πολύ απασχολημένος» για να κάνω αυτό ή εκείνο που μου ζητούσαν να κάνω. Μπορώ να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι απολαμβάνουν αυτό το παράπονο, σε κάνει να αισθάνεσαι σημαντικός, περιζήτητος και σπουδαίος. Εκτός απο το ότι μισώ να είμαι απασχολημένος. Κάθε πρωί στα εισερχόμενα ήταν γεμάτο e-mails ζητώντας μου να κάνω πράγματα που δεν θέλω να κάνω ή να μου παρουσιάζουν προβλήματα που τώρα πρέπει να διευθετήσω. Γινόταν όλο και πιο αφόρητο μέχρι που στο τέλος έφυγα απο την πόλη προς αδιευκρίνιστη τοποθεσία απο την οποία τώρα γράφω.

Εδώ είμαι σε μεγάλο βαθμό ανενόχλητος απο τις υποχρεώσεις. Δεν υπάρχει τηλεόραση. Για να ελέγξω τα e-mail πρέπει να οδηγήσω έως την βιβλιοθήκη. Πηγαίνω μια φορά την εβδομάδα χωρίς να βλέπω κάποιον που γνωρίζω. Θυμήθηκα τα buttercups (είδος λουλουδιού,δηλητηριώδες στην κατάποση), τις βρωμούσες (είδος εντόμου που αφήνει δυσοσμία) και τα αστέρια. Διάβασα. Και επιτέλους γράφω πάλι μετά απο αρκετούς μήνες. Είναι δύσκολο να βρείς κάτι να πείς για τη ζωή χωρίς να βυθίσεις τον εαυτό σου στον κόσμο, αλλά είναι επίσης σχεδόν αδύνατο να καταλάβεις τι μπορεί να είναι, ή πως είναι καλύτερο να ειπωθεί, χωρίς να θές να ξεκουμπιστείς ξανά μακριά απο αυτόν.

Η απραξία δεν είναι απλώς διακοπές, μια απόλαυση ή ένα βίτσιο, είναι τόσο απαραίτητη για τον εγκέφαλο όπως η βιταμίνη D είναι για το σώμα, και στερώντας το απο αυτή υποφέρουμε μια ψυχική θλίψη παραμορφωτική όπως η ραχίτιδα. Ο χώρος και η γαλήνη που προσφέρει η αδράνεια είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για να στέκεσαι σε μια απόσταση απο τη ζωή για να τη δείς στο σύνολό της, για να κάνεις απρόσμενες συνδέσεις και περιμένοντας ένα καλοκαίρι γεμάτο με κεραυνούς έμπνευσης – είναι, παραδόξως, απαραίτητο για να κάνεις οποιαδήποτε εργασία. «Η αδρανής ονειροπόληση είναι η ουσία του τι κάνουμε», έγραψε ο T.Pynchon στο δοκίμιο του για τη νωθρότητα. Ο Αρχιμήδης «εύρηκα» στο μπάνιο, το μήλο του Νεύτωνα, Τζέκυλλ & Χάιντ και το δαχτυλίδι βενζολίου : η ιστορία είναι γεμάτη απο ιστορίες έμπνευσης που ήρθαν σε στιγμές αδράνειας κι ονειροπόλησης. Σχεδόν σε κάνει να αναρωτιέσαι αν τα ελαφρά παπούτσια και τα χρυσά τούβλα δεν είναι υπεύθυνα για τις περισσότερες απο τις μεγάλες ιδέες, εφευρέσεις και αριστουργήματα απο ότι η σκληρή εργασία.

«Ο στόχος του μέλλοντος είναι η πλήρης ανεργία, έτσι ώστε να μπορούμε να παίξουμε. Γι’αυτό πρέπει να καταστρέψουμε το υπάρχων πολιτικο-οικονομικό καθεστώς.» Αυτό μπορεί να ακούγεται ως μια αναγγελία ενός αναρχικού, αλλά ήταν στην πραγματικότητα ο Arthur C. Clarke, που βρήκε χρόνο μεταξύ καταδύσεων και φλιπεράκι να γράψει «Το Τέλος της Παιδικής Ηλικίας» και να σκεφτεί τους επικοινωνιακούς δορυφόρους. Ο παλιός μου συνάδελφος Ted Rall πρόσφατα έγραψε μια στήλη προτείνοντας να διαχωρίσουμε το εισόδημα απο την εργασία και να δώσουμε στον κάθε πολίτη μια εγγυημένη αποζημίωση, που ακούγεται σαν το είδος της τρελής αίσθησης που θα θεωρείται ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα σε περίπου ένα αιώνα, όπως η σκλαβιά, το δικαίωμα της ψήφου και το οκτάωρο εργασίας. Οι Πουριτανοί μετέτρεψαν την εργασία σε αρετή, προφανώς ξεχνώντας οτι ο Θεός την εφηύρε ως τιμωρία.

Ίσως ο κόσμος πολύ σύντομα να καταστραφεί αν όλοι σκέφτονταν και λειτουργούσαν όπως εγώ. Αλλά θα έλεγα οτι το ιδανικό της ανθρώπινης ζωής βρίσκεται κάπου μεταξύ της δικής μου προκλητικής τεμπελιάς και στην υπόλοιπη ατελείωτα ξέφρενη κίνηση του κόσμου. Ο ρόλος μου είναι να είμαι μια κακιά επιρροή, το παιδί που στέκεται έξω απο το παράθυρο του σχολείου της τάξης κάνοντας γκριμάτσες σε σένα και το γραφείο σου, προτρέποντας σε έστω αυτή την μια φορά να βρείς μια δικαιολογία και να έρθεις εδώ έξω, έλα έξω να παίξουμε. Η αποφασιστική μου τεμπελιά ήταν ως επι το πλείστον μια πολυτέλεια κι όχι μια αρετή, αλλά πήρα μια συνειδητή απόφαση, πριν απο πολύ καιρό, να διαλέξω τον χρόνο πάνω απο το χρήμα, δεδομένου οτι έχω κατανοήσει πως η καλύτερη επένδυση του περιορισμένου χρόνου μου στη γή είναι να εξαντλήσω τον χρόνο μου με ανθρώπους που αγαπώ. Πιθανολογώ οτι θα ψεύδομαι στο νεκροκρέβατο μου, εκφράζοντας την λύπη μου και μετανιώνοντας που δεν εργάστηκα πιο σκληρά και δεν είπα όσα έπρεπε να ειπωθούν, αλλά νομίζω πως αυτό που πραγματικά θα ευχηθώ είναι να είχα ακόμα μια μπύρα με τον Chris, ακόμα μια μεγάλη συζήτηση με την Megan, μια τελευταία ευχάριστη στιγμή με τον Boyd. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να είσαι απασχολημένος.

(Anxiety welcomes submissions at anxiety@nytimes.com.)

---

Tim Kreider is the author of “We Learn Nothing,” a collection of essays and cartoons. His cartoon, “The Pain — When Will It End?” has been collected in three books by Fantagraphics.

Περίεργες Σκέψεις

Κι αν πιστεύεται οτι το πρόβλημα είναι η απληστία των ανθρώπων,αν θεωρείτε οτι η ρίζα του κακού είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και η βλακεία του να νομίζεις τον υλισμό ώς ανώτερο των συνανθρώπων σου και της αγάπης,τότε πως βλέπεται ώς λύση την συγκέντρωση της εξουσίας στους λίγους?Η συγκέντρωση εξουσίας σε μια μειονότητα,απο αρχαιοτάτων χρόνων θεωρείτο ηλιθιότητα,μή πρακτική,μή λογική.Αν μη τι άλλο εμείς χαρίζουμε την εξουσία αόριστα και μόνιμα ασχέτως αποτελεσμάτων,τότε αν υπήρχε κάποιο αξίωμα ήταν αιρετό.Anyway.

Πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσουμε να το παίζουμε ευγενείς,μαλακοί στις λέξεις και στην πραγματικότητα.Το επίπεδο της υποκρισίας στο οποίο έχουμε συνηθίσει να ζούμε έχει καταπνίξει κάθε ίχνος λογικής.Είναι όπως η κατάργηση των παιδικών πλαστικών όπλων…ας κρατήσουμε όμως τα αληθινά!

Γενιές παιδιών γεννιούνται τα τελευταία χρόνια μέσα σε αυτή την τεχνολογική εξέλιξη και νομίζουν πως έτσι είναι τα πράγματα.Ο άνθρωπος είναι ανώτερος.Το μόνο που βλέπουν είναι σέξ και βία.Οτιδήποτε μπορεί να αντλήσει λίγη τεστοστερόνη και αδρεναλίνη. Μακριά απο την εγκεφαλική λειτουργία.Ολόκληρες γενιές,του Δυτικού «Πολιτισμού», θα ζήσουν και θα πεθάνουν σε ένα μικρό γραφείο αδράνειας κι ανυπαρξίας με μικρά διαλείμματα διαφημίσεων να τους σπρώχνουν πιο βαθιά στην χειμερία νάρκη του μυαλού.

Αν η τέχνη του ταξιδιού είναι να παρεκκλίνεις απο το πρόγραμμά σου,η τέχνη της ζωής είναι να μην προγραμματίζεις.Το όνειρο κάθε παιδιού είναι να γίνει αστροναύτης,άστρο-ναύτης,να εξερευνήσει! δηλαδή το διάστημα.Ή δάσκαλος,καθηγητής,να ασχοληθεί δηλαδή με την γνώση και το μοίρασμα της στους συνανθρώπους του.Ζωγραφική,μουσική,τέχνες γενικότερα,ώσπου έρχεται η εποχή της εκπαίδευσης και το μυαλό συρρικνώνεται στο τι πρέπει και γιατί.Η λογική και η έμπνευση χάνεται και οι μηχανικοί υπολογισμοί είναι η μόνη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.Η δημιουργικότητα των ονείρων συντρίβεται απο αυτό που αποκαλούμε πολιτισμό.Όλα αποκτούν ιλιγγιώδη ταχύτητα κι απο όνειρα κυνηγάμε χρήματα.

Το αποτέλεσμα του τώρα της κοινωνίας μας,είναι αυτή η έλλειψη.Αυτός ο καταναγκασμός μιας μηχανικής λειτουργίας των ανθρώπων.Eat,shit,fuck.Η τηλεόραση είναι η αρένα,το Κολοσσαίο μας,άρτος και θέαμα,αίμα για την δίψα μας.Η θρησκεία έρχεται να χαλιναγωγήσει τις ερωτήσεις κι απορίες μας κάνοντας το φανταστικό πραγματικό,το ψεύτικο ως υπαρκτό,μετατρέπει την δημιουργική φαντασία μας σε ψευδαισθήσεις κι ανύπαρκτες απαντήσεις.

Αναρωτιέμαι γιατί υπάρχουν τα Θρησκευτικά ώς μάθημα στα σχολεία,δεν είναι περίεργο?Η Φυσική μιλάει για μαγνητισμό και βαρύτητα και είναι πράγματα που δεν τα βλέπουμε αλλά μας επηρεάζουν σε πραγματικό χρόνο,δεν είναι έτσι?Αν πέσεις απο τον 1ο όροφο θα το θεωρήσεις ώς αποδεικτικό στοιχείο,όχι?Τα Θρησκευτικά πραγματεύονται μύθους,ότι δημιουργήσαμε όσο ο νούς μας ήταν ακαλλιέργητος,σε ερπετικό στάδιο.Μέσα σε ένα περιβάλλον απο αρπακτικά κι όντας τα πάντα άγνωστα,αρχίσαμε να δίνουμε ονόματα κι ερμηνείες βασιζόμενες σε υποθέσεις και στην φαντασία μας.Για να αισθανόμαστε πιο ασφαλείς.Το ένστικτο επιβίωσης μένει στο ασυνείδητο και μας καθορίζει.

Οι ίδιοι άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να δώσουν την εξουσία των αποφάσεων της ζωής τους σε μια χούφτα ανθρώπων είναι επίσης πατριώτες.Λογικά,πάντα,οι λίγοι είναι πιο επιρρεπείς να πέσουν σε παράπτωμα και χρηματισμού και μικροσυμφερόντων,δεν είναι έτσι?Πέρα απο αυτό,η λατρεία για τον τόπο μας μας φανατίζει ώστε να μην σκεφτόμαστε λογικά ακόμα παραπέρα.Οι ίδιοι άνθρωποι είναι κατά της παγκοσμιοποίησης,τρέμουν στην ιδέα βασικά,κι όμως πάλι προτιμάνε ότι η παγκοσμιοποίηση απαιτεί για να τεθεί σε εφαρμογή..την συγκέντρωση των εξουσιών σε μικρά κέντρα εξουσίας.Αντιφάσεις παντού,σκέψη πουθενά.

Οι ίδιοι πατριώτες υπάρχουν σε κάθε τόπο,το έχετε παρατηρήσει?Εγώ λατρεύω τον τόπο μου,ο άλλος λατρεύει τον τόπο του κτλ. και όλοι,παραδόξως,φοβούνται οτι ενώ ο τόπος τους είναι ο καλύτερος θα τους γίνει εισβολή απο τους άλλους,οι οποίοι άλλοι έχουν την ίδια πίστη για τον τόπο τους (αλλά δεν βολεύει την παράνοιά μας,)γιατί οι άλλοι πατριώτες φαίνεται τελικά λατρεύουν τον τόπο σου.Φταίνε οι πολιτικοί ή οι πολίτες?Παίρνω την απάντηση οι πολιτικοί.Και γιατί σαν πολίτης δίνεις πληρεξούσιο σε μια κλίκα ανθρώπων? Εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους ή όχι?Αποφάσισε.

Αν είχαμε την ικανότητα να αποφασίζουμε μόνοι μας,φυσικά,δεν θα εξουσιοδοτούσαμε.Θα σκεφτόμασταν λογικά και θα πράτταμε ανάλογα.Γιατί να δημιουργήσουμε ένα σύστημα που η πλειοψηφεία των ανθρώπων,εγώ,εσύ,ο γείτονας απο πάνω,ο γείτονας απέναντι κτλ. ενώ έχουμε την ικανότητα να μιλάμε/συζητάμε/παίρνουμε αποφάσεις για την ζωή μας και την κοινωνία μας,αυτή η απόφαση να μην έχει κανένα αντίκρυσμα?Όσες συζητήσεις και αν ακούσετε στην τηλεόραση ή στα καφενεία έχουν το ίδιο αποτέλεσμα,κανένα.Είμαστε,πρακτικά ανύπαρκτοι ως πολίτες γιατί έτσι το οριοθετήσαμε και το θεσμοθετήσαμε ώς μοντέρνα εξέλιξη των πραγμάτων.Γιατί υπάρχει ο φόβος οτι δεν θα προλάβουμε να ζήσουμε.Η ζωή τρέχει και μόνο ο άνθρωπος έχει αυτοκίνητο να την προλάβει.

Ακόμα μια περίεργη σκέψη.Γιατί έχετε αυτοκίνητο?Μα για να  σας μεταφέρει γρήγορα απο το ένα μέρος στο άλλο.Απο το σπίτι στην δουλειά για παράδειγμα.Απο το χωριό στην πόλη και το αντίθετο.Και γιατί η εργασία βρίσκεται τόσο μακριά?Δεν υπάρχουν μέσα μαζικής μεταφοράς?Γιατί ένας σχεδιασμός της πόλης δεν είναι πρακτικός?Ποιός είναι ο ρόλος μιας πόλης?Δεν δημιουργήθηκε για να είμαστε εμείς,οι άνθρωποι,όλοι μαζί και βοηθώντας ο ένας τον άλλο να είμαστε πιο ασφαλείς?Να επικοινωνούμε άμεσα και να αποφασίζουμε για τα ζητήματα της συνύπαρξης μας?Πόσο έχουμε σκεφτεί τι είναι πρακτικό κι εφαρμόσιμο, βιώσιμο?

Οτιδήποτε κάνουμε και πράττουμε ώς κοινωνία έχει ως σκοπό και στόχο την αποξένωση.Την αποκόλληση της νόησης απο τον εγκέφαλο.Και νόμιζα πως για αυτό ήμασταν υπερήφανοι κάποτε.Για την φιλοσοφία,την αναζήτηση της γνώσης.Αναζήτηση,λές και είναι κάπου μακριά κι αν είναι περιμένουμε κάποιος να μας την φέρει στωικά,λεχωνικά,παθητικά.Εσείς?Ενεργητικός ή παθητικός?

Η Ελληνική γλώσσα του Ομήρου ζει και τη μιλάμε

«Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα».Γιώργος Σεφέρης

Από την Νία Θεοφανίδου

Ποια Ελληνική λέξη είναι αρχαία και ποια νέα;
Γιατί μια Ομηρική λέξη μας φαίνεται δύσκολη και ακαταλαβίστικη;
Οι Έλληνες σήμερα ασχέτως μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά δεν το ξέρομε επειδή αγνοούμε την έννοια των λέξεων που χρησιμοποιούμε.
Για του λόγου το αληθές θα αναφέρομε μερικά παραδείγματα για να δούμε ότι η Ομηρική γλώσσα όχι μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη.

Αυδή είναι η φωνή. Σήμερα χρησιμοποιούμε το επίθετο άναυδος.

Αλέξω στην εποχή του Ομήρου σημαίνει εμποδίζω, αποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιούμε τις λέξεις αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξικέραυνο αλεξήλιο Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει τους άνδρες) κ.τ.λ.

