ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ | ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΖΕΝΙΘ

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ | ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΖΕΝΙΘ.

 

Γράφει ο Κλεάνθης Γρίβας

Η Ριζική Ρήξη: «Έδοξε τη Βουλή και τω Δήμω»

Γύρω στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., στην Αθήνα, μια πόλη στο βραχώδες νοτιανατολικό άκρο της Ευρώπης, έμελλε να πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας μια ριζική ρήξη από την οποία αναδύθηκε η εκπληκτική ιστορική δημιουργία μιας πολιτικής κοινότητας που αντλούσε τη νομιμοποίησή της από τον ίδιο τον εαυτό της, περιβαλλόμενη από έναν ωκεανό δουλοκτητικών θεοκρατικών καθεστώτων που αντλούσαν τη νομιμοποίησή τους από την αναφορά τους σε κάποια υπερβατική δύναμη.

Απαρχή της διαδικασίας που οδήγησε σ’ αυτή τη ρήξη υπήρξε η νομοθεσία του Σόλωνα (592/1 π.Χ.), κρίσιμη στιγμή της ήταν οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη (508/6 π.Χ.) και τελικό της αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία «μιας πραγματικά πολιτικής κοινότητας, με την έννοια μιας κοινωνίας που τα μέλη της θέλουν να επωμιστούν και αναλαμβάνουν την ευθύνη της ρύθμισης των κοινωνικών τους σχέσεων, αντλώντας τη νομιμοποίησή τους από τον ίδιο τους τον εαυτό»,1 στον πυρήνα της οποίας βρίσκεται η ελεύθερη πόλις, ο πολίτης και ο δήμος.

Η ελεύθερη πόλις, σύμφωνα με τον μοναδικό ορισμό του Θουκυδίδη, είναι αυτόνομος, αυτόδικος και αυτοτελής: «Aυτόνομος σημαίνει ότι δίνει η ίδια τον εαυτό της τους νόμους. Αυτόδικος σημαίνει ότι τα δικά της δικαστήρια που αποτελούνταν από κληρωτούς δικαστές, αποφασίζουν για όλες τις αμφισβητήσεις που μπορούν να προκύψουν.2 Και αυτοτελής σημαίνει ότι αυτοκυβερνάται, δηλαδή ότι όλες οι βασικές αποφάσεις της πολιτικής ζωής της κοινότητας, για εσωτερικά και εξωτερικά θέματα, παίρνονται από την Εκκλησία του δήμου: πόλεμος, ειρήνη, συμμαχίες, δημόσια έργα, κ.α. Η αρχαία ελληνική κοινότητα είναι Πόλις, Πολιτεία και όχι κράτος».3

Ο πολίτης, όπως προσδιορίζεται από τον Αριστοτέλη, είναι εκείνος που μετέχει κρίσεως και αρχής.4 «Μετέχω στην κρίση σημαίνει ότι συμμετέχω άμεσα στην δικαστική εξουσία και την απονομή της δικαιοσύνης και μετέχω στην αρχή σημαίνει ότι συμμετέχω άμεσα στην κυβερνητική εξουσία.»5

Ο δήμος υποδηλώνει ένα ειδικό τρόπο οργάνωσης της πολιτικής ζωής της πόλεως η οποία ορίζεται ως ένα σύνολο ελεύθερων πολιτών που αποφασίζουν, όπως προκύπτει από τη χρήση του «έδοξεν τη βουλή και τω δήμω» στο τυπικό όλων των δημοσίων εγγράφων. Αποτελείται από το σύνολο των ενηλίκων αρρένων ελευθέρων Αθηναίων. «Ο δήμος είναι κύριος των πάντων, και τα πάντα διοικεί με τα ψηφίσματα και με τα δικαστήρια όπου ο ίδιος κατέχει την εξουσία»,6και ασκεί την εξουσία ως άμεση δημοκρατία, δηλαδή την ασκεί απευθείας ο ίδιος χωρίς «αντιπροσώπους».

Ο αττικός δήμος ήταν μια κοινότητα με ανεξάρτητη διοίκηση σε ό,τι αφορούσε τα τοπικά θέματα. Ο πληθυσμός του αποτελούνταν από τους πολίτες,7 τους μέτοικους και τους δούλους. Οι αποφάσεις για όλα τα τοπικά θέματα λαμβανόταν από την αγορά του δήμου και ο δήμαρχος φρόντιζε για όλες τις «εν δήμω λειτουργίες». Ο δήμος έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κλήρωση8 των αρχών της πολιτείας: Κάθε δήμος πρότεινε στη φυλή έναν αριθμό δημοτών (που ήταν ανάλογος με το μέγεθός του) για την εκλογή των 50 βουλευτών που θα μετείχαν στη φυλετική ομάδα της βουλής των 500 κάθε χρόνο.9

Μια τέτοια πολιτική κοινότητα, ακριβώς επειδή αντλούσε τη νομιμοποίησή της από τον εαυτό της και μόνο, μπορούσε να υφίσταται μέσα από μια διεργασία διαρκούς αυτοθέσμισης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούσε να έχει μια συγκεκριμένη τελική πολιτική μορφή η οποία διαμορφώθηκε μια για πάντα αλλά να βρίσκεται σε μια συνεχή αυτόδημιουργία και αναδημιουργία, συγχρόνως. Γιατί «η αυτοθέσμιση δεν είναι κατάσταση, είναι διαδικασία που εκφράζεται ως δραστηριότητα μεταβολής των “βασικών”, “καταστατικών” και “συνταγματικών” νόμων (δηλαδή, της πολιτείας) και των άλλων θεσμών, όχι όλων συλλήβδην και ταυτοχρόνως αλλά σταδιακά, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις περιστάσεις».10

Κοινωνική Και Οικονομική Βάση: Οι Ανεξάρτητοι Μικροπαραγωγοί

Οι σημαντικές πολιτικές αλλαγές που συντελέστηκαν στο σύμπαν της ελληνικής πόλεως, δεν είναι προϊόν διαπάλης ανάμεσα σε αφέντες και δούλους αλλά ανάμεσα σε ελεύθερους πολίτες, πλούσιους γαιοκτήμονες και φτωχούς αγρότες και τεχνίτες, ανάμεσα σε πιστωτές και οφειλέτες, πράγμα που διαπιστώνει ο Καρλ Μάρξ ήδη από το 1867 όταν γράφει ότι: «η πάλη των τάξεων στον αρχαίο κόσμο, κινείται κυρίως με τη μορφή της πάλης ανάμεσα σε πιστωτές και οφειλέτες».11