Με το επίρρημα τήλε στον Όμηρο εννοούσαν μακριά, εμείς χρησιμοποιούμε τις λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ.

Λάας ή λας έλεγαν την πέτρα. Εμείς λέμε λατομείο, λαξεύω.

Πέδον στον Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα λέμε στρατόπεδο, πεδινός.

Το κρεβάτι λέγεται λέχος, εμείς αποκαλούμε λεχώνα τη γυναίκα που μόλις γέννησε και μένει στο κρεβάτι.

Πόρο έλεγαν τη διάβαση, το πέρασμα, σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο κάποιον που έχει χρήματα, γιατί έχει εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή να περάσει όπου θέλει, και άπορο αυτόν που δεν έχει πόρους, το φτωχό.

Φρην είναι η λογική. Από αυτή τη λέξη προέρχονται το φρενοκομείο, ο φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο άφρων κ.τ.λ.

Δόρπος, λεγόταν το δείπνο, σήμερα η λέξη είναι επιδόρπιο.

Λώπος είναι στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα αυτόν που μας έκλεψε (μας έγδυσε το σπίτι) το λέμε λωποδύτη.

Ύλη ονόμαζαν ένα τόπο με δένδρα, εμείς λέμε υλοτόμος.

Άρουρα ήταν το χωράφι, όλοι ξέρουμε τον αρουραίο.

Τον θυμό τον αποκαλούσαν χόλο. Από τη λέξη αυτή πήρε το όνομα της η χολή, με την έννοια της πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι χολωμένος.

Νόστος σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα. Η λέξη παρέμεινε ως παλινόστηση, ή νοσταλγία.

Άλγος στον Όμηρο είναι ο σωματικός πόνος, από αυτό προέρχεται το αναλγητικό.

Το βάρος το αποκαλούσαν άχθος, σήμερα λέμε αχθοφόρος.

Ο ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία, εξακολουθεί και λέγεται έτσι – ρύπανση.

Από τη λέξη αιδώς (ντροπή) προήλθε ο αναιδής.

Πέδη, σημαίνει δέσιμο και τώρα λέμε πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε τη λέξη χειροπέδες.

Από το φάος, το φως προέρχεται η φράση φαεινές ιδέες.

Άγχω, σημαίνει σφίγγω το λαιμό, σήμερα λέμε αγχόνη. Επίσης άγχος είναι η αγωνία από κάποιο σφίξιμο, ή από πίεση.

Βρύχια στον Όμηρο είναι τα βαθιά νερά, εξ ου και τo υποβρύχιο.

Φερνή έλεγαν την προίκα. Από εκεί επικράτησε την καλά προικισμένη να τη λέμε «πολύφερνη νύφη».

Το γεύμα στο οποίο ο κάθε παρευρισκόμενος έφερνε μαζί του το φαγητό του λεγόταν έρανος. Η λέξη παρέμεινε, με τη διαφορά ότι σήμερα δεν συνεισφέρουμε φαγητό, αλλά χρήματα.

Υπάρχουν λέξεις, από τα χρόνια του Ομήρου, που ενώ η πρώτη τους μορφή μεταβλήθηκε – η χειρ έγινε χέρι, το ύδωρ νερό, η ναυς έγινε πλοίο, στη σύνθεση διατηρήθηκε η πρώτη μορφή της λέξεως.
Από τη λέξη χειρ έχομε: χειρουργός, χειριστής, χειροτονία, χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικώ κ.τ.λ.
Από το ύδωρ έχομε τις λέξεις: ύδρευση υδραγωγείο, υδραυλικός, υδροφόρος, υδρογόνο, υδροκέφαλος, αφυδάτωση, ενυδρείο, κ.τ.λ.
Από τη λέξη ναυς έχομε: ναυπηγός, ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός, ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος, ναυτοδικείο, ναυαγοσώστης, ναυτία, κ.τ.λ.

Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα παραδείγματα προκύπτει ότι: Δεν υπάρχουν αρχαίες και νέες Ελληνικές λέξεις, αλλά μόνο Ελληνικές.
Η Ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και ουσιαστικά αδιαίρετη χρονικά.
Από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα προστέθηκαν στην Ελληνική γλώσσα μόνο ελάχιστες λέξεις.
Η γνώση των εννοιών των λέξεων θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι μιλάμε τη γλώσσα της ομηρικής ποίησης, μια γλώσσα που δεν ανακάλυψε ο Όμηρος αλλά προϋπήρχε πολλές χιλιετηρίδες πριν από αυτόν.
Φίλοι μου, προσθέστε και εσείς τις δικές σας γνώσεις που να σχετίζονται με το θέμα.
Σκοπός μας είναι να ανακαλύψουμε τις έννοιες των λέξεων για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε καλύτερα. Παλαιότερα όταν έλεγαν μια λέξη καταλάβαιναν όλοι το ίδιο. π.χ για τη λέξη αρετή ήξεραν ότι είναι η μεσότητα ανάμεσα σε δύο υπερβολές. Σήμερα ο καθένας για την ίδια λέξη εννοεί και κάτι διαφορετικό.

 

Πηγές: Απολλώνιου Σοφιστού Λεξικόν κατά στοιχείον Ιλιάδος και Οδύσσειας Εκδόσεις Ηλιοδρόμιο.

Πως να Ανιχνεύετε τις Μαλακίες – How to detect bullshit

Αυτό το κείμενο, όπως και τα άλλα που βρίσκονται στην Κατηγορία «Άγνωστες Πεφωτισμένες Γνώσεις«,είναι Κατάλληλα και επιβάλλονται θα έλεγα για όλες τις ηλικίες!

Αρχικό κείμενο στα αγγλικά (σύνδεσμος/link) : http://www.scottberkun.com/essays/53-how-to-detect-bullshit/

• Πως να Ανιχνεύετε τις Μαλακίες – How to detect bullshit

By Scott Berkun, August 9, 2006

Όλοι ψέυδονται: είναι απλώς ένα ζήτημα για το πώς, πότε και γιατί. Από μια σχέση λέγωντας «ναι, δείχνεις λεπτή με αυτά τα εσώρουχα» στο απίθανο «το τραπέζι σας θα είναι έτοιμο μέσα σε 5 λεπτά», η χειραγώγηση είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης. Αποδεχτείτε το τώρα.

Είμαι σίγουρος ότι δεδομένης της παράλογης φύσης μας και τη δυσκολία να δεχόμαστε σκληρές αλήθειες, είμαστε συλλογικά καλύτερα με κάποιες απο τις αυταπάτες μας. Ένας προφυλακτήρας που μας κρατάει σε απόσταση τον έναν απο τον άλλο (και από τους εαυτούς μας), αποφέυγωντας αχρείαστες συγκρούσεις, διατηρώντας την υπέροχη σύγχυση της ψυχολογίας μας μακριά από εκείνους που δεν ενδιαφέρονται. Τα λευκά ψέματα είναι ο σπινθήρας του πολιτισμού μας, μέσα στις σκοτεινές γωνιές και σχισμές της αναγκαιότητας, αλλά υποκριτικά δημιουργώντας άκαπτους ιδεαλισμούς. Μικρά ψέματα ξεπετάγονται και στηρίζουν τις ισχυρές αλήθειες μας, κρατώντας μαζί το ειλικρινές παρανοικό μισό, το μισό ψευδές χάος που περιστρέφει τον κόσμο.

Αλλά τα ψέματα, τα σοβαρά ψέματα, δεν θα πρέπει να ενθαρρύνονται γιατί καταστρέφουν την εμπιστοσύνη, η κολλητική ουσία σε όλες τις σχέσεις (η εμπιστοσύνη). Ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό είδος ψέματος είναι γνωστό ως Bullshit (BS) ,Μαλακία (ΜΛΚ) ελληνιστή. Αυτές είναι περιττές απάτες, που διαπράττονται στη γκρίζα ζώνη ανάμεσα στα ευγενικά λευκά ψέματα και τις πλήρως κακόβουλες επινοήσεις. Η μαλακία συνήθως ορίζεται ως «εφευρέσεις στην άγνοια των γεγονότων», όπου ο κύριος στόχος είναι να προστατεύσουμε τον εαυτό μας. Ο στόχος της μαλακίας δεν είναι να βλάψει ένα άλλο πρόσωπο, αν και αυτό συμβαίνει συχνά έμμεσα. Για διάφορους λόγους η μαλακία μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, και γι’ αυτό προσφέρω αυτό τον ανιχνευτή μαλακίας. Αλλά προσέξτε: για να σας κρατήσει σε εγρήγορση, υπάρχουν πολλά κομμάτια μαλακίας μέσα σε αυτό το δοκίμιο τα οποία θα πρέπει να βρείτε για τον εαυτό σας.

• Γιατί Οι Άνθρωποι Λένε Μαλακίες: Ένα Αλφαβητάρι

Το πρώτο ψέμα στο δυτικό κανόνα προέρχεται από τον ίδιο χαριτωμένο τόμο που περιέχει τις πρώτες δολοφονίες πολέμους και επιδημίες: η Παλαιά Διαθήκη. Παρά την αποστροφή μου για τα ταξίδια σε θρησκευτικά κείμενα, αυτό έχει υπέρτατη κωμικοτραγική αξία.

Για να ανακεφαλαιώσουμε από το βιβλίο της Γένεσης, ο Θεός λέει στους Αδάμ και Εύα να μην φάνε τον καρπό από το δέντρο της γνώσης, όσο όμορφο και αν είναι, γιατί θα πεθάνουν. Φέυγει λοιπόν για να κάνει κάποια ακατανόητα θεικά πράγματα, όπως οι θεοί συνιθίζουν να κάνουν, αφήνοντας το πολύ δελεαστικό, δίχως κάποιο πίτμπουλ ή προστατευτικό ηλεκτροφόρο φράχτη, δέντρο σε κοινή θέα. Εν τω μεταξύ ο Σατανάς μπαίνει ύπουλα και πείθει την Έυα οτι τα μήλα είναι καλά: έτσι ώστε αυτή και ο Αδάμ να φάνε ένα σνάκ μήλων (η Βίβλος αναφέρεται σ ‘αυτά μόνο ώς φρούτα, τα μήλα είναι μια δυτική προσθήκη). Ο Θεός επιστρέφει άμεσα, μαλώνει τον Αδάμ, ο οποίος κατηγορεί την Εύα(?) με αποτέλεσμα όλοι, τα φίδια, οι άνθρωποι και όλα, να εκδιωχθούν απο την Εδέμ για πάντα.

Παρακαλώ σημειώστε ότι σε αυτή την ιστορία, σχεδόν όλοι είπαν ψέματα. Ο Θεός είπε ψέματα [1], ή ήταν απατηλά διφορούμενος, για τα μήλα (που δεν ήταν θανατηφόρα με κάθε σύγχρονο νόημα, είναι σαν να σας λέω πως διαβάζωντας αυτό το δοκίμιο/κείμενο θα πεθάνετε, θα περιμένατε οτι εννοώ κάποια στιγμή σήμερα – παρακαλώ διαβάστε την υποσημείωση εάν είστε ακόμα τσαντισμένοι λέγοντας οτι ψέματα υπάρχουν σε αυτό το μέρος της Βίβλου). Ο Σατανάς παραμορφώνει τη δύναμη του μήλου, και ο Αδάμ, προσεγγίζει ένα ψέμα καταδεικνύοντας με το δάχτυλό του την Εύα. Είναι μια λιτανεία εξαπάτησης και μια προειδοποιητική ιστορία: σε ένα βιβλίο που ο καθένας φαίνεται ως κακός μέσα σε λίγες σελίδες, είναι πραγματικά έκπληξη πώς το υπόλοιπο του βιβλίου θα ξεδιπλωθεί;

Οι άνθρωποι ψέυδονται για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Μπορεί να επιθυμούν να προστατεύσουν κάτι που θέλουν ή έχουν ανάγκη, μια έννοια που αγαπάμε, ή να εμποδίσουν κάτι που φοβούνται, σαν αντιπαράθεση. Υπάρχει συχνά μια σαφή ψυχολογική ανάγκη κίνητρο για κάθε ψέμα.

Ένα πολύ γνωστό ψεματάκι, «ο σκύλος έφαγε την εργασία μου», ταιριάζει το μοντέλο της Μαλακίας. Στην απεγνωσμένη προσπάθεια με γνώμονα το φόβο να μην συλληφθούν, η φαντασία των παιδιών συλλαμβάνει εκπληκτικές πιθανότητες. Οι πυρκαγιές, οι επιδημίες, επαναστάσεις, κατάρες, ασθένειες και παράλογες επανα-ανακαλύψεις των νόμων της φυσικής και χωροχρόνου όλα έχουν κλητευθεί από τα παιδιά σε όλο τον κόσμο το μοιραίο πρωί, όταν βρίσκονται στο σχολείο, άνευ-εργασίας. Είναι μια συναισθηματική εμπειρία, αυτή η ανάγκη για Μαλακίες: λογικά μιλώντας, το άγχος του να εφεύρουν και να διατηρήσουν ένα ψέμα είναι σπάνια ευκολότερο απο την αποδοχή των συνεπειών της αλήθειας.

Που οδηγεί στο δεύτερο λόγο που οι άνθρωποι ψέυδονται: μερικές φορές λειτουργεί. Είναι ένα τυχερό παιχνίδι/τζόγος, αλλά όταν λειτουργεί, ουάου. Μήπως είπατε ψέματα στους γονείς σας για τα κορίτσια, αγόρια, τα πυροτεχνήματα, τα ναρκωτικά, τους βαθμούς, ή όπου ήσασταν μέχρι τις δύο μετά τα μεσάνυχτα ενώ είχατε σχολείο το επόμενο πρωί; Εγώ σίγουρα το έκανα και συνεχίζω να το κάνω. Οι γονείς μου εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είμαι διάσημος ζωγράφος / γιατρός / καθηγητής στο Λονδίνο (σσσσς), και ο καλύτερος φίλος μου εξακολουθεί να πιστέυει οτι ο σχολικός του έρωτας κι εγώ δεν το κάναμε σε κάθε ευκαιρία όταν δανειζόμουν το αμάξι του [2]. Ακόμα και ο πιστός σκύλος μου ο Μπουτς συνήθιζε να ψέυδεται, με τον τρόπο του, γεμίζωντας παντού σκουπίδια που έβγαζε απο τους κάδους απορριμμάτων των γύρω σπιτιών, στη συνέχεια κρυβόμενος στο κρεβάτι του, ελπίζοντας ότι η έλλειψη του με την εγγύτητα του α-λά Τζάκσον Πόλοκ (σύνδεσμος/link…) άρνηση,ενώ είχε καταστρέψει την κουζίνα μου, θα ήταν δυσδιάκριτη από την αθωότητα.

Φτάνουμε στο τρίτο λόγο που οι άνθρωποι ψέυδονται, μια αλήθεια που άγιοι και αμαρτωλοί γνωρίζουν επι αιώνες: θέλουμε να μας βλέπουν καλύτερους απο ότι μας βλέπουμε εμείς,το φαίνεσθαι δλδ. Δυστυχώς, κωμικά, πιστεύουμε επίσης ότι είμαστε οι μόνοι που έχουμε αυτό τον πειρασμό, καθώς και την ντροπή που φέρνει μαζί του (π.χ. «Δεν είμαστε μόνοι στο να αισθανόμαστε μόνοι»). Η μυστική αλήθεια είναι οτι όλοι έχουμε στιγμές αδυναμίας: φορές, όταν ο φόβος και η απληστία λιώνουν το μυαλό μας και είμαστε μπροστά στον πειρασμό να πούμε τα ψέματα που θα θέλαμε ώς αλήθεια. Και για το λόγο αυτό η βαθύτερη τιμιότητα βρίσκεται σε ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν τα ψέματά τους, ή τους πειρασμούς που παρολίγο να αντισταθούν, και κατέχουν τις συνέπειες. Όχι το πρόσχημα των αγίων, οι οποίοι υποκρίνονται, ακατανόητα, απάνθρωπα, σα να μην έχουν ποτέ την προτροπή προς αυτούς τους πειρασμούς.

Ok, αρκετά με τη φιλοσοφία: Ας πάμε στην ανίχνευση.

• Ανιχνευτής Μαλακίας (BS detection)

Ο πρώτος κανόνας της Μαλακίας είναι να την περιμένουμε. Οι ανιχνευτές πυρκαγιάς σχεδιάζονται να περιμένουν φωτιά ανά πάσα στιγμή: δεν είναι αισιόδοξοι. Εστιάζονται στη πιθανότητα φωτιάς και γι’ αυτό σώζουν ζωές. Εάν θέλετε να εντοπίσετε Μαλακίες πρέπει να καταπιείτε λίγο κυνισμό, και να προσθέσετε κάποια εσωτερική αμφιβολία σε ότι ακούτε. Ο Σωκράτης, ο πατέρας της δυτικής σοφίας, βάσιζε τη φιλοσοφία του γύρω από την αναγνώριση, και την προσδοκία, της άγνοιας. Είναι πολύ πιο επικίνδυνο το να υποθέσουμε οτι οι άνθρωποι ξέρουν τι λένε, απο το να υποθέσουμε ότι δεν ξέρουν και να τους αφήσουμε να αποδείξουν οτι είμαστε λάθος εμείς. Να είστε σαν τον Σωκράτη: να υποθέτετε οτι οι άνθρωποι αγνοούν την ίδια τους την άγνοια (συμπεριλαμβανομένου του εαυτού σας) και ευγενικά, θερμά, ανιχνέυστε για να ξεκαθαρίσετε τη διαφορά.