Στην περίοδο που προαναγγέλλει τις αλλαγές που, βαθμιαία, θα μορφοποιήσουν την άμεση δημοκρατία ως μορφή διακυβέρνησης, η πραγματική κοινωνικο-οικονομική βάση της αρχαίας δημοκρατικής πολιτείας δεν ήταν η δουλεία αλλά η κοινότητα των ανεξάρτητων μικροπαραγωγών (αγρότες, τεχνίτες, έμποροι). Όπως γράφει ο Μαρξ, αποτιμώντας αυτή την περίοδο: «Το μικρό νοικοκυριό του αγρότη και η ανεξάρτητη επιχείρηση του χειροτέχνη (που και τα δυο αποτελούν εν μέρει τη βάση του φεουδαρχικού τρόπου παραγωγής και, εν μέρει, ύστερα από τη διάλυσή του, εμφανίζονται δίπλα στην κεφαλαιοκρατική επιχείρηση) αποτελούν ταυτόχρονα την οικονομική βάση των κοινωνιών της κλασικής αρχαιότητας στα καλύτερά τους χρόνια».12

Eκατό χρόνια αργότερα, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ίσως ο πλέον οξυδερκής και βαθυστόχαστος μελετητής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στη σύγχρονη εποχή, θα υποστηρίξει ότι: «Όταν μέσα στην ελληνική πόλη εμφανίζονται οι πρώτες τάσεις του Δήμου να πολεμήσει την ολιγαρχία και την αριστοκρατία, οι πόλεις δεν ζουν από τη δουλεία. Πρόκειται για αγροτικές περιοχές, σχεδόν αυτάρκεις από την άποψη της γεωργικής καλλιέργειας, που επεκτείνονται γύρω από το άστυ, την οχυρωμένη πόλη με τους τεχνίτες, τις αρχές, το πολιτικό κέντρο και ένα μέρος των ναών (το άλλο βρίσκεται στην ύπαιθρο). Μερικοί, και μόνο μερικοί, από τους οίκους που συγκροτούν τον συνολικά εργαζόμενο πληθυσμό διαθέτουν ένα, δύο ή τρεις δούλους. Όταν γίνεται η μεγάλη δημοκρατική επανάσταση υπό την ηγεσία του Κλεισθένη (508-506), η Αθήνα δεν στηρίζεται στη δουλεία αλλά στην εργασία των ανεξάρτητων μικροπαραγωγών: αγροτών, τεχνητών και εμπόρων».13

Η Νομοθεσία του Σόλωνα

Η νομοθεσία του Σόλωνα ήταν προϊόν της βαθιάς κοινωνικής κρίσης που μάστιζε την Αθήνα στα τέλη του 6ου αιώνα και σηματοδότησε την απαρχή της διαδικασίας εκδημοκρατισμού της πολιτικής και κοινωνικής ζωής που κατέληξε στη διαμόρφωση του δημοκρατικού πολιτεύματος που είναι γνωστό ως άμεση δημοκρατία.

Στα χρόνια που προηγήθηκαν του Σόλωνα, σημειώθηκε μια γρήγορη αύξηση του πληθυσμού και, συγχρόνως, μια μείωση των παραγωγικά εκμεταλλεύσιμων περιοχών της Αττικής, με αποτέλεσμα να προκληθεί μια χρόνια διπλή αναντιστοιχία:

α) Ανάμεσα στους πλούσιους γαιοκτήμονες που κατείχαν τα πάντα και τους φτωχούς αγρότες που εξαρτιόταν από τα δάνεια που έπαιρναν απ’ τους γαιοκτήμονες.

β) Ανάμεσα στην αυξανόμενη ζήτηση των αγροτικών διατροφικών προϊόντων και στη μειούμενη προσφορά τους.

Συνέπεια αυτής της κατάστασης ήταν, μεταξύ άλλων, οι γαιοκτήμονες να επιβάλλουν την κατάργηση των μη-εντόκων και μη-ενυπόθεκων δανείων που ίσχυαν μέχρι τότε και την αντικατάστασή της από έντοκα και ενυπόθεκα δάνεια που συνάπτονταν με υποθήκευση ακινήτων, υλικών αγαθών και των σωμάτων των δανειζόμενων. Έτσι, ένα όλο και αυξανόμενο μέρος του πληθυσμού της πολιάδας κοινότητας των Αθηναίων έχανε την ιδιότητα του πολίτη14 και ξέπεφτε στην κατάσταση του δούλου που, πολλές φορές, πουλιόνταν και σε ξένους.

Σ’ αυτή την ιστορική στιγμή που εγκυμονούσε έναν άμεσο κίνδυνο εμφυλίων συρράξεων, εξαιτίας των συνθηκών κοινωνικής αστάθειας και του αναβρασμού που επικρατούσε στις τάξεις των θυμάτων αυτής της κατάστασης,15παρεμβλήθηκε ο Σόλωνας ο οποίος διατύπωσε ένα σύνολο ιδεών για την υπέρβαση της κρίσης.

Ο Σόλων ανήκε στην αθηναϊκή αριστοκρατία ως μέλος του γένους των Μεδοντιδών. Δεν κατείχε πλούτο. Είχε ταξιδέψει και διευρύνει ορίζοντες της σκέψης. Διακρίθηκε ως πολίτης και πατριώτης. Και καλλιέργησε τον ποιητικό λόγο διαμέσου του οποίου έκφραζε συναισθήματα, ηθικές αξίες και πολιτικές ιδέες.16

Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι η υφιστάμενη κατάσταση και το νομιμοποιητικό της περίβλημα ήταν άδικη και νοσογόνα, ο Σόλων, εξελίχθηκε σε κατήγορο του άδικου πλουτισμού και της ανομίας που διχάζουν και καταστρέφουν την κοινωνία και αναμείχθηκε στην πολιτική όταν φάνηκε ότι οι απόψεις του άρχισαν να γίνονται αποδεκτές από ένα, διαρκώς αυξανόμενο, αριθμό πολιτών. Η ουσιαστική πολιτική του παρέμβαση αρχίζει με την εκλογή του στο αξίωμα του άρχοντα για το έτος 594/3 π.Χ.17 και κορυφώνεται με τη δημοσίευση των θεσμικών Νόμων το 592/1 π.Χ., εξαιτίας των οποίων ονομάστηκε νομοθέτης. Ο Σόλων,