Το πρώτο εργαλείο ανίχνευσης είναι μια ερώτηση: Πώς μπορείτε να γνωρίζετε τι ξέρετε;

Πέτα αυτή τη φράση όταν κάποιος προσπαθεί να σε ταίσει μια δική του ιδέα, ένα επιχείρημα, μια αναφορά σε μια μελέτη ή με υπερ-αυτοπεποίθηση προτείνει μια πορεία δράσης. Σπάνια κάποιος αμφισβητεί τους ισχυρισμούς κάποιου άλλου, ζητώντας από κάποιον να εξηγήσει πώς ξέρουν, αμέσως ρίχνει φώς σε οποιαδήποτε άγνοια κρύβουν. Άμεσα περιορίζει τη δύναμη μιας Μαλακισμένης άποψης. Λειτουργεί καλά και ως απάντηση στα ακόλουθα παραδείγματα:

-«Το έργο θα διαρκέσει 5 εβδομάδες». Πώς το ξέρεις αυτό; Τι μπορεί να πάει στραβά το οποίο δεν έχεις υπολογίσει; Θα στοιχημάτιζες $ 10k σε αυτόν τον ισχυρισμό; $ 100k;

-«Ο σχεδιασμός μας είναι πρωτοποριακός.» Αλήθεια; Που το στηρίζεται αυτό; Και ποιος, εκτός από τους σχεδιαστές / επενδυτές, έχει αυτή τη γνώμη;

-«Οι μελέτες δείχνουν ότι οι ψέυτες φοράνε άφλεκτα παντελόνια…». Τι μελέτες; Ποιος τις έκανε και γιατί; Έχετε διαβάσει πραγματικά όλη τη μελέτη ή ένα απόκομμα δύο προτάσεων το οποίο ανεπαρκώς εξηγεί τα αποτελέσματα; Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν το αντίθετο;

Όταν κάνουμε μια ερώτηση με γέυση απο «πώς ξέρετε ότι ξέρετε;» συχνά δεν μπορούν να απαντήσουν γρήγορα. Ακόμα και αξιόπιστοι στοχαστές χρειάζονται χρόνο για να ταξινομήσουν μέσω της λογικής τους, διαχωρίζοντας τις υποθέσεις από γεγονότα: μια μια άσκηση που λειτουργεί προς όφελος όλων.

Φυσικά είναι καλά να ακούμε: «Αυτό είναι καθαρά η προσωπική μου άποψη» ή «Είναι μια εικασία, καθώς δεν έχουμε στοιχεία», αλλά αυτά είναι πολύ ασθενέστεροι ισχυρισμοί που οι περισσότεροι άνθρωποι, ειδικά αν εφευρίσκουν διάφορα, συνήθως κάνουν. Προσδιορίζωντας τη γνώμη κάποιου ως υποθετικότητα, παρά σαν γεγονός, αφοπλίζει την απειλή των περισσότερων ειδών της Μαλακίας.

Το δεύτερο εργαλείο είναι επίσης ένα ερώτημα: Ποιο είναι το αντεπιχείρημα;

Όποιος έχει σοβαρά εξετάσει κάτι θα έχει δεί αρκετά γεγονότα που να ταιριάζουν με την τρέχουσα επιχειρηματολογία τους, καθώς και εναλλακτικές θέσεις: ζητήστε τες. Είναι εργασία δημοτικού σχολείου, με σκοπό να δείξει ότι υπάρχουν πολλοί λογικοί τρόποι να ερμηνευτεί το ίδιο σύνολο πραγματικών περιστατικών. Ωστόσο, κάποιος που σας λέει Μαλακίες δεν θα έχει ερευνήσει ή εξετάσει διεξοδικά: εφευρίσκει πράγματα. Ζητώντας για το αντεπιχείρημα θα αναγκαστούν είτε να υποστηρίξουν τη θέση τους, ή για να τερματίσουν τη συζήτηση μέχρι να δείξουν την απαιτούμενη επιμέλεια. (Αν ισχυρίζονται πως δεν υπάρχει αντεπιχείρημα, τερματίστε τη συζήτηση. Δεν σας λένε μόνο Μαλακίες αλλά σας θεωρούν και ηλίθιο).

Παρομοίως χρήσιμες ερωτήσεις είναι: Ποιός εκτός από σας συμμερίζεται αυτή την άποψη; Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανησυχίες σας, και τι θα κάνετε για την αντιμετώπισή τους; Τι θα χρειαζόταν να αλλάξει για να έχετε μια διαφορετική (αντίθετη) γνώμη;

• Χρόνος & Πίεση

Μια καλή σκέψη μένει συμπαγής. Η στέρεα εννοιολογική μάζα της διατηρεί το σχήμα της όσο και αν την τσιμπάς, την ανιχνέυεις, την δοκιμάζεις και την εξετάζεις. Αλλά η Μαλακία είναι επιφανειακή. Όπως το μπουκέτο λουλουδιών ενός μάγου, είναι όμορφο όπως λάμπει μπροστά στα μάτια σου, αλλά η απουσία της ακεραιότητας γίνεται εμφανής όταν το κρατήσεις στα χέρια σου. Όποιος δημιουργεί Μαλακίες το ξέρει αυτό, και θα προσπαθήσει να τις περάσει γρήγορα. Θα αντισταθούν στα σχόλια, τα διαλείμματα, τις διαβουλεύσεις ή στον συλλογισμό πριν παρθούν οι αποφάσεις.

Χρησιμοποιήστε το χρόνο και την πίεση, το τρίτο εργαλείο ανίχνευσης Μαλακίας, υπέρ σας: ποτέ μην αφήνετε τις μεγάλες αποφάσεις να κακοδιαχειριστούν στο σημείο όπου πρέπει να γίνουν επειγόντως. Ζητήστε να καθυστερήσετε την κρίση/απόφαση για μια ημέρα, και δείτε την αντίδραση/απάντηση. Προσκαλέστε ανθρώπους με τεχνογνωσία που χρειάζεστε, αλλά δεν χρειάζεται να συμμετέχουν στις αποφάσεις προσθέτωντας πνευματική πίεση στον τομέα του ορισμού (Προσλαμβάνωντάς τους, αν χρειάζεται. Τα $ 500 που πληρώνετε έναν δικηγόρο, λογιστή ή σύμβουλο να αναθεωρήσει κάτι γίνεται ουσιαστικά μια καλή δαπάνη, μια ασφαλιστική δικλείδα Μαλακίας).

Να είστε ένας ηγέτης στη δημιουργία ενός δυσάρεστου περιβάλλοντος για Μαλακίες. Αν ο καθένας ξέρει την φιλική πρόκληση σε μάχη, αλλά αυστηρή, διανοητική περιέργεια των ισχυρισμών που συμβαίνουν εντός, η Μαλακία θα αποθαρρύνεται, ενώ βρίσκεται ακόμα στο μυαλό αυτού που έχει τον πειρασμό να την χρησιμοποιήσει.

• Μείωση της Εμπιστοσύνης

Ειδικά στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία, ορολογία και συσκότιση κρύβουν τεράστιες ποσότητες Μαλακίας. Η παραφουσκωμένη γλώσσα είναι μια τεχνική εκφοβισμού. Το στοίχημα είναι ότι αν δεν καταλάβετε για τι μιλάνε, θα αισθανθείτε ηλίθιος, ή έξαλλος, και θα ενδώσετε στην επιφανειακή ανωτερότητα των γνώσεών τους. Αυτό, βέβαια, είναι εντελώς μαλακία. Για να αντέξετε στις Μαλακίες πρέπει να έχετε έναν εσωτερικό πυρήνα αυτοδυναμίας, κρατώντας κι επιμένωντας στις αμφιβολίες σας, περισσότερο από ότι αυτός που χρησιμοποιεί τις παρωδίες των Μαλακιών του.

Για παράδειγμα:

Ο δυναμικός πίνακάς μας της ικανότητας ροής έχει άνευ προηγουμένου πρωτόκολλα αντοχής διακοπής.

Αν δεν καταλαβαίνετε τι στο διάολο σημαίνει αυτό, το σφάλμα είναι στη δική σας πλευρά. Μην υποθέσετε ότι σας διαφέυγει κάτι: υποθέτουμε ότι έτσι είναι. Είτε κρύβουν κάτι, επικοινωνούν ανεπαρκώς, ή οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουν τι λένε. Ξεφουσκώνοντας Μαλακισμένες απαντήσεις:

-Αρνούμαι να δεχθώ αυτή την πρόταση μέχρι εγώ, ή κάποιος που εμπιστεύομαι, το καταλαβαίνει πλήρως.

-Εξηγήσέ το μου αυτό με πιο απλούς όρους ώστε να μπορώ να το καταλάβω (επαναλάβετε αν είναι απαραίτητο).

-Διάσπασέ το σε κομμάτια που να μπορείς να το ελέγξεις, αποδείξεις, συγκρίνεις, ή να επιδείξεις σε μένα.

-Μήπως προσπαθείς να πείς «ο διακομιστής δικτύου μας έχει μια εφεδρική τροφοδοσία;» Αν ναι, μπορείς να το πείς πιο ξεκάθαρα την επόμενη φορά;

• Ανάθεση της εμπιστοσύνης

Το τέταρτο εργαλείο του ανιχνευτή Μαλακίας (που προέρχεται από τον κανόνα που αναμένει την Μαλακία) είναι η προσεκτική ανάθεση της εμπιστοσύνης σας. Ποτέ μην συμφωνήσετε με περισσότερα από ότι η εμπιστοσύνη σας σας επιτρέπει. Ποιος νοιάζεται πόσο σίγουροι είναι: το ερώτημα είναι πόσο σίγουροι εσείς είστε προς αυτούς; Είναι σπάνιο το να μην υπάρχει χρόνος για να κερδιθεί η εμπιστοσύνη. Χωρίστε τα αιτήματα, τα σχέδια ή τις δεσμεύσεις σε κομμάτια. Δεν είναι προσβλητικό να αρνηθείτε να δεχτείτε μόνο τον λόγο κάποιου αν δεν έχουν ιστορικό οτι έχουν ανταπεξέλθει σε ότι έχουν πεί στο παρελθόν (ειδικά αν προσπαθούν να σου πουλήσουν κάτι).

Και η εμπιστοσύνη μπορεί να μεταβιβαστεί. Δεν χρειάζεται να σε εμπιστευτώ, αν έχεις κερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που εμπιστεύομαι. Όποιος ειδικευμένος στη τέχνη της Μαλακίας απέκτησε αυτή την ικανότητα μέσα από την πρακτική, μειώνοντας τις πιθανότητες που έχουν πολλοί στεγανοί-απο-Μαλακίες άνθρωποι επιτυχώς εξαπατηθεί από αυτούς στο παρελθόν. Τίποτα δεν απενεργοποιεί τις Μαλακίες γρηγορότερα από ένα συλλογικό ανθρώπων που βοηθούν ο ένας τον άλλον στον εντοπισμό και την εξάλειψη των Μαλακιών. Αν μια ομάδα ανθρώπων γίνουν μάρτυρες στην πλήρη αποσύνθεση μιας Μαλακίας κάποιου λίγοι θα το επιχειρήσουν ξανά: θα ξέρουν πως δεν λέτε μαλακίες. Μεγάλες ομάδες και οικογένειες βοηθούν ο ένας τον άλλον στην ανίχνευση μαλακιών, τόσο σε άλλους όσο και στον εαυτό τους, γιατί μερικές φορές οι πραγματικές Μαλακίες που πρέπει να φοβόμαστε είναι οι δικές μας.

• Υποσημειώσεις

[1] Μια δημοφιλής ερμηνεία της Γένεσης 2:17 είναι ότι ο Θεός εννοούσε «θα είσαι θνητός» όταν είπε ότι «σίγουρα θα πεθάνεις», έτσι δεν είναι ψέμα – αυτό είναι σύμφωνο με τους πολλούς που πιστεύουν στην παναγιότητα του Θεού ή στη τέλεια φύση της Βίβλου. Ενώ αμφισβητώ αυτές τις θέσεις, είναι δημοφιλείς απόψεις οπότε και αξίζουν μνείας. Περισσότερο στο θέμα μου, στο πλαίσιο της Γένεσης, δεν υπάρχει λόγος που ο Αδάμ θα μπορούσε να γνωρίζει, όταν ο Θεός του είπε ότι θα πεθάνει σίγουρα, οποιαδήποτε από τις ερμηνείες των λέξεων του Θεού, ή την συμβολική σημασία όλων αυτών των πραγμάτων, που ξέρουμε τώρα στο παρόν.

[2] Αυτά φυσικά, είναι όλα μαλακίες.Ποτέ δεν έχω πεί ψέματα σε κανέναν.

Ο σύνδεσμος για τα μήλα οτι δεν είναι στη Γένεση προστέθηκε στις 3/6/2012. Γνώριζα για αυτήν την κοινά λανθασμένη υπόθεση, αλλά δεν έβλεπα την ανάγκη να την υποδείξω μέχρι τώρα.

Η φράση, «ήταν απατηλά ή διφορούμενη», προστέθηκε 9/25/2006.

Η φράση «.. δεν ήταν θανατηφόρος σε οποιαδήποτε σύγχρονη έννοια του όρου …» προστέθηκε 6/30/2010

• Παραπομπές

• On Bullshit by Harry G. Frankfurt is a popular book on the subject. It’s a short read, barely 70 pages, but is sadly toned more like a philosophy textbook than the entertaining romp it could have been.
• Why we lie – Short essay summarizing some basic research into the psychology of lies (LiveScience).
• Web economy and Dilbert’s mission statement generators – If the output of these seem all too familiar, run.
• Why smart people defend bad ideas – The older, twisted sister to this essay.
• Bullshit entry at wikipedia.
• Web economy bullshit generator – speaks for itself.

Ομιλιτική Τρομοκρατία :Πως Να ΜΗΝ Μιλάτε – CONVERSATIONAL TERRORISM :How NOT To Talk

Είμαι σίγουρος ότι αν είστε αρκετά παρατηρητικοί με τον εαυτό σας ,θα βρείτε πως κι εσείς χρησιμοποιείται αυτές τις ατάκες,συνειδητά ή ασυνείδητα.

Θεωρώ πως είναι σημαντικό να είμαστε παρατηρητικοί γενικότερα και ειδικά με τον εαυτό μας και να λιένουμε τις ακατέργαστες γωνίες μας μέχρις ότου λάμψει το διαμάντι.

Αρχικό άρθρο/κείμενο στα Αγγλικά, ο σύνδεσμος εδώ http://www.vandruff.com/art_converse.html

•  ΟΜΙΛΙΤΙΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ :Πως Να ΜΗΝ Μιλάτε
•  CONVERSATIONAL TERRORISM :How NOT To Talk

Όλες οι τεχνικές που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφο έχουμε γίνει μάρτυρες αυτών, μας τις έχει πεί κάποιος άλλος, ή τις έχουμε ονειρευτεί. Αυτές περιγράφονται σε πρώτο πρόσωπο για τη σαφήνεια του κινήτρου.

Η πρόθεση του να βρεθούν αυτές οι λεπτομέρειες και να κατονομαστούν αυτές οι ύπουλες τακτικές γίνεται ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ,άμεσα να αναγνωρίζει αν κάποιοι άλλοι τις χρησιμοποιούν και για διασκέδαση. Υπάρχει πολύ χιούμορ στον τρόπο που οι άνθρωποι (συνειδητά ή ασυνείδητα) εξαπατούν ομιλώντας.

Εκφράζεται η ελπίδα ότι η έκθεση αυτών των τακτικών θα βοηθήσει να φιμωθεί η αυξανόμενη κατάχρηση στο διαλεκτικό τοπίο μας. Δώστε αντίτυπα και στους δράστες και στα θύματα (ΟΧΙ όμως για κερδοσκοπική χρήση).

Τα παραδείγματα είναι παραφουσκωμένα, σε μια προσπάθεια να είναι τόσο σαφή όσο και αστεία. Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας να σκεφτεί για το πώς εσείς (καταστρέφεται τη σκέψη) και άλλοι έχουν χρησιμοποιήσει αυτές τις τεχνικές στο παρελθόν.

Έχουν ομαδοποιηθεί κατά κύρια κατηγορία, με τον καλύτερο (χειρότερο!) για το τέλος.

Πρώτον, έχουμε την 1.»Ad Hominem Variants» (μετάφραση ώς «Επιχειρήματα Ενάντια στο Άτομο») τακτική, όπου επιτίθεστε στο πρόσωπο ως ένας τρόπο για να αποφύγετε την αλήθεια, την επιστήμη, ή την λογική που αλλιώς θα σας αποδείκνυε ότι είστε λάθος. Επόμενη είναι η 2.»Sleight of Mind Fallacies» (μετάφραση ώς «Τεχνάσματα του Μυαλού») τακτική, η οποία δρά ως «ψυχική μαγεία» για να βεβαιωθείτε ότι το ανεπιθύμητο θέμα θα εξαφανιστεί. Στη συνέχεια, θα προχωρήσουμε στις 3.»Delay Tactics» (μετάφραση ώς «Τακτικές Κωλυσιεργίας»), η οποία είναι ένα κομψό μέσο για να αγοράσουμε χρόνο, όταν το φώς των προβολέων πέφτει πάνω μας. Στη συνέχεια, τα πάντα δημοφιλή , 4.»Question as Opportunity»(μετάφραση ώς «Ευκαιριακά Τεχνάσματα Αμφισβήτησης»), όπου οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να αποφευχθεί επιδέξια. Τέλος, έχουμε τις 5.»Cheap Shot Tactics and Irritants» (μετάφραση ώς «Φτηνιάρικες και Εριστικές Τακτικές»), που είναι βασικά «κάτω από τη ζώνη» γροθιές.

• 1. «Επιχειρήματα Ενάντια στο Άτομο – Ad Hominem Variants»

Πάνω Από Το Κεφάλι Σας (OVER YOUR HEAD):

-«Θα ήθελα να απαντήσω σε αυτό, αλλά λαμβάνοντας υπόψη το υπόβαθρό σας, την εκπαίδευση, και νοημοσύνη σας, είμαι αρκετά σίγουρος ότι δεν θα είστε σε θέση να καταλάβετε.»

Ακόμα Κι Εσείς (EVEN YOU):

     –«Η επόμενη άποψή μου θα είναι τόσο πειστική ώστε ακόμα και εσείς θα είστε σε θέση να το καταλάβετε.»

     -«Ακόμα και εσείς θα πρέπει να είστε σε θέση να αντιληφθείτε την επόμενη άποψη. «

Θα Το Ξεπεράσετε (YOU’LL GET OVER IT):

-«Συνήθιζα να σκέφτομαι με αυτόν τον τρόπο, όταν ήμουν στην ηλικία σου.»

     -«Όπως ωριμάζεται συναισθηματικά (ή ψυχικά, ή πνευματικά), θα βγείτε απο τον παρόντα τρόπο σκέψης σας, και τελικά θα συμφωνήσετε με την άποψή μου.»

     -«Είσαι νέος εδώ γύρω, έτσι δεν είναι;»

Ευσεβείς Πόθοι (WISHFUL THINKING):

 Αντί να αποδείξει ένα σημείο/άποψη ώς αληθές ή ψευδές, η τεχνική αυτή προσπαθεί να υποννοήσει ότι οι επιθυμίες του ατόμου τον/την έχουν οδηγήσει παραπλανητικά, χωρίς να ασχολείται με την ουσία του θέματος. (Ο CS Lewis το ονομάζει αυτό ώς «Bulverism».) Κάθε ισχυρή επιθυμία μπορεί να αποδειχθεί ότι έχει εσφαλμένα συμπεράσματα ή θολομένη αντικειμενικότητα, η οποία θέτει υπό αμφισβήτηση τη νομιμότητα ενός σημείου/άποψης. Αυτό είναι πολύ κοντά στην κλασική πλάνη «Επιχειρήματα Ενάντια στο Άτομο»: «Το λέτε αυτό διότι είστε ένας άνθρωπος.»

  -«Υποστήριζετε τη θανατική ποινή, από μια βαθιά ριζωμένη επιθυμία θανάτου κοινή μεταξύ εκείνων που έχουν υποστεί συναισθηματικό τραύμα κατά την παιδική ηλικία.»

     -«Αντιτάσεστε της θανατικής ποινής λόγω μιας παράλογης καταπιεσμένης αντίληψης περί θανάτου, κοινή μεταξύ εκείνων που έχουν υποστεί συναισθηματικό τραύμα κατά την παιδική ηλικία.»

     -«Δεν σας είχαν θηλάσει ως παιδί, έτσι δεν είναι;»

• 2.  «Τεχνάσματατου Μυαλού – Sleight of Mind Fallacies»

Σχολαστικότητα NIT-PICKING:(Nit-Picking στα αγγλικά που σημαίνει «μια ανησυχία με ασήμαντες λεπτομέρειες,με την πρόθεση της εύρεσης σφαλμάτων») :

Αντί να ασχολείται με ένα σχόλιο ή ερώτηση άμεσα, η ιδέα εδώ είναι να επικεντρωθεί σε κάποια ασήμαντη λεπτομέρεια, προκειμένου να αποφύγει το θέμα ή να αγοράσει χρόνο για να σκεφτεί.

-«Πρέπει να προσδιορίσουμε ακριβώς τι εννοείτε λέγοντας _________.»

-«Η τελευταία φράση σας ολοκληρώθηκε με μια πρόθεση. Παρακαλώ να επαναδιατυπώσετε σωστά.»

Έξω Από Το Πλαίσιο/Θέμα (OUT OF CONTEXT):

Μια διεστραμένη εκδοχή της Σχολαστικότητας, η τεχνική εδώ είναι να παρερμηνεύουν σκόπιμα κάποια λέξη, φράση, ή κατ ‘αναλογία και να μετατοπίσουν το επίκεντρο σε αυτό αντί του θέματος. Αυτό το τέχνασμα θα εκτροχιάσει το άλλο πρόσωπο σε μια υπεράσπιση της λέξης, φράσης, ή κατ ‘αναλογία, αντί της τρέχοντος θέματος.

-«Είπατε ότι «αισθάνομαι» και όχι «σκέφτομαι». Αν αισθάνεστε αντί της σκέψης, δεν θα είμαι σε θέση να σας πείσω μέσο της λογικής.»

–«Είπατε ότι αυτό συνέβη πέντε χρόνια πριν ο Χίτλερ έρθει στην εξουσία. Γιατί είστε τόσο γοητευμένος με τον Χίτλερ; Είστε Αντι-σημιτικός; «

Δεν Λέω Αυτό (I’M NOT SAYING THIS):

 Αυτός είναι ένας θαυμάσιος τρόπος για να ειπωθεί κάτι με όμορφο τρόπο ενώ αλλιώς θα ήταν καθαρή αγένεια.

     -Έχω ποτέ αναφέρει τα 523,52 δολάρια που μου χρωστάτε; Ποτέ! Σας έχω ντροπιάσει ποτέ ή σας έκανα να αισθάνεστε άσχημα για αυτό; Έχω πει ποτέ πόσο χρειάζομαι αυτά τα χρήματα; Όχι, ποτέ δεν έχω.»

 

-«Δεν με νοιάζει αν λένε οι άλλοι οτι είστε δογματικός (ή βαρετός ή καταθλιπτικός, ή κλπ.)»

-«Δεν θέλω να ξοδέψω πολύ χρόνο πάνω σε αυτό, αλλά (μπλα, μπλα, μπλα …).»

-«Αγαπητοί συνεβρισκόμενοι, δεν μου αρέσει να μιλάω για οικονομικά θέματα, αλλά (χρήματα, χρήματα, χρήματα, κλπ).»

 

Ερώτηση-Εν Θερμώ (HEAT-SEEKING QUESTION):

Η πρόθεση εδώ είναι να θέσει την αρμοδιότητα του άλλου ατόμου σε αμφιβολία, ενώ την ίδια στιγμή αλλάζει το θέμα. Τίθεται μια ερώτηση που πιθανόν το άλλο άτομο δεν γνωρίζει την απάντηση, καταστρέφοντας την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη του. Για να το τρίβετε πραγματικά, ο ερωτών μπορεί να δώσει μια πλήρη απάντηση στη δική του ερώτηση που να αποδεικνύει ότι ο ίδιος έχει μεγαλύτερη γνώση επι του θέματος.

-«Μιλήσατε για το σύνταγμα. Μπορείτε να αναφέρετε το προοίμιο για εμάς;»

-Έχετε συνειδητοποιήσει ποια από τις αρχές της διαλεκτικής έχετε μόλις παραβιάσει;» [«Όχι»] «Θα χαρώ να σας εξηγήσω, αλλά (παρακλάδι του «Πάνω Από Το Κεφάλι Σας» ).»

Δικαίωμα Απο Το Νόμο (RIGHT BY ASSOCIATION):

     -«Έχω παρατηρήσει ότι όσοι διαφωνούν μαζί μου για το επόμενο σημείο/θέμα τείνουν να είναι απλοικοί/άπειροι, και εκείνοι που αναγνωρίζουν γρήγορα το κύρος του σημείου/θέματος να είναι πιο μορφωμένοι. Το θέμα είναι ….»

     -«Φυσικά και υπάρχει πολλή συζήτηση για το θέμα αυτό, αλλά οι καλύτεροι μελετητές πιστεύουν …»

Φθινιάρικο Χτύπημα (CHEAP SHOT):

 Η τεχνική αυτή απαιτεί προηγούμενη γνώση κάποιων ενοχλητικών ή επώδυνων γεγονότων στη ζωή του άλλου ατόμου. Αυτή η γνώση μπορεί να υφανθεί σε ένα σχόλιο με έναν τρόπο που ταράζει το άλλο πρόσωπο χωρίς άμεση αναφορά. Μια λέξη-κλειδί ή φράση πετιέται σαν μια χειροβομβίδα που στενοχωρεί ή εξευτελίζει το άλλο πρόσωπο.

     -«Τι ήταν αυτό που η πρώην σύζυγός σας συνήθιζε να λέει;»

-«Δεν είχαμε ήδη αυτή την διαφωνία λίγο πριν περάσετε απο το πρόγραμμα απεξάρτησης;»

 Το Κλείσιμο Του Πωλητή (THE SALESMAN’S CLOSE):

Αυτή η τεχνική κάνει μια προφανή ερώτηση και, παίζοντας σε ένα αίσθημα ενοχής, απαιτεί μια προκαθορισμένη απάντηση που οδηγείται από την κοινή λογική ή ευπρέπεια. Η απάντηση ναι ή όχι στη συνέχεια υποννοεί ότι σημαίνει μια πλήρη συμφωνία με την άποψη εκείνου που έθεσε την ερώτηση.

     -Οικογενειακή σύναξη: «Η οικογένεια δεν σημαίνει τίποτα για εσάς;» [«Βέβαια, ναι!»] «Τότε θα σε δω στις 10 π.μ.».

     -Υποστήριξη ενός πολιτικού κινήματος: «Θέλετε κομμουνισμό στην Αμερική; Αυτό είναι που θέλετε;»

  -Μπείτε σε ένα Κέντρο Υγείας(Σπά): «Δεν σας ενδιαφέρει για το ίδιο σας το σώμα;»

Στόμφος (BOMBAST):

Ένα ρητορικό τέχνασμα για να δώσει περισσότερη συναισθηματική ισχύ σε ένα σημείο ή αντίρρηση από ότι είναι σκόπιμο. Αυτό απαιτεί ηθοποιία και περιλαμβάνει ρίσκο, αλλά όταν λειτουργεί μπορεί να είναι αρκετά αποτελεσματικό. Είναι χρήσιμο να χρησιμοποιήσετε υπερβολικές εκφράσεις του προσώπου και/ή να χτυπάτε κοντινά αντικείμενα για να μεταδίδεται αποτελεσματικά την υπερβολική αντίδραση.

-«Πώς τολμάς να αμφισβητήσεις ένα τέτοιο προφανές σημείο;»

-«Ειλικρινά! Δεν μπορείτε να περιμένετε πραγματικά να το πιστέψω αυτό;»

Σκέφτομαι Έναντι Αισθάνομαι (THINK VS. FEEL):

Ένα πρόσωπο που κατά πάσα πιθανότητα θα απομακρυνθεί από το ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ/ΣΥΓΚΙΝΙΣΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (ένα εναλλακτικό όνομα για αυτήν την τεχνική) σε οποιαδήποτε έντονη ανταλλαγή. Επισημαίνοντας σε ποια πλευρά το άλλο πρόσωπο είναι, (οποιαδήποτε πλευρά,κάνει) αυτός/αυτή είναι υποχρεωμένος να υπερασπιστεί την ιδιοσυγκρασία του, αντί της τρέχουσας υπόθεσης/ζητήματος.

-«Η παγωμένη αναλυτική προσέγγιση σας στο θέμα αυτό δεν λαμβάνει υπόψη τον ανθρώπινο παράγοντα.»

-«Η συναισθηματική εμπλοκή σας σε αυτό το θέμα θολώνει την ικανότητά σας για να δείτε τα πράγματα αντικειμενικά.»

Περιθωριακά Ανισόρροπος (LUNATIC FRINGE):

Αν ένα άτομο παίρνει μια ευφάνταστη ή νουβελική στάση πάνω στο θέμα, η προσέγγιση εδώ είναι να προωθήσει την ιδέα προς μια ριζική ακραία γενική ομοφωνία ότι είναι κακό. Η ακραία μπορεί να είναι είτε πραγματική ή φαντασιακή. Η ελπίδα εδώ είναι ότι το άλλο πρόσωπο αντανακλαστικά θα υποχωρήσει σε μια αμυντική θέση, με αποτέλεσμα τη βραχυκύκλωση της εξέλιξης του επιχειρήματος.

-«Ώστε η άποψή σας είναι να πετάξουμε όλο το σύστημα, τότε;»

-«Πώς είναι διαφορετικό αυτό από τον κλασικό φασισμό;»

-«Θα προτιμούσατε να σκοτώσετε δηλαδή όποιον διαφωνεί μαζί σας, όπως φαίνεται!»

Κόψτε Τους Στο Πέρασμα (CUT ‘EM OFF AT THE PASS):

Εάν μπορείτε να δείτε που οδηγεί η λογική του άλλου προσώπου, μπορείτε να τον δυσκολέψετε στη διαδρομή διαφωνώντας διαρκώς στα επι μέρους σημεία και παραδείγματα. Αν το άλλο άτομο δεν μπορεί να περάσει από το πρώτο σημείο, πως θα καταφέρει να στηρίξει το θέμα του ποτέ; Οι περισσότερες απο τις τεχνικές εδώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη αυτού του στόχου.

-«Δεν νομίζω ότι μπορούμε να προχωρήσουμε μέχρι να αποδείξουμε την επιστημονική εγκυρότητα της τελευταίας αυτής δήλωσης.»

-«Δεν βλέπω κανένα νόημα στη συνέχιση της συζήτησης έως ότου όλα τα δεδομένα είναι γνωστά.»

Άρνηση Ενός Έγκυρου Συμπεράσματος (DENIAL OF A VALID CONCLUSION):

Αυτό είναι το αντίθετο του «Κόψτε Τους Στο Πέρασμα (CUT ‘EM OFF AT THE PASS)». Αντί διαφωνώντας στην πορεία, συμφωνείτε με όλα τα επιμέρους σημεία, αλλά αρνείστε το προφανές συμπέρασμα. Αυτό είναι πολύ απογοητευτικό για το άλλο άτομο, επειδή αλλάζει αυτόματα το θέμα στην επιστημολογία (πώς ξέρουμε ότι ξέρουμε). Γενικά, το άλλο πρόσωπο θα επιχειρήσει μια άλλη εξήγηση παρά να μπει σε μια «βαριά» επιστημολογική συζήτηση, και η τεχνική μπορεί απλά να επαναληφθεί.

-«Δεν βλέπω πώς το διαπίστωσες αυτό.»

-«Συμφωνώ με όλα όσα είπατε, εκτός από το συμπέρασμα. Δεν βγάζω κάποιο νόημα, και δεν μπορώ να το δεχτώ. Προσπαθώ, αλλά ο εγκέφαλός σας πρέπει να δουλέυει πολύ διαφορετικά από τον δικό μου.»

• 3.  «Τακτικές Κωλυσιεργίας – Delay Tactics»

Εάν, τίθεστε να απαντήσεte σε μια ερώτηση ή σε κάποιο σημείο, και καταλήξετε σε κενό, τότε οι τακτικές καθυστέρησης μπορούν να σας αγοράσουν χρόνο έως ώτου να ονειρευτείτε μια απάντηση. Αυτές οι τακτικές είναι επικίνδυνες (ριψοκίνδυνες), γιατί αν δεν είστε σε θέση να σκεφτείτε κάτι έξυπνο κατά την διάρκεια που καθυστερείτε, θα καρφωθείτε ακόμα πιο πολύ.

Περιγράψτε Την Απάντηση (DESCRIBE THE ANSWER):

Δώστε περιγραφικά χαρακτηριστικά της ενδεχόμενης απάντησης, τότε κάντε μια παύση σαν να περιμένετε μια απάντηση, ενώ σκέφτεστε μια πραγματική απάντηση. Όταν η τεχνική αυτή επαναληφθεί το άλλο πρόσωπο θα σας παρακαλάει να δώσετε μια απάντηση.

-«Νομίζω ότι η απάντηση στην τελευταία ερώτηση σας θα ξεκαθαρίσει τη σύγχυσή σας για το θέμα αυτό. (Μεγάλη παύση) Είστε έτοιμοι;»

-«Εξαιρετική ερώτηση, και νομίζω ότι η απάντηση θα σας ξαφνιάσει.» (Παύση, κοιτάξτε προσεκτικά σαν μια απάντηση να αναμένεται ενώ σκέφτεσται κάποια απάντηση.)

-«Χαίρομαι που ρωτήσατε. Θα θέλατε μια μακρά ή σύντομη απάντηση;»

Περιγράψτε Την Ερώτηση (DESCRIBE THE QUESTION):

Όμοια όπως παραπάνω, μόνο εδώ η μετατόπιση του κέντρου βάρους του αντιπερισπασμού  είναι σχετικά με την ερώτηση.

-«Αυτή η ερώτηση θα μπορούσε να προέλθει μόνο από τη σύγχυση της ______ νοοτροπίας.»

-«Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση προερχόμενη από εσάς. Ενδιαφέρον, ενδιαφέρον, ενδιαφέρον.» (Παύση, σα να θαυμάζετε το άλλο πρόσωπο.)