1. Στο οικονομικό πεδίο:
   1. Παράγραψε τα χρέη που εκκρεμούσαν
   2. Απαγόρευσε το δανεισμό με υποθήκευση του σώματος του χρεώστη.
   3. Απελευθέρωσε εκείνους που είχαν γίνει δούλοι εξαιτίας χρεών.
   4. Πήρε μέτρα για την ενίσχυση της αθηναϊκής οικονομίας
   5. Μερίμνησε για την προστασία των κοινωνικά μη-προνομιούχων τάξεων από τις σιτοδείες, την αισχροκέρδεια και την τοκογλυφία.
   6. Θέσπισε κανόνες εναντίον της οκνηρίας και του παρασιτισμού.
   7. Επέβαλε στους γονείς να διδάσκουν στα παιδιά τους κάποια τέχνη.
2. Στο πολιτειακό πεδίο:
   1. Διατήρησε τα υπάρχοντα τέσσερα τέλη στα εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες, επιτηδεύματα και εμπόριο.
   2. Κατένειμε τα πολιτικά δικαιώματα σε αντιστοιχία μ’ αυτά τα τέλη κι έτσι συγκροτήθηκαν τέσσερις εισοδηματικές τάξεις: Οι πεντακοσιομέδιμνοι, οι ιππείς, οι ζευγίτες και οι θήτες.18
   3. Όρισε ως ελάχιστο μεταξύ των δικαιωμάτων των μελών της κοινότητας, τη συμμετοχή στην Εκκλησία του Δήμου, και επέκτεινε αυτό το δικαίωμα και στους θήτες, με αποτέλεσμα να περιληφθούν στην κατηγορία των Αθηναίων πολιτών όλα τα ενήλικα άρρενα μέλη της πολιάδας κοινότητας, διακρινόμενα σε πεντακοσιομέδιμνους, ιππείς, ζευγίτες και θήτες.
   4. Έβαλε τέλος στη μονοπώληση των αξιωμάτων από τους αριστοκράτες.
   5. Επαύξησε τις αρμοδιότητες του Δήμου, επιφορτίζοντάς τον με την ανάδειξη των αρχόντων και τον έλεγχό τους.19
   6. Ίδρυσε ένα επιπλέον εκλεγμένο βουλευτικό σώμα, το Δήμο,20 πλάι στο παλαιό, τον Αρειο Πάγο, με αποτέλεσμα ο ένας θεσμός να δρα αντισταθμιστικά και ελεγκτικά σε σχέση με τον άλλο.
   7. Θεσμοθέτησε ένα λαϊκό δικαστήριο, την Ηλιαία,21 στο οποίο μπορούσε να προσφύγει κάθε πολίτης εναντίον των αποφάσεων των αρχόντων.
   8. Αναγνώρισε σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα να προσφεύγουν στον Αρειο Πάγο εναντίον οιουδήποτε αδικούσε οποιονδήποτε πολίτη ή δούλο.
3. Στο περιβαλλοντικό πεδίο:
   1. Επέβαλε κανόνες στη διαχείριση του νερού των δημόσιων και ιδιωτικών πηγών.
   2. Όρισε ελάχιστες αποστάσεις σπιτιών, δένδρων και κυψελών από τις γειτονικές ιδιοκτησίες.22

Η νομοθεσία του Σόλωνα «κρίνεται γενικά ως μετριοπαθής… Ο Σόλων είχε πιστέψει ότι η κρίση (της αθηναϊκής κοινωνίας) ήταν αποτέλεσμα της αδικίας και της παρανομίας και είχε διακηρύξει ότι η λύση θα επερχόταν με την επικράτηση της δικαιοσύνης και της νομιμότητας… και έκρινε ότι με τους νόμους του εγκαθίδρυσε καθεστώς δικαίου. Στην προέκταση των κατηγοριών δίκαιον καιάδικον τοποθετούσε τις κατηγορίες πρέπον, άξιον, και απρεπές, ατιμωτικόν,προσβλητικόν… [Κατά την αντίληψή του] το δίκαιο δεν συνίσταται σε ισότητα, αλλά σε ανισότητα που πρέπει να είναι δίκαιη… Με την αρχή της δίκαιης ανισότητας, ο Σόλων θέλησε να ανταποκριθεί συγχρόνως σε δύο στόχους: να αποτραπεί η διάλυση της πολιάδας κοινότητας και να διατηρηθεί η κοινωνική διαστρωμάτωση».23

Ανεξάρτητα από τις μεταγενέστερες απόπειρες για αποτίμηση των προθέσεων του νομοθέτη, τα μέτρα που πήρε συντέλεσαν στη διαμόρφωση νέων οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών οι οποίες «προδίκαζαν τη σημασία που θα αποκτούσαν τα λαϊκά στρώματα από τη στιγμή που θα λειτουργούσε ουσιαστικά η Εκκλησία του Δήμου, στην οποία θα υπερτερούσαν οι απασχολούμενοι με τις μεταποιήσεις και το εμπόριο».24

Η ρήξη που σηματοδότησε η νομοθεσία του Σόλωνα (592/1 π.Χ.), ύστερα από μια πορεία που διανθίζεται από την κατάληψη της εξουσίας από τον Πεισίστρατο και τους Πεισιστρατίδες, έμελλε να απολήξει στη μεγάλη δημοκρατική επανάσταση υπό την ηγεσία του Κλεισθένη (508/6 π.Χ.).

Ίχνη Επιδράσεων στις Μεταγενέστερες Επαναστάσεις

Όλες οι αυθεντικές κοινωνικές επαναστάσεις εμφανίζουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά: Έχουν στοιχειακό χαρακτήρα, είναι απρόβλεπτες και ξεσπούν ξαφνικά σαν αυθόρμητα μαζικά κινήματα ύστερα από μια μικρή ή μεγάλη περίοδο συγκεχυμένου αναβρασμού. Και, όλες, στην πορεία της εξέλιξής τους, εφευρίσκουν τις δικές τους πρωτότυπες μορφές αυτοδιεύθυνσης που έχουν πολλά κοινά γνωρίσματα με την ελληνική δημοκρατία της κλασικής αρχαιότητας.