-Το ερώτημα που τίθεται, είναι κατά βάση _______, ________, _______.» (Επαναδιατυπώνουμε τις ερωτήσεις με διάφορους τρόπους, σταματώντας για έγκριση πριν απο κάθε μία, ενώ σκεφτόμαστε μια απάντηση.)

Ερώτηση στο Ερώτημα/Σχόλιο (QUESTION THE QUESTION/COMMENT) :

Μια εξαιρετική εισαγωγή για την τεχνική του «Ευσεβούς Πόθου», ή μια μέθοδο της καθυστέρησης δίνοντας στον εαυτό σας χρόνο να σκεφτεί μια απάντηση.

-«Γιατί με ρωτάτε αυτό;» / «Τι σας κάνει να με ρωτάτε αυτό;»

-«Τι είναι αυτό που σας οδηγεί στο να κάνετε μια τέτοια δήλωση;»

Εγκεφαλικό (BRAIN SEIZURE):

Μια σύνθετη κατάσταση που παραλύει τον εγκέφαλο.

-«Αυτό που προκύπτει δεν είναι ότι υπαινίσσεστε.»

-«Το πρόβλημά σας είναι ότι σκέφτεστε σε μια γραμμική έναντι ενός διαμορφωτικού πλαισίου.»

-«Δεν είμαι σίγουρος αν αποτυγχάνω να διαφωνήσω με αυτό ή όχι.»

Λεξοσαλάτα (WORD SALAD, a.k.a. SESQUIPEDALIANISM):

Αυτή είναι μια συνταγή για εξεζητημένη φλυαρία. Συστατικά που περιλαμβάνονται : ηχητικά φιλοσοφικές λέξεις και δομή κειμένου, ακατάληπτο Λατινικών όρων, μπανάλ λαϊκή σοφία, αργκό, πιασάρικες φράσεις, κοινοτοπίες, κλπ. Πασπαλίζουμε ελαφρά με λίγα λόγια που φαίνεται να αφορούσαν το θέμα. Αυτό θα ακούγεται πολύ εντυπωσιακό, χωρίς πραγματικά να λέει τίποτα και θα μας αγοράσει χρόνο για να σκεφτούμε κάτι ουσιώδες να πούμε καθώς κουνάμε τα χείλη. Σε ορισμένους κύκλους, ανάλογες μηχανορραφίες μπορεί πραγματικά να περάσουν ως απάντηση!

   -«Βλέπωντας το έλλειμα του ομοσπονδιακού προυπολογισμού, πολιτική αναταραχή, και η διεθνή πολιτική, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι, παρά τις ελαφρυντικές περιστάσεις, αυτή η χώρα πρέπει να σταθεί στα πόδια της. Δεν συμφωνείτε;»

Αντιστρέψτε την Ερώτηση (REVERSE THE QUESTION):

Επαναλάβετε την ερώτηση ή κάντε μια όμοια ή δυσκολότερη ερώτηση. (Αυτό μπορεί να είναι μια έγκυρη τεχνική, αν δεν χρησιμοποιείται απλώς ως τακτική καθυστέρησης.)

-«Ποιά νομίζεις είναι η απάντηση στην ερώτησή σας;»

-«Τι θα συμβεί αν σας θέσω μια παρόμοια ερώτηση;»

Ξεκινήστε μια Ιστορία (START A STORY):

Με μια λάμψη στα μάτια σας, ξεκινήστε σε μια μακροσκελής ιστορία που προϋποθέτει να εφαρμόζεται στο τρέχον θέμα. Συνεχίστε μέχρι το άλλο πρόσωπο να καταλάβει την μπλόφα σας, τότε δείχτε προσβεβλημένος και ισχυριστείτε ότι δεν έχετε πάρει τον ίδιο χρόνο ή μια δίκαιη ευκαιρία να εξηγήσετε την περίπτωσή σας. Στη συνέχεια, φανερά προσβεβλημένος, ρίχνετε το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ και ξεκινάτε με την πραγματική απάντηση (ότι και αν ήσασταν σε θέση να σκεφτείτε καθώς φλυαρούσατε).

  -«Αυτό μου θυμίζει την εποχή που ήμουν στη Cucamonga. Επιτρέψτε μου να σας πώ, ήταν καυτά! (Ώρα να σκεφτούμε πραγματική απάντηση κατά τη διάρκεια της δραματικής παύσεως) Και ήμασταν σε ένα μικρό ξενοδοχείο, όταν μια διαρροή φυσικού αερίου άρχισε. Καλά! Μπορείτε να φανταστείτε πώς …. «

Προφανής Απάντηση (OBVIOUS ANSWER):

Λέμε κάτι προφανές,υπερβολικό,άχρηστο ή κάνουμε ένα λογοπαίγνιο για να καθυστερήσουμε με χιούμορ.

-[«Ποιό είναι το πρώτο σημείο σου;»] «Το πρώτο μου σημείο είναι το σημείο # 1.»

-[Πώς εξηγείτε τη διαφορά μεταξύ των μισθών ανδρών και γυναικών σε αυτή την εταιρία που εκτελούν τις ίδιες ακριβώς εργασίες;] «Δεν είμαι σίγουρος, αλλά νομίζω ότι έχει να κάνει με το φύλο.»

• 4. «Ευκαιριακά Τεχνάσματα Αμφισβήτησης – Question As Opportunity»

Μια τυπική απάντηση για τους πολιτικούς είναι να δούν κάθε ζήτημα ως μια ευκαιρία για να πούν ότι τους κατέβει. Η «απάντηση» δεν χρειάζεται να έχει κάποια σχέση με την «ερώτηση» που τέθηκε. Η πρακτική αυτή έχει σκοτώσει τη χρησιμότητα της συζήτησης και διαλόγου τόσο στην πολιτική όσο και, δυστυχώς αυτό εξαπλώνεται, σε άλλους τομείς της ζωής επίσης. Στη συνέχεια μερικές δυσδιάκριτες τεχνικές που επιτρέπουν την επιτηδευμένη μετάβαση από το ερωτηθέν αντικείμενο προς το επιθυμητό αντικείμενο.

Αυτό ή το Άλλο (THIS OR THAT):

Άρνηση ότι το ζήτημα περιορίζεται στο παρών θέμα. Επαναπροσδιορίστε το ζήτημα στο αγαπημένο θέμα σας.

-«Δεν είναι το ζήτημα (αυτό) ή το (άλλο), αλλά είναι περισσότερο ένα θέμα της (ότι είναι που θέλετε να πείτε.)»

-[«Είστε υπέρ ή κατά της θανατικής ποινής;»] «Δεν νομίζω ότι το θέμα είναι αν είμαστε υπέρ ή κατά της θανατικής ποινής. Το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Προτείνω να ….»

Χι Είναι Το Ένα Θέμα,Ψι Είναι Ένα Άλλο (X IS ONE ISSUE, Y IS ANOTHER):

Αναγνωρίζει το πρόβλημα και γρήγορα το μετατρέπει σε ένα νέο θέμα.

-«Το Xί είναι σίγουρα ένα θέμα που θα μπορούσε να συζητηθεί, αλλά το Ψί είναι ένα άλλο …»

-«Λοιπόν, το ιστορικό μου είναι σίγουρα ένα θέμα, αλλά η ημερήσια διάταξη αυτού του μήνα είναι ένα άλλο. Ξέρετε ότι στις επόμενες πέντε ημέρες ….»

• 5. «Φτηνιάρικες και Εριστικές Τακτικές – Cheap Shot Tactics and Irritants»

Υποθετικές Προσβολές (HYPOTHETICAL INSULT):

  -«Για παράδειγμα: ας υποθέσουμε είσαστε ένα πρόσωπο που είναι απίστευτα ανόητο, αλλά προσπαθείτε να φανείτε ώς έξυπνος. Ποια θα είναι η σωστή απάντηση αν ήσασταν εγώ;»

-«Ας πούμε ότι γνωρίζαμε με βεβαιότητα ότι είσαστε σεξουαλικά διεστραμμένος ….»

Κολακευτικές Προσβολές (COMPLIMENTARY INSULT):

-«Μα, αυτό είναι μια λαμπρή ερώτηση που προερχόμενη από εσάς!»

-«Φαίνεσαι λιγότερο αποκρουστικός απ’ ότι συνήθως σήμερα.»

-«Ποιος θα το φανταζόταν ότι το είχατε μέσα σας;»

Παραμορφωμένη Ενεργητική Ακρόαση (DISTORTED ACTIVE LISTENING):

-«Αν σας ακούω σωστά, αυτό που λέτε είναι … (τα λέτε όλα λάθος).»

-«Ακούγεται σαν να λέτε ότι το να βασανίζουμε τα παιδιά είναι μια καλή ιδέα ….»

Ονόμασέ Το (NAME IT):

-«Το επιχείρημα που μόλις δώσατε έγινε για πρώτη φορά από τον Edgar Sullivan στα τέλη του 1800 και γρήγορα διαψέυσθει. Το « Λάθος του Sullivan » επέρχεται αναπόφευκτα στους ανθρώπους τη στιγμή που αρχίζουν τη μελέτη του θέματος.»

-«Η γραμμή του συλλογισμού σας ονομάζεται το φαινόμενο MacGregor.»

     -«Μα, αυτό είναι Καλβινισμός!»

Εγώ Ξέρω Καλύτερα (I KNOW BETTER):

Ένα έξυπνο και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο να αρνείστε ότι έχει πεί κάποιος με τον ισχυρισμό πώς γνωρίζετε περισσότερα σχετικά με το τι το άλλο πρόσωπο σκέφτεται ή αισθάνεται. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, η τεχνική αυτή είναι αρκετά συνηθισμένη και αποτελεσματική.

     -«Αυτό που λέτε είναι σκληρό,και ξέρω πως δεν το εννοείται.»

-«Σωστά τονίσατε αυτό το σημείο, αλλά … (1) Ξέρω πως αισθάνεστε? (2) έχω την αίσθηση ότι δεν νιώθετε και τόσο άνετα με αυτό που λέτε? (3) ξέρω τι είδους άνθρωπος είστε κατα βάθος … και ότι δεν μπορείτε να συνεχίσετε να έχετε αυτή την άποψη και να διατηρήσετε την ακεραιότητά σας.»

-«Τζόνι, ο λόγος που δεν μπορώ να σου δώσω την άδεια να πάς στο πάρτι είναι επειδή ξέρω ότι βαθιά μέσα στην καρδιά σου, θα προτιμούσες να περάσεις το χρόνο σου εδώ μαζί μου.»

Επιλεκτική Μνήμη (SELECTIVE MEMORY):

Για να εμφανίσετε ένα γεγονός του παρελθόντος και να το ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΕΤΕ, ή ακόμα και να δημιουργήσετε ένα παρελθοντικό γεγονός. Η πρόθεση είναι να συγχυστεί ο άλλος, να θυμώσει και να πάρει αμυντική στάση.

-«Ποτέ δεν παραδέχεσε την ήττα. Θυμάσε εκείνο το παιχνίδι σκάκι που σε είχα νικήσει;» (Εκείνο που έχασες.)

-«Αλλά την περασμένη εβδομάδα (ή ένα λεπτό πριν) είχες πεί το αντίθετο! Αποφάσισε επιτέλους!»

-«Θυμάστε την τελευταία φορά που είχαμε μια διαφωνία, και αποδειχθήκατε λάθος και δεν το παραδεχόσασταν? Τώρα είμαστε στο ίδιο σημείο που ήμασταν την τελευταία φορά».

Μελέτες Έχουν Δείξει (STUDIES HAVE SHOWN):

Όταν όλα έχουν χαθεί, αναφέρεται μια κάλπικο/ψευδή μελέτη που υποστηρίζει την υπόθεσή σας. Αυτό είναι ένα στοίχημα αλλά ο άλλος πιθανόν δεν θα δεί την μπλόφα σας. Γνωρίζει επιβεβαιωμένα πως η μελέτη δεν έχει συμβεί; Η συνήθης απάντηση είναι «δεν έχω δει ή ακούσει για αυτή τη μελέτη», περαιτέρω υποτίμηση του άλλου ατόμου που δεν έχει κάνει ολοκληρωμένη μελέτη του διαθέσιμου υλικού.

-«Η έρευνα του UCLA έχει αποδείξει με βεβαιότητα ….»

-«Ξέρω ότι η ιδέα ακούγεται ανορθόδοξη, αλλά μια πρόσφατη μελέτη του Χάρβαρντ έχει τεκμηριώσει αυτή την άποψη.»

Παραβάτης Κατ’ Επανάληψη, γνωστές & ώς Συνθηματικές Απαντήσεις (REPEAT OFFENDER, a.k.a. SLOGAN RESPONSES):

Η επανειλημμένη χρήση ενός ισχυρισμού, κοινοτοπία, κακόγουστο αστείο, ή ακόμα και χειρονομία σε εκνευριστικό σημείο.

-«Ο πελάτης έρχεται πρώτος!» [«Αλλά τι γίνεται με το κέρδος μας;»] «Ο πελάτης έρχεται πρώτος! [» Αλλά δεν έχουν καθόλου χρήματα! «]» Ο πελάτης … (κ.λπ.). «

-[«Τι νομίζεις;»] «Είναι τρελό». (κουνάς χέρια δηλώνοντας) [«Τι υποτίθεται ότι σημαίνει αυτό;»] (κουνάς τα χέρια ανοιγμένα) [«Εεε;»] (επαναλαμβάνεται όσες φορές κρίνεται αναγκαίο)

Αντανακλαστική Κίνηση Του Ποδιού (KNEE JERK):

-Θα ήθελα να απαντήσω στην ερώτησή σας, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη τις αντιδράσεις σας στο παρελθόν/ την ανικανότητα να αντιμετωπίσετε την αλήθεια / τη συναισθηματική αστάθεια, αισθάνομαι ότι κάτι τέτοιο θα ήταν κακό για σας αυτή τη στιγμή.» [Ο άλλος (δικαιολογημένα) αναστατώνεται.] «Είδατε, τι σας είπα. Έχετε ήδη μια υπερβολική αντίδραση!»

Κοίτα Τον εαυτό Σου (LOOK AT YOU):

Μετά τη χρήση οποιουδήποτε από τα προηγούμενα τεχνάσματα, να επισημάνετε κάποιες σωματικές αντιδράσεις του άλλου ατόμου ως μια ακόμη απόδειξη ότι κάνουν λάθος.

-«Φαίνεται να ιδρώνετε πάρα πολύ. Φυσικά, θα ίδρωνα κι εγώ αν προσπαθούσα να στηρίξω μια τόσο αδύναμη άποψη.»

-«Τι βλέπω, τρέμουν τα χείλη σας. Δυσκολέυεστε να παραδεχτείτε την ήττα, έτσι δεν είναι;»

Επιλεκτικά Αποφθέγματα (SELECTIVE QUOTATION):

Χρησιμοποιήστε μια πραγματική, κατασκευασμένη, ή υποθετική δήλωση από κάποια αξιόπιστη πηγή παγκοσμίως.

-«Τι θα έλεγε ο πατέρας σας αν σας άκουγε τωρα;»

-«Όπως λέει στην Αγία Γραφή:« Ο Θεός βοηθά όσους βοηθούν τους εαυτούς τους ».

-«Αν ο Albert Einstein ήταν εδώ νομίζω ότι θα συμφωνούσε μαζί μου. Μήπως δεν είχε πει κάποτε« Αν μια ιδέα δεν φανεί παράλογη αρχικώς, είναι μάλλον λάθος; «

Γρήγορη Απάντηση (FAST ANSWER):

Η τεχνική εδώ είναι να απαντήσετε τόσο γρήγορα ή με τόση λεπτομέρεια που κανείς δεν θα μπορέσει να αμφισβητήσει την απάντηση.

-[«Πιστεύετε πραγματικά ότι κάποιος θα συμφωνεί με αυτή την τρελή ιδέα;»] «52,359% των Αμερικανών ερωτηθέντων συμφώνησαν».

Θα Το Πληρώσεις (YOU’LL PAY FOR THAT):

Αν αποδειχθείτε λάθος ή σας διορθώσουν με τρόπο που δεν σας αρέσει, η εκδίκηση είναι η απάντηση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια υστερική κρίση ή να κοιτάξεις τον άλλο με βλοσυρό βλέμμα, ή μία σιωπή που προμηνύει πολλά, ή κάποια άλλη μορφή δραματικοποιημένης συναισθηματικής χειραγώγησης κι εκβιασμού. Η ιδέα είναι να εκπαιδέυσεις τους ανθρώπους να μην σε διορθώνουν στο μέλλον με το να τους κάνεις να το πληρώνουν ακριβά που σε διορθώνουν τώρα. Επίσης γνωστή τεχνική ώς «Αυτό Για Να Μάθεις (THAT WILL TEACH YOU)» και/ή «Το Παιχνίδι της Αναπροσαρμογής (THE ESCALATION PLOY)».

-«Εάν πρόκειται να συμπεριφέρεσαι με τέτοιο τρόπο για αυτό το θέμα, τότε ….»

-«Δεν με αγαπάς (Αναφυλητά!)»