Από τις αυτόνομες πόλεις του Μεσαίωνα (9ος-11ος αιώνας) μέχρι τις επαναστατικές προσπάθειες για κοινωνική απελευθέρωση με τις Λαϊκές Επιτροπές στο Παρίσι (1793), την Κομμούνα του Παρισιού (1871), τα Σοβιέτ στη Ρωσία (1905 και Φεβρουάριος 1917), τα Εργατικά Συμβούλια στην Ισπανία (1936), τις Εργατικές Επιτροπές στην Ανατολική Γερμανία (1953), τα Εργατικά Συμβούλια στην Ουγγαρία (1956) και τις Διαρκείς Συνελεύσεις και Επιτροπές Δράσης του Γαλλικού Μάη (Παρίσι, 1968).

Σ’ όλες αυτές τις κορυφαίες στιγμές, οι μεταρρυθμιστές και οι εξεγερμένοι πάντοτε ανακάλυπταν τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους, εφευρίσκοντας και λειτουργώντας ένα κάποιο σύστημα αυτοοργάνωσης και αυτοδιεύθυνσης που θρυμμάτιζε την πάγια γραφειοκρατική διάσταση ανάμεσα σε διευθυντές και διευθυνόμενους, αποδεικνύοντας έτσι ότι μπορούσαν να κάνουν και να ζουν την Ιστορία οι ίδιοι και όχι να τη γράφουν για λογαριασμό άλλων.

O ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΓΡΙΒΑΣ (γεν. 1944) είναι ψυχίατρος-νευρολόγος, Διδάκτωρ ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, με σπουδές στην Κοινωνιολογία. Υπήρξε συνεργάτης πολλών περιοδικών και εφημερίδων, μεταξύ των οποίων και η Ελευθεροτυπία (για 15 χρόνια μέχρι τις 4-2-2002). Συντάκτης της Έκθεσης για τα Ναρκωτικά της Ειδικής Επιτροπής του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (1986) και συγγραφέας 19 βιβλίων με θέμα τη δημόσια υγιεινή, την ψυχιατρική, τα ναρκωτικά, την τρομοκρατία και την ιστορία.

Η ελεύθερη πόλις, σύμφωνα με τον μοναδικό ορισμό του Θουκυδίδη, είναι αυτόνομος, αυτόδικος και αυτοτελής.

Ο πολίτης, όπως προσδιορίζεται από τον Αριστοτέλη, είναι εκείνος που μετέχει κρίσεως και αρχής.

Όλες οι αυθεντικές κοινωνικές επαναστάσεις εμφανίζουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά: Έχουν στοιχειακό χαρακτήρα, είναι απρόβλεπτες και ξεσπούν ξαφνικά σαν αυθόρμητα μαζικά κινήματα ύστερα από μια μικρή ή μεγάλη περίοδο συγκεχυμένου αναβρασμού.

Οι μεταρρυθμιστές και οι εξεγερμένοι πάντοτε ανακάλυπταν τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους, εφευρίσκοντας και λειτουργώντας ένα κάποιο σύστημα αυτοοργάνωσης και αυτοδιεύθυνσης…

1 Κ. Καστοριάδης, Η αρχαία Ελληνική Δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα (Υψιλον, Αθήνα, 1986), σελ.

2 «Στην πολιτεία των Αθηναίων οι δικαστές δεν αποτελούσαν ένα ειδικό επαγγελματικό σώμα αλλά ήταν κληρωτοί. Από τους 30.000 αθηναίους πολίτες κληρώνονταν κάθε χρόνο 6.000 υποψήφιοι δικαστές, με ένα πολύπλοκο σύστημα που διαρκώς βελτιωνόταν, με σκοπό να εξαλειφθεί κάθε δυνατότητα απάτης, παρέμβασης ή επηρεασμού των 501, 1.001 ή 1.501 οι οποίοι, αναλόγως της περιπτώσεως, απάρτιζαν το συγκεκριμένο δικαστήριο. Μ’ αυτή τη ρύθμιση, ένα τυχαίο δείγμα του ίδιου του λαού που νομοθετούσε ψηφίζοντας ένα νόμο, καλούνταν να τον εφαρμόζει με την ιδιότητα της δικαστικής εξουσίας.» (Κ. Καστοριάδης, ο.π., σελ. 31-2)

3 «Τι είναι η πόλις; Σύμφωνα με τον Θουκιδίδη άνδρες γαρ πόλις, πόλις είναι οι Αθηναίοι… Για τους αρχαίους Ελληνες δεν υπάρχει Πολιτεία των Αθηνών. Αθήνα είναι γεωγραφική έκφραση. Η πόλη είναι οι Αθηναίοι. Ανδρες γαρ πόλις. Ο Θουκιδίδης δεν μιλάει ποτέ για Αθήνα ή για οποιαδήποτε άλλη πόλη. Όταν πρόκειται για την πόλη λέει οι Αθηναίοι, οι Κορίνθιοι, κλπ. Όταν πρόκειται για τον τόπο λέει Αθήνα, Κόρινθος, κλπ. Η πόλις δεν είναι γεωγραφικός προσδιορισμός». (Κ. Καστοριάδης, ο.π., σελ. 38)

4 Αριστοτέλης, Πολιτικά: «Πολίτης δ’ απλώς ουδενί των άλλων ορίζεται μάλλον ή τω μετέχειν κρίσεως και αρχής» [«Ο πολίτης δι’ ουδενός άλλου χαρακτηριστικού στοιχείου ορίζεται επί τω βέλτιστον, ή διά του ότι μετέχει της δικαστικής κρίσεως και της αρχής»] (βιβλίο ΙΙΙ, Κεφ. Ι, μτφρ. Π. Λεκατσάς, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, χχ, σελ. 276-7).

5 «Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αριστοτέλης προτάσσει τη συμμετοχή στην κρίση, δηλαδή τη συμμετοχή στη δικαστική εξουσία, από τη συμμετοχή στην αρχή, δηλαδή τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, κι αυτό γιατί στην Αθήνα του 4ου αιώνα, η δικαστική εξουσία τείνει να γίνει η πρώτη εξουσία, γιατί έχει τη δυνατότητα να επικυρώνει ή να αναιρεί στην πράξη ακόμα και αποφάσεις της Εκκλησίας του δήμου. Φυσικά, πρόκειται όχι για επαγγελματικά αλλά για λαϊκά δικαστήρια που απαρτίζονταν από τους ίδιους τους πολίτες» (Κ. Καστοριάδης, ο.π., σελ. 16).

6 Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία (XLI,2, μτφρ. Γ. Κοτζιούλας, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1939, σελ. 153).

7 Οι πολίτες διακρίνονταν στους δημότες που ήταν γραμμένοι στο ληξιαρχικό μητρώο του δήμου και τουςεγκεκλημένους που ανήκαν σε άλλο δήμο απ’ αυτόν που κατοικούσαν και δεν είχαν «ισότητα δικαιωμάτων» με τους πραγματικούς δημότες.

8 Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία: «Όλα τα αξιώματα της συνήθους διοικήσεως παρέχονται δια κλήρου εκτός από τον ταμία των στρατιωτικών, τους διαχειριστάς των χρηματικών ποσών δια τας εορτάς και τον προϊστάμενον της υπηρεσίας υδρεύσεως. Οι άρχοντες ούτοι εκλέγονται δι’ ανατάσεως της χειρός… Δι’ εκλογής αναδεικνύονται επίσης και όλαι αι στρατιωτικαί αρχαί.» (ΧLII, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1939, σελ. 161-2)

9 Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία: «Η Βουλή εκλέγεται διά κλήρου και αποτελείται από 500 μέλη, πενήντα από κάθε φυλή.» (Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1939, σελ. 163).

10 Κ. Καστοριάδης, Η αρχαία Ελληνική Δημοκρατία, ο.π., σελ. 27-8

11 Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τόμος 1ος, 1867 (Εκδοτικό ΚΚΕ, 1954) σελ. 148.

12 Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, ο.π., σελ. 350.

13 Κ. Καστοριάδης, Η αρχαία Ελληνική Δημοκρατία, ο.π., σελ. 18.

14 Η ιδιότητα του πολίτη συνεπάγονταν το δικαίωμα της ισότιμης συμμετοχής στη ζωή της κοινότητας και των υποδιαιρέσεών της.

15 Τα οποία ήταν φυσικό να επιδιώκουν αναδασμό της γης και πολιτειακές αλλαγές.

16 Από τους χιλιάδες στίχους που έγραψε διασώθηκαν περίπου τριακόσιοι (οι μισοί από τους οποίους προέρχονται από τα πολιτικά του ποιήματα).

17 Δεν εκλέχθηκε από τον Αρειο Πάγο αλλά από τον Δήμο, στον οποίο μετείχε και η τάξη των ζευγιτών.

18 Με εισόδημα άνω των 500 δραχμών (πεντακοσιομέδιμνοι), μεταξύ 300-500 δραχμών (ιππείς), μεταξύ 150-300 δραχμών (ζευγίτες) και κάτω των 150 δραχμών (θήτες).

19 Ο δήμος εξέλεγε για κάθε θέση άρχοντα έναν αριθμό υποψήφιων πεντακοσιομέδιμνων που τους θεωρούσε κατάλληλους γι’ αυτό το αξίωμα και, εν συνεχεία, γινόταν κλήρωση μεταξύ τους.

20 Ο δήμος αποτελούταν από 400 μέλη, εκλεγμένα από όλους τους πολίτες, ανανεώσιμα κάθε χρόνο και ανακλητά. Σ’ αυτόν αντιπροσωπευόταν εξίσου τα 4 μέρη του πολιτικού σώματος (οι φυλές) με 100 βουλευτές το καθένα.

21 Η λέξη είναι συνώνυμη του Εκκλησία του Δήμου. Η Ηλιαία ήταν ο ίδιος ο Δήμος όταν συνεδρίαζε ως δικαστήριο.

22 Για μια συνοπτική αναφορά στη Νομοθεσία του Σόλωνα, βλ. το άκρως ενδιαφέρον έργο του Μ. Σακελλαρίου, Η Αθηναϊκή Δημοκρατία (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 1999), σελ. 87-98.

23 Μ. Σακελλαρίου, Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, ο.π., σελ. 94

24 Μ. Σακελλαρίου, Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, ο.π., σελ. 98

Η Μικρή μου Προσωπική Ιστορία στην Αθλιότητα των Νόμων

Η αθλιότητα του ανθρώπου ώς όν περιγράφεται απο τους νόμους που έχει θεσπίσει να κυριαρχούν επάνω του!!

Οτιδήποτε δεν είναι τόσο απλό ώστε να το κατανοεί με το πρώτο διάβασμα και ο απλός πολίτης ΔΕΝ είναι πολιτική.Δηλαδή δεν έχει θέση στην κοινωνία του συνόλου των ανθρώπων που εργάζονται για το κοινό καλό.

Είμαι 36 ετών,δεν χρειάζεται να μπώ σε λεπτομέρειες αλλά είμαι άνεργος αυτή την στιγμή.Κατανοητό μέχρι εδώ? …

Άσχετα με το τι και πως και πόσο προσπάθησα να κάνω κάτι και να βρώ κάτι,έφτασα στο σημείο να βρώ μια (…) διέξοδο,μετά απο πολύ σκέψη,η οποία είναι αφού τελείωσα το Γυμνάσιο,πήγα 1η Λυκείου Τεχνικό αλλά έμεινα και τελικά τελείωσα ΟΑΕΔ,σκέφτηκα να ξανα αρχίσω στα 36 μου το σχολείο γνωρίζωντας την ωριμότητά μου,σε σχέση με την ηλικία μου παλαιότερα, οτι μπορώ σχετικά έυκολα να το τελειώσω τώρα.Νυχτερινό Λύκειο εννοώ ή Δέυτερης ευκαιρίας ή όπως θέλετε να το πείτε.

Πήγα λοιπόν στα γραφεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να εξηγήσω τι θέλω και να ζητήσω πληροφορίες και η απάντηση ήταν πως για να γραφτώ και να μετάσχω στο Νυχτερινό Λύκειο ΠΡΕΠΕΙ να εργάζομαι ταυτόχρονα!!Τα πρωινά δηλαδή πρέπει να εργάζομαι κάπου που να μου κολλάνε ένσυμα και το απόγευμα να πηγαίνω σχολείο και στον ύπνο μου να διαβάζω.