Υποκρισία Κατά Προσώπου (PRETEND AD HOMINEM):

Μια συγκεκριμένη κλιμάκωση της τεχνικής «Θα Το Πληρώσεις» το κάνει να φανεί σαν το άλλο πρόσωπο να σου επιτίθεται αντί να δίνει κάποιο επιχείρημα ή να κάνει διόρθωση, ειδικά αν υποψιάζεστε ότι ο άλλος έχει δίκιο. Αντί να μείνετε επί του θέματος, αρχίστε να συμπεριφέρεστε σα να είστε πληγωμένος – σα να επιτέθηκαν βάναυσα στην ανθρωπιά σας – αντί να παραδεχτείτε ότι κάνατε λάθος, ή μπορούσατε καλύτερα κλπ.

-«Δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστά…»

-«Υποθέτω στα μάτια σου θα δείχνω σα μια ολοκληρωτική αποτυχία.»

-«Νομίζω ότι ο λόγος που οι άνθρωποι σου κορνάρουν και χειρονομούν είναι γιατί εδώ λέει «συγχώνευση,δεν ΣΤΑΜΑΤΑΤΕ.»] «Λοιπόν, αν νομίζετε ότι είμαι ένα τέτοιο τρομερό, τρομερό πρόσωπο ….»

Άκου (LISTEN UP):

Προσποιηθείτε ότι ο λόγος που ο άλλος δεν είναι σε θέση να συμφωνήσει μαζί σας είναι ότι δεν ακούνε, ή τουλάχιστον δεν προσπαθούν αρκετά.

-«Αν απλά με ακούγατε θα με είχατε ακούσει την πρώτη φορά που το είπα ….»

     -«Από τη στιγμή που προφανώς δεν άκουγες όταν το είπα αυτό πριν, είμαι αναγκασμένος να το επαναλάβω.»

Πολιτική Κωλυσιεργία (FILIBUSTER):

Για να φθείρετε γενικά τον άλλον, παίρνοντας υπερβολικό χρόνο ή δίνωντας μεγάλο βάθος με τεχνικές λεπτομέρειες. Το άλλο άτομο ωθείται να συμφωνήσει μαζί σας, αντί να υποστεί τα βασανιστήρια απο ακόμα μια μακροσκελής απάντηση.

-«Αφού είστε ένας πραγματικός διανοούμενος, θα σας δώσω μια πιο ολοκληρωμένη απάντηση από ότι στους περισσότερους … Μπλα, μπλα, μπλα … (Χρησιμοποιήστε την τεχνική «Λεξοσαλάτα (WORD SALAD)»).

-«Τώρα που έχω απαντήσει σε ότι είπατε, έχετε άλλες ανησυχίες;» (Επαναλάβετε μέχρι το άλλο πρόσωπο να καταρέυσει ή παραδοθεί.)

All Rights Reserved, Dean and Marshall VanDruff, © 1995

Υ.Γ.: Και πάλι μετάφραση απο εμένα μέσω του «Google Μετάφραση»,οπότε θα χωλαίνει σε κάποια σημεία.

«Πληροφορίες Και Λογική» (Μαθαίνωντας την Σκέψη)

Αρχικό άρθρο στα Αγγλικά… http://www.hasslberger.com/about/about/awa/awa_5.htm

Το κείμενο είναι αρκετά μεγάλο αλλά θεωρώ πως είναι εξίσου εξαιρετικής ποιότητας και ορθότατης ανάλυσης και αξίζει τον χρόνο μας και την σκέψη μας.

Ζητώ την κατανόηση για τυχόν λάθη καθώς η μετάφραση έγινε απο εμένα (Αυτοδίδακτος… και απο την «Μετάφραση Google» βασικά) και προσπάθησα να είναι όσο πιο ακριβείς η μετάφραση για να μην υπάρξει…παραπληροφόρηση!

~ Πληροφορίες Και Λογική ~

-Η Λογική εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την σωστή πληροφόρηση.Δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε λογικά συμπεράσματα και ως εκ τούτου σε λογικές αποφάσεις, εάν οι πληροφορίες μας είναι ανακριβείς.

-Αυτό το άρθρο ορίζει ορισμένες σημαντικές αρχές για την αξιολόγηση της αλήθειας-το περιεχόμενο των δεδομένων που μας ενθαρρύνει, από ένα ώς και όλα να τα πιστέψουμε.Θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούμε και άλλους που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε, αλλά γενικά δεν το κάνουμε, για να αξιολογίσουμε πληροφορίες και να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες αυτές για τη λήψη αποφάσεων ή απλώς για να σχηματίσουμε γνώμη.

-Οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει μια μάχη που μαίνεται σε αυτό που φαίνεται σε μας ώς τα συνήθη συμβάντα της ζωής. Από τη στιγμή που ξυπνάμε μέχρι την ώρα που επιστρέφουμε απο τη δουλειά και στον ελεύθερο χρόνο μιας ημέρας, είμαστε υποκείμενα προπαγάνδας από διάφορες πλευρές. Πράγματι, οι περισσότερες πληροφορίες στη διάθεσή μας είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο λοξές για να μας κάνουν να πιστέψουμε αυτό που ο πάροχος αυτών των πληροφοριών θεωρεί ότι πρέπει να πιστέψουμε.

-Τελικά, ο αγώνας φαίνεται να είναι το κατά πόσον θα γίνουμε (ή θα συνεχίσουμε να είμαστε) ένα υπάκουο εργατικό δυναμικό, υπόδουλο προς όφελος των λίγων, ή αν θα είμαστε σε θέση να αναπτυχθούμε πνευματικά και να παίρνουμε τις δικές μας αποφάσεις, να αναλάβουμε την ευθύνη της δική μας ζωή.

-Δεν χρειάζεται να πω, ο συγγραφέας τείνει να πιστεύει ότι θα πρέπει να επιλέξουμε τη δεύτερη επιλογή. Αλλά μην κάνετε λάθος, υπάρχει αφθονία «ειδικών» που θα σας πούν με κάθε σοβαρότητα ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι απαραίτητοι, οτι η πάρα πολύ ελευθερία θα ήταν επιζήμια για τη δική μας ευημερία.

-Οι Ελεγκτικοί Μηχανισμοί, μας λένε, είναι για το καλό του καθενός από εμάς, και έτσι δεν είναι μικρό το τίμημα για να δώσουμε ένα μέρος από τις ελευθερίες μας (όπως συνεχή σωματική έρευνα σε αεροδρόμια, με τις κινήσεις μας να παρακολουθούνται από ένα «μεγάλο αδελφό» και τα στοιχεία μας να καταγράφονται σε μια Κεντρική Τράπεζα Δεδομένων, αναλύωντας τις επικοινωνίες μας για το πιθανά ανατρεπτικό περιεχόμενο) αν θέλουμε να προστατευόμαστε από την τρομοκρατία; Αλλά τι είναι η τρομοκρατία για να αρχίσουμε με αυτό; Πρόκειται για μια έξυπνη στρατηγική που υποστηρίζεται από τις πιο ισχυρές ομάδες πληροφοριών των «κυβερνήσεων» , που έχουν τεθεί σε λειτουργεία με σκοπό να δεχόμαστε τη συνεχή διάβρωση και καταπάτηση των ελευθεριών μας αφήνωντάς τες στα χέρια της «προστασίας» της αστυνομίας και αντι-τρομοκρατικών δυνάμεων.

-Όπως πάντα, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Αλλά περιμένετε ένα λεπτό, το επιχείρημα αυτό είναι εσφαλμένο, διότι πραγματικά δεν υπάρχει τέλος. Υπάρχουν μόνο τα μέσα. Επιτρέψτε μου να το εξηγήσω αυτό λίγο πιο ξεκάθαρα.

-Όταν κάποιος λέει (ή υπονοεί) ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αυτό προϋποθέτει ότι το τέλος είναι κάτι που γνωρίζουμε και έχουμε συμφωνήσει για αυτό. Τώρα, αν ο κόσμος μας είναι γεμάτος από προπαγάνδα, το οποίο νομίζω ότι είναι αρκετά εύκολο να αποδειχθεί, αν και συχνά δεν ξέρουμε τι να σκεφτούμε την παρούσα στιγμή, πώς θα μπορούσαμε ενδεχομένως να συμφωνήσουμε ως προς ένα τέλος μιας μελλοντικής κατάστασης; Δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακόμη και τον καιρό για περισσότερο από μερικές ημέρες νωρίτερα, πολύ λιγότερο λοιπόν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε μια μελλοντική κατάσταση των ανθρώπινων υποθέσεων. Λογικά επομένως, δεν μπορεί να υπάρξει κανένα μέσο που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για να φτάσουν σε αυτό.

-Τα μέσα ωστόσο, συχνά έχουν άμεσες και πολύ αρνητικές επιπτώσεις στις ζωές μας και δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα που θα μπορούσε να δικαιολογήσει οποιαδήποτε μέσα που μειώνουν τα ατομικά δικαιώματα της επιλογής μας ή οποιαδήποτε άλλα δικαιώματα ή ελευθερίες. Αλλά ας επιστρέψουμε, μετά από αυτή την παρέκβαση, με το θέμα της συζήτησής μας, που είναι στοιχεία ή πληροφορίες.

-Οι πληροφορίες είναι τα πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται για την μάχη που μαίνεται κάτω από την επιφάνεια, τα βλήματα που θέτουν σε κίνδυνο τη λογική μας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ποιά είναι η ουσία τους και πώς να τη θεραπέυσουμε (αξιολογήσουμε), προκειμένου να διατηρήσουμε τη λογικότητά μας και την ικανότητά μας να παίρνουμε αποφάσεις.

• — Ορισμοί —

-Για να καταλάβετε καλύτερα τι πρόκειται να συζητήσουμε, πρέπει να εξηγήσουμε μερικές βασικές ερμηνείες των όρων:

–Πληροφορίες – αυτό είναι μια περιγραφή, περισσότερο ή λιγότερο πραγματική, του παρελθόντος ή του παρόντος γεγονότος ή της ύπαρξης. Τα δεδομένα είναι συνώνυμα. Οι πληροφορίες αποσκοπούν στο να αποτελέσουν, στο μυαλό του αποδέκτη, μια εικόνα ή μια ιδέα για το τι συνέβη ή τι υπάρχει ή υπήρχε κατά το παρελθόν. Η πληροφόρηση είναι διαφορετική από τη γνώση (βλ. παρακάτω) και έχει διαφορετικές αναβαθμίσεις τελειότητας στην περιγραφή της για την πραγματικότητα.

–Πραγματικότητα – αυτό που πραγματικά υπάρχει ή υπήρχε κατά το παρελθόν, και αυτό που πραγματικά συμβαίνει ή έχει συμβεί. Ένας άλλος τρόπος για να ορίσουμε την πραγματικότητα είναι να πούμε ότι είναι αυτό στο οποίο διαφορετικοί άνθρωποι συμφωνούν.

–Αλήθεια – είναι μια τέλεια περιγραφή της πραγματικότητας. Τα απόλυτα είναι ανέφικτα σε αυτόν τον κόσμο της φυσικής ύπαρξης. Η αλήθεια δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα αυτό. Ως εκ τούτου, η απόλυτη αλήθεια μπορεί να προσεγγιστεί ανάλογα με την ποιότητα και την εγκυρότητα της περιγραφής της πραγματικότητας, αλλά καμία περιγραφή δεν μπορεί ποτέ να είναι απόλυτα αληθής ή απόλυτα ψευδής.

–Γνώση – βασίζεται σε πληροφορίες ή/και διορατικότητα. Η γνώση είναι το προϊόν της αξιολόγησης των πληροφοριών και εξαρτάται από την ικανότητα του ατόμου επάνω στον συλλογισμό και την ενόραση. Είναι το καλύτερο συμπέρασμα που το μυαλό του ατόμου μπορεί να φθάσει, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες. Η γνώση είναι ατομική βεβαιότης, αλλά υπόκειται σε αναθεώρηση όταν περισσότερες ή διαφορετικές πληροφορίες γίνονται διαθέσιμες. Ακριβώς όπως δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η απόλυτη αλήθεια, δεν υπάρχει τελική γνώση μέσα στα όρια της φυσικής ύπαρξης.

–Παραπληροφόρηση – είναι οι πληροφορίες που σκόπιμα εισάγονται με ατέλειες, όπως παραλείψεις μικρών κομματιών δεδομένων, αναλήθειες, υπερβολική έμφαση σε κάποια ασήμαντη πτυχή ή όχι αρκετή έμφαση σε κάποιο σημαντικό μέρος των πληροφοριών. Γενικά, παραπληροφόρηση παρέχεται με την πρόθεση να σχηματίζουν, στο μυαλό του αποδέκτη, μια ψευδή αντίληψη της πραγματικότητας, που οδηγεί σε αποφάσεις ή απόψεις που είναι ευνοϊκές για τα κρυμμένα σχέδια του προμηθευτή του. Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την κακή πληροφόρηση (μή σκόπιμα εσφαλμένη πληροφόρηση), που είναι η απλή μετακύλιση των ψευδών πληροφοριών, χωρίς πρόθεση να παραπλανήσουν.

–Λογική – είναι απαραίτητη προκειμένου να αξιολογήσουμε σωστά τις πληροφορίες. Είναι η ικανότητα που μας επιτρέπει να μετατρέψουμε τις πληροφορίες σε γνώση. Η λογική είναι ουσιαστικά συγκριτική. Η προηγούμενη εμπειρία και γνώση συγκρίνεται σε σχέση με τις τρέχουσες πληροφορίες, προκειμένου να καταλήξει σε συμπεράσματα ή να σχηματίσει γνώμη. Ακριβώς όπως η απόλυτη αλήθεια και η απόλυτη γνώση είναι ανέφικτες, η λογική δεν είναι ένα θέμα «μαύρου και άσπρου». Η αληθής/ψευδής λογική του υπολογιστικού πλαισίου δεν είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική αξιολόγηση των δεδομένων. Η λογική πρέπει να επιτρέπει κλίσεις, θα πρέπει να είναι «ασαφής», δυσδιάκριτη, για να αρχίσει την αξιολόγηση της πιο αποτελεσματικά.

• — Ο Μηχανισμός Του Νού —

-Το μυαλό είναι ένα είδος υπολογιστή, μια «λογική μηχανή», που ανήκει σε κάθε άτομο και συνεχώς βρίσκεται σε αναζήτηση για τη γνώση. Οι τράπεζες δεδομένων αυτού του υπολογιστή περιέχουν κάθε πληροφορία που έχει περιέλθει εις την προσοχή μας, καθώς και κάθε εμπειρία που είχαμε κατά τη διάρκεια αυτής της (και πρώην) ζωών. Η χωρητικότητα αποθήκευσης είναι πολύ υψηλότερη από οποιαδήποτε σήμερα διαθέσιμη μνήμη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι αποθηκευμένες πληροφορίες και εμπειρία,  χρησιμοποιούνται σε διάφορα επίπεδα της συνείδησης για να διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων.

-Όταν το μυαλό λειτουργεί καλά, θα έχει άμεσα διαθέσιμα για επιθεώρηση και αξιολόγηση, όλα τα θεμελιωμένα στοιχεία, ταξινομημένα με βάση σχετική σημασία, ταξινομημένα κατά θέμα, ετικέτα για την αξιοπιστία τους ή την έλλειψή τους και σε συνδυασμό με παραπομπές σε άλλα παρόμοια κομμάτια των πληροφοριών. Στην ιδανική περίπτωση, το μυαλό θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να φτάσει τα καλύτερα συμπεράσματα που μπορούν να επιτευχθούν, δεδομένης της διαθέσιμης πληροφορίας. Υπάρχουν ωστόσο διάφορα είδη εμποδίων που μπορεί να μπούν στο δρόμο της σωστής αξιολόγησης.

• — Εμπόδια —

-Το πρώτο από αυτά τα εμπόδια είναι η διαστρεβλωμένη αντίληψη. Ο πόνος είναι ένα είδος της απόσπασης της προσοχής για το μυαλό, τα συναισθήματα μπορεί να θολώσουν την αντίληψη, η κακή (ακούσια) πληροφόρηση μπορεί να ενεργήσει κατά λάθος, στο να το κάνουν να θεωρήσει ώς έγκυρες τις πληροφορίες.

-Ένα άλλο εμπόδιο είναι η απώλεια μνήμης ή η παραμόρφωση. Τα ναρκωτικά, τόσο το επίσημο ιατρικό είδος (ηρεμιστικά και άλλες ψυχοδραστικές ουσίες) και τα παράνομα ναρκωτικά που πωλούνται στους δρόμους (κυρίως το LSD και άλλα παραισθησιογόνα καλούδια) σπέρνουν τον όλεθρο στη μνήμη ενός ατόμου. Αλλά η μνήμη μπορεί επίσης να «απαλειφθεί» από τον παρελθοντικό πόνο και την απώλεια των αισθήσεων, όπως σε ατυχήματα, χειρουργικές επεμβάσεις και τις εμπειρίες που περιέχουν βία.

-Ένα ακόμη στοιχείο για τη λειτουργία του μυαλού είναι η καταπίεση. Αυτό μπορεί να συμβεί, λόγω των πολύ καταπιεστικών συναναστροφών (μέλη της οικογένειας, το αφεντικό, δάσκαλος, κλπ.) ή μπορεί να προκύψει μέσα από την παθητική αποδοχή των δεδομένων από μια πηγή (π.χ. τηλεόραση), η οποία δεν δίνει στο άτομο χρόνο να σκεφτεί τι ελήφθη.

-Και τέλος ένα άλλο μπλοκάρισμα: παραλογισμός ή αδυναμία να εκτιμήσει, εν γένει αποκτάται με την εκπαίδευση. Μια τέτοια αδυναμία έρχεται με ψευδείς «γνώσεις» που έχει λάβει μέσω της εκπαίδευσης, η οποία ενεργεί ως ένας ιός στο ψυχικό λογισμικό του ατόμου, προκαλώντας λάθος αξιολόγηση των δεδομένων και κατά συνέπεια λάθος αποφάσεις. Καθορισμένες ιδέες θα ήταν σε αυτή την κατηγορία.

-Η γνώση, παρεπιμπτόντως, δεν μπορεί να διδαχθεί στα σχολεία ή στα πανεπιστήμια. Το μόνο που μπορεί να διδαχθεί μέσω του οικονομικού κέρδους είναι η δυνατότητα να αποκτηθούν πληροφορίες και να αξιολογηθούν, χρησιμοποιώντας ηχητική αιτιολογία. Γενικά, τα σχολεία μας δεν δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, αλλά επιμένουν στην ενστάλαξη μαζικών δεδομένων στο μυαλό του άτυχου φοιτητή. Σε πολλές περιπτώσεις, η καθοριζόμενη (και συχνά ψευδής) «γνώση» σφυρηλατείται εντός, με αποτέλεσμα την μειωμένη ικανότητα να σκέφτονται για τον εαυτό τους.

• — Λειτουργία Του Νού —

-Έχωντας εξετάσει ορισμένα από τα πιθανά εμπόδια στην ορθή λειτουργία του νού, ας προσπαθήσουμε και να δούμε πώς το μυαλό λειτουργεί όταν δεν παρασύρεται από ψευδείς ή ελλιπεί στοιχεία ή απο παράλογο τρόπο λειτουργίας.

-Φαίνεται ότι ο άνθρωπος δεν έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να καθιερώσει το μηχανισμό της λειτουργίας του νού προσεγγίζωντάς το σε κάποιο ικανοποιητικό βαθμό, αν και σίγουρα όχι λόγω έλλειψης προσπάθειας. Η «Τεχνητή Νοημοσύνη» είναι γύρω για χρόνια και είναι μια προσπάθεια να αντιγράψουμε την ανθρώπινη σκέψη, αλλά έχει πολύ δρόμο να διανύσει πριν μπορέσει να αντιγράψει τις εργασίες του μυαλού μας.

-Το μυαλό δεν σκέφτεται με όρους «αλήθειας» και «ψέυδους». Ζυγίζει τα στοιχεία και αποδίδει μια εκτίμηση της πιθανότητας σε κάθε δοθείσα πληροφορία.

–Η σκέψη του ανθρώπινου μυαλού μπορεί να παρομοιαστεί με έναν ιστό δυνατοτήτων και πιθανοτήτων που αποτελείται από όλα τα διάφορα στοιχεία που λειτουργούν μαζί για να σχηματίσουν τις γνώσεις μας και τις απόψεις μας. Αυτά τα στοιχεία, το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί, έχουν ανατεθεί σε αυτά ότι θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε μια βαθμολογία βεβαιότητας που μπορεί να πάει σε όλη τη διαδρομή από το «πολύ απίθανο» στο «εφικτό», «πιθανό» και «σχεδόν βέβαιο», με ένα μεγάλο αριθμό ενδιάμεσων βημάτων. Αυτή είναι μια κλίμακα διαβάθμισης των πιθανοτήτων, με 50/50 σε μέση (αναποφάσιστο) και βαθμό πιθανότητας έως «σχεδόν βέβαιο», καθώς και με δυνατότητα βαθμών πιθανοτήτων κάτω σε «δεν είναι σχεδόν βέβαιο». Τα στοιχεία που αποτελούν το δίκτυο αυτό είναι, κατά σειρά σπουδαιότητας από την χαμηλότερη στην υψηλότερη:

–Πληροφορίες απο δέυτερο χέρι: Αυτό περιλαμβάνει δεδομένα που λαμβάνονται από αρχεία (βιβλία και άλλα γραπτά έργα, κινηματογραφικές ταινίες, βίντεο, ηχογραφήσεις), εν ολίγοις, όλες τις πληροφορίες με βάση τις παρατηρήσεις ή τις ηχογραφήσεις των άλλων.

-Συμβατική γνώση: («βεβαιότητες» των άλλων που μπορούν να εισαχθούν με την εκπαίδευση ή την σχολική μόρφωση). Αυτοί είναι οι «φυσικοί νόμοι» και οι «επιστημονικές αλήθειες» που διδασκόμαστε στα πρώτα είκοσι περίπου χρόνια της ζωής μας.

-Πληροφορίες από πρώτο χέρι: (οι παρατηρήσεις ή οι εμπειρίες που γίνονται απευθείας από το πρόσωπο). Ταινίες, βίντεο ή ηχογραφήσεις δεν χαρακτηρίζονται ως «πρώτο χέρι», επειδή είναι πάρα πολύ εύκολο να παραποιηθούν.

-Ατομική γνώση: (βεβαιότητες που έχουν φτάσει στο άτομο μέσω της αξιολόγησης των πληροφοριών και της συμβατικής γνώσης, ή μέσω του διαφωτισμού).

-Διαφωτισμός ορίζεται σε αυτό το πλαίσιο ως μια πνευματική εμπειρία του ατόμου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ένα υψηλό βαθμό βεβαιότητας.

-Κανένα από τα τμήματα αυτού του διανοητικού «ιστού της γνώσης» δεν είναι απόλυτα. Η γνώση και η πληροφορία υπόκεινται σε συνεχή επαναξιολόγηση υπό το φως των νέων παρατηρήσεων. Το μυαλό θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένας τρισδιάστατος ιστός της αράχνης, με τα δεδομένα των διαφόρων ειδών και διαφόρων βαθμών βεβαιότητας στα σημεία της σταυροειδούς συνάντησης. Είναι σαν να κρέμεται στον αέρα, κλείνει προσωρινά εδώ και εκεί σε κάποια σχετικά σταθερά σημεία γνώσης, κάθε μέρος διασυνδέεται με όλα τα άλλα.

-Εκτός από την υποδιαίρεση που δίνεται παραπάνω σε σχέση με σημασίες, πληροφορίες και γνώση είναι ταξινομημένες στο μυαλό σε διάφορα θέματα ή τομείς συνάφειας. Τα δεδομένα σε μεγάλο βαθμό διασταυρώνονται και διασταυρώθηκαν σε κάθε περιοχή συνάφειας και σε κάπως μικρότερο βαθμό από το ένα θέμα στο άλλο.

-Η επιβλητική συνείδηση, η βούληση του προσώπου της/του είναι σε θέση να παρακάμψει και να (προσωρινά) «πιέσει» τις πιθανότητες αξιολόγησης, έτσι ώστε να παίξει με πιθανούς εναλλακτικούς τρόπους θεώρησης των πραγμάτων. Εδώ είναι όπου διορατικότητα, έμπνευση και οι ιδέες έρχονται στο προσκήνιο. Οι δημιουργικές και διαισθητικές δυνάμεις της συνείδησης επιτρέπουν ένα πολύ αποτελεσματικό τρόπο συνεχούς επαναξιολόγησης, η οποία είναι η βάση της εφεύρεσης και της δημιουργικής εργασίας. Δείτε επίσης στο πλαίσιο αυτό την έννοια του De Bono γύρω απο την «πλευρική σκέψη», ένας τρόπος για να βγούμε «από το τέλμα», με τις σκέψεις μας.

-Η υπέρμετρη λογική και ευφυΐα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων: Η πρόσβαση στις πληροφορίες, ικανότητα να αξιολογούν τις πληροφορίες, η απουσία παρεμπόδισης απο εκπαιδευτικές προκαταλήψεις και άλλα μπλοκ της ψυχικής λειτουργίας, την ικανότητα επεξεργασίας, και την οδηγητική (ανάγκη) για συνεχή επαναξιολόγηση εκ νέου, καθώς και οι φυσικές διαισθητικές ικανότητες της ατομικής συνείδησης, του άτομο του/της.

-Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι η σχολική εκπαίδευση σήμερα δεν είναι αγώγιμο να κάνει κάποιον ιδιοφυία. Ο λόγος για αυτό είναι, ότι συχνά προκαταλήψεις, οι οποίες έχουν επίσης εντοπιστεί παραπάνω ώς «συμβατική γνώση», θεωρούνται πιο σημαντικές από τη γνώση του κάθε μαθητή ξεχωριστά. Η αμφισβήτηση αυτών των μέσα απο την εκπαίδευση προκαταλήψεων ενεργά αποθαρρύνεται σε σχολεία και πανεπιστήμια, επειδή αμφισβητεί τις πληροφορίες που δόθηκαν από τους καθηγητές. Αυτό δημιουργεί ένα μπλοκ στις νοητικές ικανότητες ενός μαθητή. Η εκπαίδευση γενικά στερείται απο τεχνικές που θα επιτρέψουν σε ένα μαθητή να αξιολογήση τις πληροφορίες.

• — Ο Σχηματισμός Της Γνώσης —

-Η γνώση είναι πραγματικά μια πολύ προσωπική υπόθεση. Όπως προαναφέρθηκε, δεν μπορεί δωθεί εξωγενώς, μέσω της πληροφόρησης, της εκπαίδευσης, ή με άλλο τρόπο. Ακόμη και ότι έχουμε προσδιορίσει ως «συμβατική γνώση» δεν είναι πραγματικά γνώση για το άτομο, μέχρι να ληφθεί χώρια, να το αξιολογήσει εκ νέου και να επανασυναρμολογηθεί με τους προσωπικούς όρους του καθενός. Η συμβατική γνώση μπορεί να είναι πραγματική γνώση για κάποιον άλλο, αλλά για τον μαθητή μας, γίνεται πληροφορίες που πρέπει να αξιολογηθούν προκειμένου να μετατραπεί σε πραγματική γνώση.

-Η ουσιαστική γνώση βασίζεται σε κάποια αξιολόγηση, από το άτομο, απο τα στοιχεία της εμπειρίας, η οποία οδηγεί σε διάφορες διαβαθμίσεις βεβαιότητας. Παραδόξως, φαίνεται ότι η μεγαλύτερη ασφάλεια («βεβαιότητα») προέρχεται από την «θρησκευτική» ή «πνευματική» εμπειρία, μια εμπειρία πραγμάτων που δε σχετίζεται με την φυσική ύπαρξη. Στη συνέχεια, είναι οι παρατηρήσεις απο πρώτο χέρι των περιστατικών του φυσικού κόσμου και το χαμηλότερο στην κλίμακα των αξιών που σχετίζονται με τις εμπειρίες μας από άλλους, είτε άμεσα είτε μέσω κάποιου είδους καταγραφής.

-Η εμπειρία (δεδομένα, πληροφορίες), θα πρέπει να αξιολογείται αντίθετα απο άλλες, παρόμοιες προηγούμενες εμπειρίες και αντίθετα με ότι έχουμε ήδη αποκτήσει ως γνώση.

• — Πώς Να Αξιολογούμε Τις Πληροφορίες —

-Ιστορικά, ο άνθρωπος έχει ζήσει (και αναπτύξει τις πνευματικές σχολές του) σε ένα σχετικά «ειλικρινές» περιβάλλον. Όταν υπήρχε πόλεμος, ξέρατε οτι υπήρχε πόλεμος, και όταν η ειρήνη βασίλευε, ήταν επίσης προφανές. Τα μηνύματα ταξίδευαν σε πολύ αργό ρυθμό και έτσι η παραπληροφόρηση, αν υπήρχε, ταξίδευε πολύ αργά, καθώς και έφτανε σε συγκριτικά λίγους ανθρώπους.

-Ήταν δυνατόν να εκτιμηθεί η αλήθεια του κάθε μηνύματος με δύο απλές δοκιμές: Πρώτον, συγκρίνοντας ένα κομμάτι των πληροφοριών με άλλες πληροφορίες ήδη γνωστές, ψάχνωντας για ασυμβατότητες και το δεύτερο, ψάχνωντας για άλλες πληροφορίες που θα επιβεβαιώνουν την πρώτη. Έτσι έχουν τα μυαλά μας συνηθίσει να λειτουργούν και η μέθοδος ήταν αρκετά επιτυχής.

-Σήμερα, πρέπει να κοιτάξουμε για έναν καλύτερο τρόπο αξιολόγησης των πληροφοριών, γιατί συνήθως τα δεδομένα χειραγωγούνται και η παραπληροφόρηση είναι αρκετά διαδεδομένη. Πληροφορίες εφευρίσκονται για να ταιριάξουν διαφορετικά συμφέροντα, είναι προσαρμοσμένα να επηρεάσουν τη σκέψη μας με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Η έλευση της λεγόμενης «κοινωνίας της πληροφορίας» καθιστά την ανάπτυξη ενός νέου όπλου της ψυχικής αυτοάμυνας μια πρώτη ανάγκη.

-Το μυαλό αξιολογεί την αλήθεια των πληροφοριών από τη σύγκριση. Διατηρεί κομμάτια πληροφοριών σε «αναστολή», ας το πούμε έτσι, έως ότου έρθει ένα άλλο κομμάτι συγκρίσιμων πληροφοριών, που είτε επιβεβαιώνει είτε έρχεται σε αντίθεση με το πρώτο κομμάτι. Αυτό είναι που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αξιολόγηση από «πολλαπλές πηγές». Αν ακούμε το ίδιο πράγμα από διάφορες πηγές, αυτό αυξάνει την αξία της πειστικότητας του.

-Όπως προαναφέρθηκε, αυτό ήταν εφαρμόσιμο στο παρελθόν, αλλά έχει γίνει μία αχίλλειος πτέρνα στο σημερινό περιβάλλον. Η προπαγάνδα παραλληλίζει ακριβώς τον τρόπο αξιολόγησης του μυαλού, και εκμεταλλεύεται μια βασική αδυναμία της σκέψης μας. Κάποια ιστορία μπορεί να καταλήξει να γίνει «κοινή γνώση», μόνο και μόνο επειδή επαναλαμβάνεται από τόσες πολλές διαφορετικές πηγές. Αλλά αντικειμενικά, δύο ή περισσότερα ψευδή δημοσιεύματα δεν κάνουν ένα γεγονός. Κάνουν πιο δύσκολο το να γνωρίσουμε την αλήθεια.

• — Αξιολόγηση Από Παραλογισμό —

-(Η αξιολόγηση από παραλογισμό προτάθηκε για πρώτη φορά από τον L.Ron Hubbard το 1970 στο κλασικό του «Σειρά δεδομένων» επιστολές πολιτικής).

-Τι πρέπει να κάνουμε, πώς μπορούμε να βρούμε τι είναι πραγματικά σωστό και τι έχει απόκλιση; Πώς μπορούμε να απορρίψουμε τις πολυάριθμες «πολλαπλές πηγές» αναληθειών που θέτουν ως γεγονός; Πρέπει να κάνουμε χρήση των σημείων που κάνουν κάτι παράλογο, προκειμένου να αξιολογήσουμε την αλήθεια-περιεχόμενο των δεδομένων.

-Αυτό δεν είναι κάτι που έρχεται εύκολα, μην κάνετε λάθος. Χρειάζεται κάποια εκπαίδευση για να βρείτε τον παραλογισμό στις πληροφορίες αλλά μόλις το κάνετε, ποτέ δεν θα δείτε τον κόσμο με τα ίδια μάτια ξανά.

• -Μερικά από τα σημαντικότερα σημεία του παράλογου είναι:

-Αντικρουόμενες εκθέσεις: Ο Γιάννης λέει ένα πράγμα και η Μαίρη λέει κάτι άλλο. Τι σημαίνει αυτό; Ένας ή και οι δύο δεν λένε την αλήθεια. Δεν μπορούμε απλά να επιλέξουμε ποιον από τους δύο να πιστέψουμε. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις δύο εκθέσεις ως άνευ αξίας, έως ότου είμαστε σε θέση να ανακαλύψουμε για τον εαυτό μας, να επιβεβαιώσουμε ή να απορρίψουμε τις πληροφορίες.

-Παραλείψεις: Η εφημερίδα γράφει ότι μια φτωχή χώρα έλαβε μόλις 30 εκατομμύρια δολάρια σαν «αναπτυξιακή βοήθεια» και δείχνει ότι η ακραία φτώχεια βασιλεύει στην πρωτεύουσα της χώρας, κατηγορώντας την τοπική κυβέρνηση για κακοδιαχείριση της διεθνούς βοήθειας. Η έκθεση παραλείπει ότι η χώρα πληρώνει 70 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε τόκους εξωτερικών δανείων και ότι η «ενίσχυση» θα πάει κατ ‘ευθείαν στις πιστώτριες τράπεζες που καταβάλουν αυτόν τον τόκο, αντί να δαπανώνται για την καλυτέρευση των οικονομικών συνθηκών του τοπικού πληθυσμού. Οι παραλείψεις είναι πολύ δύσκολο να εντοπίστούν, και μπορεί να αλλάξουν εντελώς την έννοια κάποιου κομματιού των πληροφοριών.

-Ψεύδη: Πολιτικός λέει «ο πληθωρισμός είναι κάτω» όταν στην πραγματικότητα οι στατιστικές «προσαρμόζονται» για να κάνουν τη κυβέρνηση να δείχνει σωστή. Χρειάζεται πρακτική να πιάστει το ψεύδος. Κανονικά οι αριθμοί «διορθώνονται» αργότερα, όταν κανείς δεν θυμάται τον πρώτο ισχυρισμό πια.