Όχι,ας τα πώ λογικά,πάντα υπάρχει χρόνος μες την μέρα να κάνουμε πολλά «πρέπει» σωστά?Είμαστε λοιπόν στο 2012,εν μέσω της χειρότερης κρίσης που είδαμε ποτέ μετά την μεταπολίτευση,διορθώστε με αν κάνω λάθος,με την ανεργία στο υψηλότερο σημείο και με αυξητικές τάσεις ΜΟΝΟ,άστεγοι και αυτοκτονίες επίσης στην ίδια αυξητική τάση και ΕΓΩ επέστρεψα στους γονείς μου ετών 36 σα να είμαι 18 ετών ξανά για να με συντηρήσουν.Όλα καλά μέχρι εδώ? και γνωρίζωντας όλοι μας πόσο δύσκολο είναι να βρείς δουλειά/εργασία έχοντας πτυχίο Πανεπιστημίου,πόσο μάλλον ΟΑΕΔ προσπαθώ να σκεφτώ λύσεις για εμένα και αυτή μου φαίνεται πολύ λογική,Νυχτερινό Λύκειο το οποίο είναι δωρεάν,σωστά?,μετά Πανελλήνιες και εισαγωγή στο Ανοιχτό Δημόσιο Πανεπιστήμιο που επίσης είναι δωρεάν και τέλος δίπλωμα Βοτανολόγου που θέλω και ελπίδα.Η ελπίδα εν τω μεταξύ έμεινε μέσα στο κουτί της Πανδώρας αν θυμάστε,στο κουτί απο το οποίο βγήκαν όλα τα κακά,αρα τι είναι η ελπίδα που έμεινε μέσα σε ένα κουτί απο το οποίο βγήκαν μόνο κακά?

Αν ξεκινήσω αυτή την διαδικασία λοιπόν θα είναι σα να είμαι 18 ξανά όντως,στέγη και τροφή κτλ. απο τους γονείς μέχρι να πάρω το πτυχίο μου,να είναι καλά το Κράτος που πήρε σύνταξη ο ένας έκ των γονέων,επαρκή να συντηρεί 3.Τρείς συντηρεί,μην το πείτε πουθενά,πλούσιοι!!!Μου ζητάνε λοιπόν να έχω εργασία πρωινή για να μπορώ να φοιτώ στο Νυχτερινό Λύκειο επειδή παρήλθε πια ο χρόνος και δεν είμαι νέος φαντάζομαι,άρα πρέπει να δουλέυω (?).Πολύ θα το ήθελα ξέρετε,βρείτε μου δουλειά και θα τα κάνω και τα δύο,δουλειά το πρωί και σχολείο το απόγευμα.Υποθέτω πως θέλει ο νόμος του Κράτους να αποδείξω πως θα συντηρούμε καθώς θα φοιτώ και η απάντηση είναι έγινα 18 ξανά κύριοι,δεν είναι νόμιμο?Με συντηρεί η μαμάκα και ο πατερούλης πάλι,αφού μου το επιτρέπουν οι ίδιοι πάλι καλά θα έλεγα.

Η γελιότητα και η αθλιότητα των «Δημοκρατικών» μας νόμων δεν έχει τελειωμό και σταματημό!!Θέλετε να είναι νόμιμοι οι πολίτες που τους αφαιρείτε κάθε δικαίωμα στους νόμους που καθορίζουν την ΙΔΙΑ την ζωή τους,την καθημερινότητά τους με νόμους άνομους και φτιαγμένους απο «ειδικούς» ανειδίκευτους με την ζωή των ανθρώπων μιας πολιτείας!!

Δεν αρνούμαι να δουλέυω,ΑΡΝΟΥΜΑΙ να με δουλέυει το Κράτος όμως!!!

Αυτό που μαθαίνω,εμπλεκόμενος με τους Νόμους του Κράτους μας,είναι πως έχουν θεσμοθετηθεί με τέτοιο μαγικό τρόπο ώστε να μας αφαιρούν δικαιώματα,όχι να μας προσφέρουν.Η βάση των νόμων είναι η εξής: «Γιατί ζείς?Γιατί ζείς χωρίς χρήματα?Αν ζείς με χρήματα θέλω μερίδιο…για το καλό σου»,ο νταβατζής μας είναι και κάθε νόμος αυτή την βάση έχει και δημιουργείται απο το νού τεχνοκρατών που μεγάλωσαν με στοργή απο το σύστημα του Καπιταλισμού.Μια βδέλα που μας ρουφάει το αίμα μέχρι τελευταίας ρανίδας και δεν αποκολάται ΠΟΤΕ και προσφέρει ΜΟΝΟ ψευδαισθήσεις. και εμείς δίνουμε,δίνουμε και δίνουμε όλο το αίμα μας με προθημεία γιατί είμαστε καλοί πατριώτες και σκεφτόμαστε την χώρα μας.Παραμένω ένας αριθμός και όχι ένας άνθρωπος,όχι απλά για τους Τεχνοκράτες αλλά ΔΥΣΤΗΧΩΣ ΚΑΙ για τους συμπολίτες μου που βρίσκονται στην ίδια,και πολλοί,σε χειρότερη μοίρα.Πιο παράδοξο ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ!Μεγαλώνουμε ώς Ιδιώτες,όχι ώς κοινωνία συνόλου.

Οποιαδήποτε ιδέα και σχόλιο ευπρόσδεκτα,όπλο δεν έχω btw…

Δημοκρατία Είναι . . .

• Το Σκεπτικό
  

Δημοκρατία ή όχι?Αυτό πρέπει να είναι το πρώτο ερώτημα μετά το πέρας της σχολικής/εκπαιδευτικής χρονιάς η οποία θα έχει αναλωθεί στην εξήγηση όρων και των θεσμών της αληθινής Δημοκρατίας.Τι μπορεί να κατανοήσει ένα παιδί ας το αφήσουμε στο παιδί καθεαυτό,άλλωστε ήδη του αφαιρούμε το δικαίωμα να ζεί ελέυθερο καθώς το Καπιταλιστικό σύστημα απαιτεί την παρα-μόρφωσή του πριν κάν μάθει να παίζει και να μιλάει,τουλάχιστον ας του δείξουμε όλες τις επιλογές των θεσμών που το ίδιο πρέπει απο μόνο του να αποφασίσει τι είναι καλό για αυτό και την κοινωνία που θα ζεί μέσα της.Το ένα (το παιδί) δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς το άλλο (την κοινωνία),ή μπορεί αν πάρει τα βουνά,αφήνωντας όμως έτσι την κοινωνία του συνόλου των ανθρώπων που σκοπός της είναι η εκπαίδευση της κριτικής σκέψης και η γνώση,η αναζήτηση της σοφίας για την οποία ο ανθρώπινος εγκέφαλος πραγματικά διψάει.Για αυτήν διψάει και πεινάει να μάθει,αυτή είναι η λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου,η εξέλιξη του έγκειται στην αέναη μόρφωσή του,όπως το σώμα χρειάζεται νερό και τροφή απο την φύση γύρω μας ανάλογα ο νούς χρειάζεται γνώση την οποία συνεχώς θα μοιράζετε με άλλους ανθρώπους μες την κοινωνία και όλοι μαζί θα κάνουν γνωστικά βήματα προς τα πάνω.

Το σκεπτικό μου,σε γενικές γραμμές,είναι να φανταστώ την κοινωνία μας πως θα έπρεπε να είναι και να το εφαρμόσω στο τώρα.Δεν είναι μια εργασία στο φαντασιακό απλά,είναι όμως μια θεωρία που έχει εξηγηθεί αλλά χρειάζεται και εγώ να την αναδιατυπώσω με την δική μου σκέψη,διαβάζωντάς την,σημειώνωντας και γράφωντας να κατανοήσω τον σκοπό και όσο μπορώ να καταλήξω με μια ουδετερότητα και ορθότητα σε ένα αποτέλεσμα εφαρμόσιμο στην κοινωνία του σήμερα.Τα λάθη είναι ανθρώπινα,σκοπός τους είναι να τα παρατηρήσουμε γιατί παρατηρώντας μαθαίνουμε.Κβαντικά λένε η παρατήρηση αλλάζει μια δράση,υπάρχει αντίδραση,αλλά υποθέτω εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κβάντα και χημείες.Η παρατήρηση του εαυτού μας,των άλλων και της κοινωνίας μας σαν σύνολο.Γιατί είμαστε εδώ,εννοώντας με αυτά τα θεσμικά πλαίσια.Γιατί τα συντηρούμε?Είναι τα ιδανικά για το σύνολο των ανθρώπων?Είναι ανθρώπινα?Γιατί είναι αποδεκτά?

Δεν θα το αναλύσω βέβαια,απλά εκφράζω ερωτήματα που θέλω να ψάξω,να συλλογιστώ επάνω σε αυτά και να αναζητήσω κάθε άκρη και σκοτεινή γωνία όσο η ικανότητα του μυαλού μου μου επιτρέπει.

• Το Βιβλίο
  

Εδώ θέλω απλά να αναφερθώ στην Δημοκρατία.Σαν κοινωνία θέλουμε την Δημοκρατία ή όχι?Για να απαντήσουμε σε αυτό με γνώση υποθέτω πως πρέπει να γνωρίζουμε τη αλιθινά σημαίνει Δημοκρατία.Για αυτό αναφέρω στην αρχή οτι πρέπει να διδάσκεται αμέσως στα παιδιά,απο την στιγμή που τα υποχρεώνουμε να μπούν στον Καπιταλισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η σκέψη μου είναι μονομερής,άρα,ίσως,όχι αμερόληπτη.Ο λόγος είναι γιατί προέρχεται απο συγκεκριμένα βιβλία εκ των οποίων θα αναφερω το τελευταίο που έπεσε στα χέρια μου, «Η Γένεση της Δημοκρατίας και η Σημερινή Κρίση» το οποίο στηρίζεται πάνω στην πολιτική φιλοσοφία του Κορνήλιου Καστοριάδη.Το θέμα είναι να ξεκαθαρίζονται οι ορισμοί,κι έχουν ξεκαθαριστεί απο αρχαιοτάτων καιρών,απο τους Αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους,στην πορεία της ιστορίας διαστρευλώθηκαν διότι προσωπικά/ιδιωτικά συμφέροντα άρχισαν να ορίζουν το ποιόν της κοινωνίας και άρα είναι πιο σημαντικό να μην κολλάμε σε ταμπέλες αλλά να καταφέρνουμε να βλέπουμε πέρα απο αυτές και να εξελίσουμε την κριτική μας σκέψη και διανόηση.Έτσι λοιπόν θα αναφερθώ σε ένα απόσπασμα του βιβλίου και το συμπέρασμα που κατέληξα.

• Το Απόσπασμα

«Άμεση συμμετοχή σημαίνει όχι αντιπροσώπευση,όχι κόμματα,όχι εκλογές.Εδώ βρίσκεται το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Δημοκρατίας,που παραμελείται ή αγνοείται και πρέπει να τονισθεί.Η Δημοκρατία είναι το μοναδικό πολίτευμα που έχει ως προυπόθεση τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων,απαιτεί την άμμεση συμμετοχή τους,λειτουργεί και διατηρείται χάρις στη συμμετοχή τους και έχει ώς σκοπό,μεταξύ άλλων,την πραγματική συμμετοχή των ανθρώπων.Όλα τα άλλα πολιτέυματα (μοναρχία, δικτατορία, σοσιαλιστικά, σοσιαλδημοκρατικά, κομμουνιστικά, ολοκληρωτικά, ολιγαρχικά, αντιπρωσοπευτικά) όχι μόνο δεν απαιτούν αυτή την συμμετοχή αλλά την απέυχονται,την αποτρέπουν και την εμποδίζουν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσον,πράγμα που σημαίνει πως ο δρόμος για τη Δημοκρατία είναι ένας και μοναδικός: η άμμεση συμμετοχή όλων των ατόμων και η κυριαρχία του δήμου.Οποιαδήποτε παρέκβαση απο τον δρόμο αυτόν οδηγεί σε αναίρεση της Δημοκρατίας,οδηγεί σε ένα απο τα πολιτέυματα που ανέφερα προηγουμένως.Με άλλα λόγια,η ελευθερία έχει ένα μόνο δρόμο,η δουλεία πολλούς.»

Αυτό το απόσπασμα του βιβλίου είναι γραμμένο απο τον κ.Γιώργο Οικονόμου,αναφέρεται ώς Δρ.Φιλοσοφίας και Συγγραφέας.