-Λάθος έμφαση: Μακροσκελές άρθρο στην εφημερίδα. Μια εξωπραγματική λεπτομέρεια αναφέρεται στην τελευταία παράγραφο, που οι άνθρωποι συνήθως φτάνουν, εκτός αν είναι πολύ πειθαρχημένοι στην ανάγνωσή τους και ενδιαφέρονται πολύ για την όλη ιστορία.

-Εκτός Σειράς: «Περάσαμε 3 εκατομμύρια δολάρια σε ένα νέο κατασκευαστικό έργο – Διαπιστώθηκε ότι το έργο δεν ήταν εφικτό.». Φαίνεται ότι οι δημόσιες διοικήσεις συχνά κάνουν πράγματα εκτός σειράς. Εν τω μεταξύ, 3 εκατομμύρια δολάρια έχουν εξαφανιστεί και γεμίζουν τις τσέπες κάποιου.

-Υπάρχουν βέβαια άπειρες παραλλαγές και συνδυασμοί αυτών των παράλογων σημείων. Άλλοι μπορεί να υπάρχουν. Το τι είναι σημαντικό για εμάς είναι, να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτά τα παράλογα στην αξιολόγηση των πληροφοριών μας.

-Κάθε φορά που βλέπουμε ένα από αυτά τα παράλογα σημεία – και δεν υπάρχει πραγματικά καμία έλλειψη αυτών στις πληροφορίες που μας δίνονται κάθε μέρα – θα πρέπει να το κοιτάξουμε συνειδητά και να προσπαθήσουμε να το ακολουθήσουμε. Μην κουνάτε το κεφάλι σας και πηγαίνετε στο δρόμο σας. Διερεύνηση. Το ένα πράγμα οδηγεί στο άλλο.

-Πολύ σύντομα θα δείτε πίσω απο το πέπλο αυτό που περνά για πληροφορίες αυτές τις μέρες και θα είστε σε θέση να φτιάξετε τη δική σας άποψη ως προς τις προθέσεις των φορέων παροχής των εν λόγω πληροφοριών. Θα καταλάβετε επίσης πολλά από τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω σας και οτι δεν βγάζουν κάποιο ακριβές νόημα.

-Όπως είπα και στην αρχή αυτού του άρθρου, το διακύβευμα του παιχνιδιού είναι υψηλό. Αν σας αρέσει να είστε σκλάβοι, απορροφήστε όλες τις πληροφορίες που σας προσφέρονται, χωρίς κριτική ανάλυση. Πάρτε τις διακοπές σας μία φορά το χρόνο, για να ξεφύγετε από όλα, στη συνέχεια επιστρέψτε και ανασκουμπωθείτε για άλλη μια χρονιά. . .

 

-Αν εκτιμάτε την ελευθερία σας, ξεκινήστε δίνοντας προσοχή στα παράλογα της πληροφόρησης. Ξεκινήστε να αμφισβητήτε τα πάντα, εκτός αν μπορείτε να το επιβεβαιώσετε με την προσωπική παρατήρηση και να σχηματίσετε τη δική σας προσωπική άποψη. Θα διαπιστώσετε ότι η ζωή σας αποκτά μια εντελώς νέα προοπτική. Καλή τύχη.

Josef Hasslberger

Idea: January 1998 – Salvador de Bahia

Finished writing: March 1998 – Rome

For further reading:

See also «Truth Suppression Techniques» by H. Michael Sweeney

Ψυχολογικά Πειράματα Κοινωνικής Συμπεριφοράς

Ολόκληρο το Άρθρο βρίσκεται στον εξής σύνδεσμο :

• Ψυχολογικά πειράματα κοινωνικής συμπεριφοράς.

(…) Ασφαλώς, οφείλουμε να έχουμε πάντα κατά νου ότι αυτές οι έρευνες και μετρήσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς γίνονται μέσα σε μια καταπιεστική κοινωνία, όπου ως ένα βαθμό ο άνθρωπος έχει αλλοιωθεί και αλλοτριωθεί από το εξουσιαστικό συρφετό.

Το 1964, ένα ιδιόμορφο έγκλημα διαπράχθηκε στη Ν. Υόρκη, το οποίο λειτούργησε καταλυτικά για τους ψυχολόγους Τ. Ντάρλει και Μ. Λατανέ, που ήθελαν να ερευνήσουν τη συμπεριφορά των αυτοπτών μαρτύρων. Οι ίδιοι επινόησαν μια αλληλουχία πειραμάτων με τα οποία εξέτασαν τις αναγκαίες συνθήκες υπό τις οποίες οι άνθρωποι αγνοούν τη κραυγή κάποιου άλλου για βοήθεια, καθώς και τις συνθήκες που πρυτανεύει το πνεύμα ευσπλαχνίας. Το συμβάν-αφορμή για την έρευνα είχε ως εξής: Ήταν Παρασκευή 13 Μαρτίου 1964 και η 20χρονη Κάθριν Τζενοβέζε, επέστρεφε από τη νυχτερινή της βάρδια στο μπαρ όπου εργαζόταν. Στάθμευσε το αυτοκίνητο της και κατευθύνθηκε προς το σπίτι της, στη θέα του υπόπτου άλλαξε κατεύθυνση και πήγε προς τον τηλεφωνικό θάλαμο. Εκεί την πρόλαβε ο δράστης όπου την μαχαίρωσε. Η Κάθριν φώναζε: «Με μαχαίρωσαν. Σας παρακαλώ, βοηθήστε με! Σας παρακαλώ! Βοήθεια!». Αμέσως φώτα άνοιξαν από τα σπίτια σε αυτή τη γειτονιά του Κουίνς και κάποιος φώναξε από το παράθυρο: «Άσε ήσυχο το κορίτσι». Ο δράστης Γ. Μόουζλι αργότερα είπε κατά τη διάρκεια της δίκης, ότι είδε τα φώτα αλλά αισθάνθηκε ότι κανείς δεν θα κατέβαινε τις σκάλες. Ο Μόουζλι απομακρύνθηκε προσωρινά, η Κάθριν σύρθηκε μέχρι την είσοδο κάποιου βιβλιοπωλείου. Τα φώτα έσβησαν και ο Μόουζλι ξαναεπέστρεψε. Επιτέθηκε πάλι με μαχαίρι. Φωνές επίκλησης για βοήθεια από την Κάθριν, τα φώτα ξανάναψαν, ο Μόουζλι υποχώρησε. Αλλά και πάλι κανείς δεν κατέβηκε κάτω, τα φώτα έσβησαν και ο δράστης γύρισε και πάλι για να αποτελειώσει το θύμα και να ασελγήσει πάνω της.

Το συγκεκριμένο έγκλημα έλαβε χώρα μεταξύ 3:15 έως 3:50 πμ, επρόκειτο για τρεις αλλεπάλληλες ξεχωριστές επιθέσεις παρατεταμένης διάρκειας, παρουσία κραυγών που ζητούσαν βοήθεια. Οι αυτόπτες μάρτυρες, οι οποίοι άναψαν τα φώτα ήταν στο σύνολο τους 38, και οι οποίοι μετά το συμβάν πήγαν και πάλι για ύπνο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν ωσεί παρόντες. Τις επόμενες βδομάδες από το έγκλημα, επιστολές αναγνωστών κατέφθαναν στις εφημερίδες που ζητούσαν την τιμωρία των αυτοπτών μαρτύρων. Οι δυο ερευνητές του πειράματος αναρωτήθηκαν για ποιο λόγο δεν βοήθησε κανείς, ήταν η απάθεια ή επέδρασαν άλλες ψυχολογικές δυνάμεις; Διάφοροι επιστήμονες ανέφεραν ότι έφταιγε η τηλεόραση, άλλοι η «συναισθηματική άρνηση» λόγω του σοκ που υπέστησαν και άλλοι διατύπωσαν ψυχαναλυτικές εξηγήσεις.

Οι Ντάρλει και Λατανέ δεν πείστηκαν από τις εξηγήσεις που δοθήκαν, εν μέρει επειδή υπήρχαν πειραματικοί κοινωνικοί ψυχολόγοι, όπως ο Μίλγκραμ, που πίστευαν λιγότερο στη δύναμη της προσωπικότητας παρά στη δύναμη των καταστάσεων. Έτσι οι δύο τους σχεδίασαν ένα πείραμα στο NYUnivercity όπου προσέλαβαν ανυποψίαστους φοιτητές να συμμετάσχουν σε μια μελέτη, η οποία θα αφορούσε στην προσαρμογή των φοιτητών στην πανεπιστημιακή ζωή της πόλης. Φυσικά, αντί για φόνο οι ερευνητές έκαναν αναπαράσταση μιας επιληπτικής κρίσης. Στο αρχικό πείραμα συμμετείχαν 59 γυναίκες και 13 άνδρες, καθισμένοι σε ανεξάρτητα δωμάτια χωρίς οπτική και λεκτική επαφή μεταξύ τους. Ο κάθε συμμετέχων έπρεπε να περιμένει την σειρά του να μιλήσει κατά την οποία είχε χρόνο δύο λεπτών ομιλίας. Ο συμμετέχων πίστευε ότι στα γύρω δωμάτια βρίσκονταν άλλοι εθελοντές-φοιτητές, οι οποίοι μιλούσαν, κάτι το οποίο δεν ίσχυε αφού οι ομιλίες ήταν μαγνητοσκοπημένες. Στην πρώτη ηχογραφημένη φωνή που ακούστηκε ήταν εκείνη του υποτιθέμενου επιληπτικού, ο οποίος «παθαίνει» κρίση και ζητάει βοήθεια. Ο συμμετέχων είχε τη δυνατότητα να σηκωθεί από τη θέση του, να κατευθυνθεί στον επόπτη και να ζητήσει τη παροχή βοήθειας. Το ποσοστό που έπραξε αυτό είναι μόλις 31%. Εν συνεχεία τροποποίησαν λίγο το μέγεθος των «ομάδων». Όταν οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι βρισκόταν σε μια ομάδα άνω των τεσσάρων ατόμων, ήταν απίθανο να ζητήσουν βοήθεια για λογαριασμό του θύματος. Από την άλλη το 85% των συμμετεχόντων που πίστευαν ότι αποτελούσαν μέρος μιας δυάδας με τον επιληπτικό φοιτητή, αναζήτησε βοήθεια εντός τριών λεπτών.

Συνεπώς, η σχέση ανάμεσα στο μέγεθος της ομάδας και τη συμπεριφορά παροχής βοήθειας είναι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα από τη σχέση ανάμεσα στη χρονική διάρκεια και τη παροχή βοήθειας. Ίσως πιστεύετε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ομάδα τόσο πιο ενεργητικός γίνεται κανείς και ότι είναι πιθανότερη η παροχή βοήθειας. Το συγκεκριμένο πείραμα αμφισβητεί αυτή τη δυνατότητα, όπως και το ρητό της εξελικτικής θεωρίας σχετικά με την ασφάλεια που παρέχει ο αριθμός των παρευρισκομένων. Επίσης από τα συμπεράσματα του πειράματος προκύπτει ότι οι συμμετέχοντες που δεν αντέδρασαν δεν ήταν απαθή (παρουσίασαν ταχυκαρδία, στρες κ.ά.) αλλά βρίσκονταν σε κατάσταση αναποφασιστικότητας και σύγκρουσης. Επί πλέον για πρώτη φορά αντιλήφθηκαν το φαινόμενο που ονόμασαν «διάχυση ευθύνης». Όσο περισσότερα άτομα παρίστανται ως μάρτυρες σε κάποιο γεγονός, τόσο λιγότερο υπεύθυνο αισθάνεται το κάθε άτομο γιατί η ευθύνη κατανέμεται ισομερώς. «Είμαστε ζώα που έχουν καταδικαστεί να ζουν μ’ ένα εγκεφαλικό φλοιό ο οποίος έχει αναπτυχθεί τόσο πολύ σε σχέση με τον αρχέγονο εγκέφαλο μας μέχρι σημείου να συνθλίβονται το ένστικτο και το επακόλουθο του –η κοινή λογική».

Εν συνεχεία, οι ερευνητές προχώρησαν σε ένα ακόμη πείραμα. Μέσα σ’ ένα δωμάτιο με αγωγούς εξαερισμού οι ψυχολόγοι τοποθέτησαν δύο φοιτητές-ηθοποιούς και έναν ανυποψίαστο συμμετέχοντα. Οι τρεις τους θα συμπλήρωναν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την πανεπιστημιακή ζωή. Αρκετά λεπτά μετά την έναρξη του πειράματος, αβλαβής καπνός θα διοχετεύονταν από τους αεραγωγούς μέσα στην αίθουσα. Τότε οι δυο ηθοποιοί θα παρέμεναν ψύχραιμοι και αδιάφοροι, παρότι η ατμόσφαιρα γινόταν θολή και αποπνικτική, προκαλούσε ερεθισμό και μερικοί άρχισαν να βήχουν. Από το σύνολο των συμμετεχόντων στο πείραμα (72 άτομα), μόνο ένα ενημέρωσε εντός τεσσάρων λεπτών ακόμη τρία μέχρι το τέλος της διεξαγωγής του πειράματος. Και όλα αυτά ενώ τα μαλλιά και τα χείλη των συμμετεχόντων ήταν κάτασπρα από το στρώμα αιθάλης…

Είναι πιθανό, αυτό το πείραμα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο «να καταδεικνύει την καθαρή τρέλα που υπάρχει στα μύχια των ανθρώπινων όντων, μια τρέλα που αντιστέκεται τόσο σθεναρά στην κοινή λογική κάνοντάς μας να προτιμούμε να θέτουμε τη ζωή μας σε κίνδυνο παρά να ενεργούμε αντίθετα με αυτό που κάνουν όλοι, να δίνουμε δηλαδή μεγαλύτερη αξία στα κοινωνικά πρότυπα απ’ ότι στην επιβίωση μας». Οι τρόποι συμπεριφοράς δεν είναι κάτι το επιπόλαιο, είναι πολύ ισχυρές καταστάσεις που μπορούν να αλλοιώσουν και να διαφοροποιήσουν αρχέγονες όψεις. Όταν οι ερευνητές τροποποίησαν το πείραμα κατά τρόπο ώστε ο ανυποψίαστος συμμετέχων να είναι μόνος του στην αίθουσα, σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες εξέλαβαν την ιστορία του καπνού ως κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κι ανέφεραν το γεγονός αμέσως. Συνεπώς, μια βασική παρατήρηση που μπορούμε να κάνουμε, είναι ότι το ανθρώπινο είδος των πόλεων παρακινείται από τη μίμηση, άρα ακολουθεί το πλήθος, τη μάζα είτε αυτό αφορά εκλογική πελατεία είτε «κινηματικά» πρόβατα. Μίμηση, δηλαδή, χειραγώγηση, υπακοή, εκτέλεση. Συμπεριφορές που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε τρόπους και καταστάσεις ζωής όπου οι κοινωνικές δομές είναι πολύπλοκες, πολυπληθείς, εξαρτησιογόνες και ιεραρχικές. Τα πειράματα αυτά καταδεικνύουν με απλό τρόπο, ότι πολλές φορές ο σημερινός άνθρωπος δεν σκέφτεται λογικά αλλά μιμητικά και πρωταρχικά κοινωνικά αποδεκτά. Ακόμη και όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’70 φοιτητές παρακολούθησαν σε βίντεο τα πειράματα των Ντάρλει και Λατανέ, γνωρίζοντας όλη τη μεθοδολογία, ναι μεν το ποσοστό αντίδρασης τους και παροχής βοήθειας, ήταν διπλάσιο αλλά και πάλι υπήρχε ποσοστό αδρανοποίησης και αβουλίας λόγω μιμητισμού.

Αντιλαμβανόμαστε, επίσης, τον χειραγωγικό ρόλο που μπορούν να παίξουν εύκολα τα ΜΜΕ κατασκευάζοντας πρωτίστως μια πλαστή εικόνα του κοινωνικού συνόλου, συγκεκριμενοποιώντας τάσεις και καταστάσεις κατά το δοκούν και αποσιωπόντας άλλες. Αν τα ΜΜΕ περιγράφουν ένα γεγονός ως «μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος», τότε ο πολίτης θεωρεί αυτόματα το συγκεκριμένο γεγονός ως σημαντικό, ενώ ο ίδιος σε άλλη περίπτωση ίσως θεωρούσε σημαντικό ένα άλλο γεγονός. Το ίδιο ασφαλώς ισχύει και για τα ιντερνετικά δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, όπου μπορούν να κατευθύνουν τη σκέψη, αντίδραση και δράση των ανθρώπων σε συγκεκριμένες εκτονωτικές καταστάσεις. Και εκτός των άλλων, το άτομο συχνά θεωρεί ότι συμμετέχει στη διαμόρφωση μιας ωφελιμιστικής κατάστασης πατώντας απλά πάνω στις ετικέτες και τα εικονίδια like και προώθηση. Έτσι, αντί να χρησιμοποιείται το μέσο για κάποιο σκοπό, καταλήγει ο χρήστης να είναι το θύμα τόσο του μέσου όσο φυσικά και του σκοπού.

Αναρχικός Πυρήνας Χαλκίδας

Πηγές:

1. Lauren Slater, Το κουτί της ψυχής, εκδ. οξύ

2. Σημειώσεις για τον ψυχιατρικό φασισμό, Don Waitz, Toronto, Ontario

Από τη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 109, Οκτώβριος 2011

πηγή: anarchypress