• Το Συμπέρασμα

Είναι πώς,ή δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει Δημοκρατία και κατ’ επέκταση δεν μας ενδιαφέρει να μάθουμε ή γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει Δημοκρατία και αποφασίσαμε οτι δεν μας αρέσει ή απλά βαριόμαστε σαν κοινωνία και ως ατομικότητες να ενεργούμε άμμεσα και καθημερινά για να την διατηρήσουμε.Σε αυτό βέβαια βοηθάει και το Καπιταλιστικό σύστημα,είναι άμμεσα και ουσιωδώς σχετικό όπως και αν θέλουμε να το δούμε,ακριβώς γιατί μας υποχρεώνει να γίνουμε κάτι συγκεκριμένο μεγαλώνωντας και μας βάζει να υποστούμε με τους δικούς του όρους την δική μας μόρφωση απο την στιγμή που αποκτήσουμε την ικανότητα,όχι να μιλάμε,αλλά να περπατάμε.

Άρα,θέλουμε Δημοκρατία στην κοινωνία μας ή όχι?Χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση,αλλά θα έλεγα πως έχουμε βολευτεί στο να είμαστε Ιδιώτες.Προτιμάμε πλέον,άσχετα απο το πόσο ενισχύει αυτή την πεποίθηση και ο Καπιταλισμός,να «δουλέυουν» άλλοι για την δική μας σκέψη.Στην πραγματικότητα αυτό κάνουμε,εξουσιοδοτήσαμε την ίδια μας την σκέψη,όχι απλά την θεσμοθέτηση της κοινωνίας μας.Σκεφτείτε το!

Η επιλογή να έχουμε αντιπροσώπους (μή αιρετούς επιπλέον και αυτοπροστατευόμενους απο εμάς!!) που ορίζουν αυτοί όπως νομίζουν σωστό την κοινωνία που εμείς ζούμε,είναι σα να δίνουμε τα κλειδιά του σπιτιού μας σε κάποιον άγνωστο με προσωπική ατζέντα και πολύ ξεκάθαρα συμφέροντα.Είναι αποδεδειγμένο πλέον γιατί είμαστε στο 2012,έχουμε μια ιστορία Καπιταλισμού αιώνων και άρα γνωρίζουμε,όσο απαθής και να είναι κάποιος,πως λειτουργεί ο Καπιταλισμός και γιατί λειτουργεί όπως λειτουργεί.

Το γιατί επιλέγουμε να διατηρούμε ένα ΜΗ δημοκρατικό πολίτευμα σαν κοινωνία είναι κάτι που πρέπει να συλλογιστούμε βαθιά,αν και στο τέλος όλα τα θεωρώ πολύ απλά στην βάση τους και ξεκάθαρα.Οι αυστηρά νομικοί όροι,οι αυστηρά ακαδημαικές έννοιες και δικηγορίστικες ρητορείες έχουν μόνο σκοπό να μπερδέψουν τον απλό πολίτη και καλά να του λένε πως χρειάζονται «ειδικοί» για να σου ερμηνέυουν την ζωή σου.Αναθέτουμε λοιπόν μας λένε τις βασικές αποφάσεις του τρόπου ζωής μας σε εξιδεικευμένους οι οποίοι με την σειρά τους ποτέ δεν θα έχουν καμία επαφή με τους απλούς πολίτες και αν έχουν θα είναι αποσπασματική με μειονότητες αυτών,δηλαδή ποτέ στις αποφάσεις τους δεν θα εκφράζουν το σύνολο μιας κοινωνίας.

Είναι απλή λογική κι έτσι θα παραμένει.Μπορεί να ειδικευτεί όσο και ο λαός που θέλει να την εκφράσει.Όπως στην Αρχαία Αθήνα που ο λαός στην πράξη συμμετείχε στην άμεση Δημοκρατία και όλοι ειδικευόντουσαν στην λειτουργία της αλλά και σε οτιδήποτε είχε να κάνει με τα κοινά.

Ποιός ο σκοπός να λέμε θεωρητικά οτι θέλουμε να ζούμε όλοι μαζί και πρακτικά να αρεσκόμαστε να λειτουργούμε μόνοι μας?Υπάρχει λογική στην σκέψη μας μόνο αν θέλουμε να την ενεργοποιήσουμε.Απο εμάς εξαρτάται και ελπίζω σύντομα να το δούμε γιατί όσες επαναστάσεις και αν γίνουν,αν στο τέλος επιλέγουν ένα σύστημα πέραν της Δημοκρατίας τότε δεν υπάρχει ελευθερία του ατόμου ως προσωπικότητα και ώς κοινωνία.Επιλέγουμε να ζούμε ώς σκλάβοι,είναι δική μας ευθύνη και μόνο,κανενός άλλου.

Αυτή η σκέψη βέβαια έχει να κάνει με την υπόθεση οτι περισσότερο μας έχει παρασύρει σαν σύνολο το όλο υπάρχον σύστημα.Μας έχει παρασύρει σε εσφαλμένη λογική και διαστρεβλώσεις των όρων.Υποθέτω λοιπόν πως απλώς η πλειοψηφεία των ανθρώπων θέλει πραγματικά να ζεί με ισονομία και ελέυθεροι.Το υπάρχον σύστημα που έφτασε σήμερα στο σημείο να ζητεί τον θάνατό μας για να συνεχίσει να υπάρχει μας εκβιάζει με διάφορους οικονομικούς όρους και σας ρωτάω γιατί δέχεστε αυτό το σύστημα που αφαιρεί τον άνθρωπο απο την ζωή,απο τους θεσμούς,γιατί δέχεστε έτσι να δολοφονούνται οι συνάνθρωποί σας στο όνομα της οικονομίας?Είμαστε άνθρωποι?Αν είμαστε δεν θα πρέπει να ζητάμε την ζωή και όχι τον θάνατο?Αναρωτιέμαι τι ζητάμε πραγματικά.

Υπάρχει η Πολιτική και η Οικονομία.Να υποθέσω οτι δεν μπορεί να υπάρχει το ένα δίχως το άλλο και βέβαια στο κέντρο τους υπάρχει η κινητήριος δύναμη αυτών,ο Άνθρωπος.Σωστά?Αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν,σήμερα,οι πολίτες να κινούν την οικονομία,γιατί εμείς την κινούμε κατά 90% και όχι οι πολυεθνικές!! και πως είναι δυνατόν να μην έχουμε κανένα δικαίωμα και συμμετοχή στην πολιτική!